one nation one subscription scheme : ‘વન નેશન વન સબસ્ક્રિપ્શન’ યોજનામાં 6,000 કરોડ રૂપિયાનું બજેટ, જેનો લાભ 1.8 કરોડ વિદ્યાર્થીઓ, શિક્ષકો અને સંશોધકોને થશે
one nation one subscription scheme આ યોજના સમગ્ર દેશમાં શૈક્ષણિક સંશોધન પેપર અને જર્નલ્સની ઍક્સેસ પ્રદાન કરવા માટે કેન્દ્રીય ક્ષેત્રની યોજના
આ યોજના હેઠળ, આગામી ત્રણ વર્ષ એટલે કે 2025, 2026 અને 2027 માટે લગભગ 6,000 કરોડ રૂપિયાનું બજેટ ફાળવવામાં આવ્યું
one nation one subscription scheme : વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની અધ્યક્ષતામાં કેન્દ્રીય મંત્રીમંડળે ‘વન નેશન વન સબસ્ક્રિપ્શન’ યોજનાને મંજૂરી આપી છે. આ યોજના સમગ્ર દેશમાં શૈક્ષણિક સંશોધન પેપર અને જર્નલ્સની ઍક્સેસ પ્રદાન કરવા માટે કેન્દ્રીય ક્ષેત્રની યોજના છે. આ યોજના હેઠળ, આગામી ત્રણ વર્ષ એટલે કે 2025, 2026 અને 2027 માટે લગભગ 6,000 કરોડ રૂપિયાનું બજેટ ફાળવવામાં આવ્યું છે. one nation one subscription scheme
કેન્દ્ર સરકારના જણાવ્યા મુજબ, ‘વન નેશન વન સબસ્ક્રિપ્શન’ યોજનાનો ઉદ્દેશ્ય ઉચ્ચ શિક્ષણ અને સંશોધન સામગ્રી બનાવવા માટે છેલ્લા એક દાયકામાં ભારત સરકાર દ્વારા ઉચ્ચ શિક્ષણના ક્ષેત્રમાં કરવામાં આવેલા વિવિધ પ્રયાસોને વધુ વિસ્તૃત કરવાનો છે. દેશના યુવાનો માટે વધુ સુલભ છે. આ યોજના સંપૂર્ણપણે ડિજિટલ અને વપરાશકર્તા મૈત્રીપૂર્ણ હશે, અને કેન્દ્ર સરકારની ઉચ્ચ શિક્ષણ સંસ્થાઓ અને સંશોધન અને પ્રયોગશાળાઓ માટે સરળ પ્રક્રિયા હેઠળ ઉપલબ્ધ હશે.
કોને ફાયદો થશે?
આ યોજના હેઠળ, કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકાર હેઠળ ચાલતી તમામ ઉચ્ચ શિક્ષણ સંસ્થાઓ (HEIs) અને કેન્દ્ર સરકારની સંશોધન અને વિકાસ સંસ્થાઓ લાભો મેળવી શકશે. તેનું રાષ્ટ્રીય સ્તરે સંકલન કેન્દ્રીય એજન્સી, ‘ઇન્ફોર્મેશન એન્ડ લાઇબ્રેરી નેટવર્ક (INFLIBNET)’ દ્વારા કરવામાં આવશે. INFLIBNET એ યુનિવર્સિટી ગ્રાન્ટ્સ કમિશન (UGC)નું સ્વાયત્ત આંતર-યુનિવર્સિટી કેન્દ્ર છે. 6,300 થી વધુ સંસ્થાઓના લગભગ 1.8 કરોડ વિદ્યાર્થીઓ, શિક્ષકો અને સંશોધકોને આ યોજનાનો લાભ મળશે.
કોને મળશે આ સુવિધા?
‘વન નેશન વન સબસ્ક્રિપ્શન’ યોજના હેઠળ, તમામ સરકારી ઉચ્ચ શિક્ષણ સંસ્થાઓ અને કેન્દ્ર સરકારની સંશોધન અને વિકાસ સંસ્થાઓને શૈક્ષણિક જર્નલ્સ અને સંશોધન સામગ્રીની મફત ઍક્સેસ મળશે. યોજનાનો ઉદ્દેશ્ય માત્ર મુખ્ય જ નહીં પરંતુ આંતરશાખાકીય સંશોધનને પણ પ્રોત્સાહન આપવાનો છે, ખાસ કરીને ટાયર-2 અને ટાયર-3 શહેરોમાં.
જર્નલ્સ કેવી રીતે મેળવવી?
ઉચ્ચ શિક્ષણ વિભાગ ‘વન નેશન વન સબસ્ક્રિપ્શન’ માટે એક સંકલિત પોર્ટલ બનાવશે, જેના દ્વારા સંસ્થાઓ જર્નલ્સનો ઉપયોગ કરી શકશે. આ ઉપરાંત, વિભાગ અને અન્ય મંત્રાલયો કે જેના હેઠળ ઉચ્ચ શિક્ષણ અને સંશોધનની સંસ્થાઓ જવાબદાર છે તેઓ વિદ્યાર્થીઓ, અધ્યાપકો અને સંશોધકોમાં આ સુવિધાના ઉપયોગ અંગે જાગૃતિ લાવવા માટે પ્રચાર અભિયાન ચલાવશે.
આ યોજના હેઠળ, ભારતીય લેખકો દ્વારા પ્રકાશિત સંશોધન કાર્યોનું પણ નિયમિત મૂલ્યાંકન કરવામાં આવશે. ‘વન નેશન વન સબસ્ક્રિપ્શન’ યોજના ભારતમાં શૈક્ષણિક અને સંશોધન પ્રવૃત્તિઓમાં નવી ક્રાંતિ લાવશે તેવી અપેક્ષા છે, જે ઉચ્ચ શિક્ષણ અને સંશોધનના ક્ષેત્રમાં વૈશ્વિક સ્પર્ધાત્મકતાને વેગ આપશે.
