NASA એ શોધી કાઢ્યું M87 નું વિશાળ બ્લેક હોલ, શું આ બ્રહ્માંડના રહસ્યોનો ઉકેલ છે?
NASA: બ્રહ્માંડ રહસ્યોથી ભરેલું છે. આ રહસ્યો ઉઘાડવા માટે વૈજ્ઞાનિકો દિવસ-રાત મહેનત કરે છે. જ્યારે પણ કંઈક નવું શોધાય છે, ત્યારે તે દુનિયામાં હલચલ મચાવે છે. અમેરિકન અવકાશ એજન્સી નાસા બ્રહ્માંડના રહસ્યો ઉકેલવા માટે કામ કરી રહી છે. નાસાએ બ્રહ્માંડના ઘણા રહસ્યો ઉકેલ્યા છે. તાજેતરમાં નાસાને એક એવી વાત મળી છે જેણે આખી દુનિયામાં હલચલ મચાવી દીધી છે. આ બાબત પર સંશોધન કરી રહેલા વૈજ્ઞાનિકો પણ હચમચી ગયા.
નાસાએ એક નિવેદનમાં જણાવ્યું છે કે ખગોળશાસ્ત્રીઓને રસપ્રદ પુરાવા મળ્યા છે કે વિશાળ લંબગોળ ગેલેક્સી M87 ના કેન્દ્રમાં સૂર્યના દળ કરતાં 2.6 અબજ ગણું વજન ધરાવતું બ્લેક હોલ અસ્તિત્વમાં છે. તેની તસવીર નાસાના હબલ સ્પેસ ટેલિસ્કોપ (HST) દ્વારા લેવામાં આવી છે. છબીઓ દર્શાવે છે કે M87 ના કેન્દ્રમાં એક ગુરુત્વાકર્ષણ ક્ષેત્ર છે જે એક વિશાળ બ્લેક હોલનો પુરાવો માનવામાં આવે છે. M87 શું છે?
M87 કન્યા રાશિમાં નજીકના તારાવિશ્વોના સમૂહના કેન્દ્રમાં છે. જે ૫૨ મિલિયન પ્રકાશવર્ષ દૂર છે અને તેમાં ૧૦૦ અબજથી વધુ તારાઓ છે. સ્થાનિક બ્રહ્માંડમાં સૌથી તેજસ્વી તારાવિશ્વોમાંની એક, M87 નાના ટેલિસ્કોપમાં પણ દેખાય છે. આ સદીની શરૂઆતમાં, ખગોળશાસ્ત્રીઓએ M87 ન્યુક્લિયસમાંથી બહાર નીકળેલા પ્લાઝ્માનો એક વિશાળ પ્લુમ અથવા “જેટ” શોધ્યો હતો. પાછળથી જાણવા મળ્યું કે જેટ અને ન્યુક્લિયસ મજબૂત રેડિયો અને એક્સ-રે કિરણોત્સર્ગ ઉત્સર્જિત કરે છે.
જો કે, આ પ્રવૃત્તિના કેન્દ્રિય “એન્જિન” ની પ્રકૃતિ લાંબા સમયથી રહસ્ય રહી છે. ૧૯૭૮માં, કેલિફોર્નિયા ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ ટેકનોલોજીના સ્વર્ગસ્થ પીટર યંગે ખગોળશાસ્ત્રીઓની એક ટીમનું નેતૃત્વ કરીને જાહેરાત કરી હતી કે જમીન પરથી દેખાતા M87 ના મધ્ય ભાગો એક સુપરમાસિવ બ્લેક હોલના ગુરુત્વાકર્ષણથી પ્રભાવિત થયા હોય તેવું લાગે છે. જોકે, HST અવલોકનો પહેલાંના તાજેતરના ગ્રાઉન્ડ અવલોકનો અને સૈદ્ધાંતિક અભ્યાસો આ ચિત્રની પુષ્ટિ કરવામાં નિષ્ફળ ગયા છે.
નવા ફોટામાં પુરાવા મળ્યા
WFPC ઇમેજિંગ ટીમના લૌઅર, ફેબર, લિન્ડ્સ અને સહ-તપાસકર્તાઓએ HST પ્લેનેટરી કેમેરામાંથી નવી છબીઓનો ઉપયોગ કરીને M87 ની કેન્દ્રીય રચના જાહેર કરી. જે જમીનથી શક્ય હોય તેના કરતાં તેના ન્યુક્લિયસની ખૂબ નજીક છે. છબીઓ સ્પષ્ટપણે દર્શાવે છે કે M87 માં તારાઓ કેન્દ્ર તરફ ઘટ્ટ થાય છે, જે ગેલેક્સીના કેન્દ્રમાં પ્રકાશની તેજસ્વી “પૂંછડી” બનાવે છે.
M87 માં તારાઓની કેન્દ્રીય ઘનતા એક સામાન્ય વિશાળ લંબગોળ આકાશગંગાની અપેક્ષા કરતા ઓછામાં ઓછી 300 ગણી વધારે છે, અને આપણા પોતાના સૂર્યની આસપાસના તારાઓના વિતરણ કરતા હજાર ગણી વધુ ગીચ છે. હકીકતમાં, M87 માં તારાઓની અંતિમ કેન્દ્રીય ઘનતા તેનાથી પણ વધુ હોઈ શકે છે, પરંતુ આ HST ની રીઝોલ્યુશન શક્તિની બહાર છે.
Imaging by Hubble showed evidence of a supermassive black hole that weighs more than 2.6 billion times the mass of our Sun in the galaxy M87.
As one of the brightest galaxies in our local universe, it can be spotted with small telescopes: https://t.co/aKdKWtm1F8 pic.twitter.com/7zRuZoYKSZ
— Hubble (@NASAHubble) March 21, 2025
બ્લેક હોલ શું છે?
બ્લેક હોલ એ અવકાશમાં એક એવી જગ્યા છે જ્યાં ગુરુત્વાકર્ષણ એટલું વધારે છે કે પ્રકાશ પણ તેમાંથી બહાર નીકળી શકતો નથી. તેમાંથી કોઈ પ્રકાશ છટકી શકતો નથી, તેથી લોકો બ્લેક હોલ જોઈ શકતા નથી. તેઓ અદ્રશ્ય છે. જ્યારે વિશાળ તારાઓ પોતાના ગુરુત્વાકર્ષણ બળ હેઠળ મૃત્યુ પામે છે અને તૂટી પડે છે ત્યારે બ્લેક હોલ રચાય છે. સામાન્ય લોકો બ્લેક હોલને નર્કનો દરવાજો પણ કહે છે.
