Earth:જ્યારે પૃથ્વી પર લોકડાઉન હતું ત્યારે ચંદ્રનું તાપમાન પણ ઠંડુ રહ્યું હતું, ભારતીય વૈજ્ઞાનિકોના સંશોધનમાં આ વાત સામે આવી છે.
Earth:લગભગ સાડા ચાર વર્ષ પહેલાં, કોવિડ-19ને કારણે આખું વિશ્વ લોકડાઉનમાં હતું, લોકો તેમના ઘરોમાં જ કેદ હતા, ત્યારે કુદરત પોતે જ ‘રીસેટ’ થઈ રહી હોય તેવું લાગ્યું અને હવા સ્વચ્છ બની ગઈ. સદીઓમાં પ્રથમ વખત વૃક્ષો, છોડ અને જંગલી પ્રાણીઓને માનવ હસ્તક્ષેપ વિના જીવવાનો અનુભવ મળ્યો.
જ્યારે આખું વિશ્વ એ ભયંકર રોગચાળાના પડછાયા હેઠળ હતું, ત્યારે પૃથ્વીનો ચંદ્ર ઠંડો પડી રહ્યો હતો. ભારતીય વૈજ્ઞાનિકોના સંશોધનમાં જાણવા મળ્યું છે કે એપ્રિલ-મે 2020 દરમિયાન લોકડાઉન દરમિયાન ચંદ્રના તાપમાનમાં અસામાન્ય ઘટાડો જોવા મળ્યો હતો. મંથલી નોટિસ ઓફ ધ રોયલ એસ્ટ્રોનોમિકલ સોસાયટી લેટર્સમાં પ્રકાશિત થયેલા અભ્યાસ મુજબ પૃથ્વી અને ચંદ્ર એકબીજા સાથે કેટલા જોડાયેલા છે.
નોંધાયેલ તાપમાનમાં 8-10 કેલ્વિનનો સતત ઘટાડો
ફિઝિકલ રિસર્ચ લેબોરેટરી (પીઆરએલ)ના સંશોધકોએ નાસાના લુનર રિકોનિસન્સ ઓર્બિટર (એલઆરઓ)ના ડેટાની મદદ લીધી. તેઓએ 2017 અને 2023 વચ્ચે ચંદ્ર પર છ અલગ-અલગ સ્થળોએ રાત્રિના સમયે થતા ફેરફારોનું વિશ્લેષણ કર્યું. તેઓએ જોયું કે લોકડાઉન દરમિયાન, વર્ષના બાકીના સમય (એપ્રિલ-મે) ની તુલનામાં તાપમાનમાં સતત 8-10 કેલ્વિનનો ઘટાડો થયો હતો.
તમામ કારખાનાઓ, કાર અને અન્ય પ્રદૂષક પ્રવૃત્તિઓ બંધ હોવાથી અને લોકો તેમના ઘરની બહાર નીકળી રહ્યા ન હોવાથી, ગ્રીનહાઉસ ગેસના ઉત્સર્જનમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થયો હતો. આના પરિણામે ઓછી ગરમી પૃથ્વીના વાતાવરણમાં ફસાઈ અને ફરીથી ઉત્સર્જિત થઈ. PRL સંશોધકોનું માનવું છે કે લોકડાઉનને કારણે પૃથ્વીનું રેડિયેશન ઘટ્યું છે. જેના કારણે ચંદ્ર પરનું તાપમાન ઘટવા લાગ્યું. એક રીતે, ચંદ્ર પૃથ્વીના રેડિયેશન સિગ્નેચરના એમ્પ્લીફાયરની જેમ કામ કરે છે.
લોકડાઉન ખતમ થતાં જ ચંદ્રનું તાપમાન વધે છે.
સંશોધકોએ 12 વર્ષના ડેટાનું વિશ્લેષણ કર્યું હોવા છતાં, તેઓએ તેમના અભ્યાસમાં સાત વર્ષ (2017-2023)નો ઉપયોગ કર્યો. એટલે કે, લોકડાઉનના ત્રણ વર્ષ પહેલા અને ત્રણ વર્ષ પછીના તાપમાનનું વિશ્લેષણ કરવામાં આવ્યું હતું અને 2020માં સાઇટ-2માં સૌથી નીચું તાપમાન 96.2 K હતું, જ્યારે 2022માં સાઇટ-1 પર સૌથી ઓછું તાપમાન 143.8 K હતું. સામાન્ય રીતે, 2020 માં મોટાભાગની સાઇટ્સ પર સૌથી ઓછું તાપમાન જોવા મળ્યું હતું. ઘણા દેશોએ લોકડાઉન હટાવવાનું શરૂ કર્યું અને વર્ષ 2021 અને 2022માં ચંદ્ર પર ગરમી વધવા લાગી.
હવામાનમાં ફેરફાર
ચંદ્રના તાપમાનમાં ઘટાડો થવા પાછળ સૌર ગતિવિધિઓ અથવા પ્રવાહમાં મોસમી ફેરફારો પણ કારણ હોઈ શકે છે. પરંતુ સંશોધકોના જણાવ્યા મુજબ, અન્ય સંભવિત કારણોની પણ તપાસ કરવામાં આવી હતી, જેનાં પરિણામો દર્શાવે છે કે તેમાંથી કોઈની પણ અવલોકન કરાયેલી હસ્તાક્ષર પર કોઈ અસર થઈ નથી, ભારતીય વૈજ્ઞાનિકોએ તારણ કાઢ્યું છે કે તે ફક્ત કોવિડ લોકડાઉનને કારણે થઈ શકે છે.
