Dhaka: 15 વર્ષ બાદ ઢાકાના ગેસ્ટહાઉસમાં બેસશે ભારતના બે ‘શત્રુ’ આમના અને જાશિમ, શું છે એજન્ડા?
Dhaka: દક્ષિણ એશિયાઈ રાજકારણમાં એક મોટી રાજદ્વારી હલચલ જોવા મળી રહી છે. લગભગ 15 વર્ષના અંતરાલ પછી, પાકિસ્તાન અને બાંગ્લાદેશના ટોચના રાજદ્વારીઓ ગુરુવારે બાંગ્લાદેશની રાજધાની ઢાકામાં પદ્મ સ્ટેટ ગેસ્ટ હાઉસ ખાતે સામસામે બેસશે. આ બેઠક ‘વિદેશ કાર્યાલય સલાહ’ (FOC) હેઠળ આયોજિત થઈ રહી છે.
Dhaka: પાકિસ્તાનના વિદેશ સચિવ અમના બલોચ અને બાંગ્લાદેશના વિદેશ સચિવ મોહમ્મદ જસીમ ઉદ્દીન વચ્ચેની આ મુલાકાત એવા સમયે થઈ રહી છે જ્યારે બાંગ્લાદેશ અને ભારત વચ્ચેના સંબંધો હવે પહેલા જેવા ગરમ નથી રહ્યા. આ જ કારણ છે કે ભારતની રાજદ્વારી નજર પણ આ બેઠક પર ટકેલી છે.
15 વર્ષ પછી રાજદ્વારી વાતચીત ફરી શરૂ થઈ
ઉલ્લેખનીય છે કે પાકિસ્તાન અને બાંગ્લાદેશ વચ્ચે છેલ્લી વિદેશ સચિવ સ્તરની વાતચીત વર્ષ 2010 માં થઈ હતી. આ મુલાકાત દરમિયાન, અમના બલોચ બાંગ્લાદેશના વિદેશ બાબતોના સલાહકાર તૌહીદ હુસૈન અને વચગાળાની સરકારના મુખ્ય સલાહકાર મોહમ્મદ યુનુસને પણ મળશે. જો સૂત્રોનું માનીએ તો, આ વાતચીત પછી, પાકિસ્તાની વિદેશ પ્રધાન ઇશાક ડાર પણ ઢાકાની મુલાકાત લઈ શકે છે – જે 2012 પછી પાકિસ્તાની વિદેશ પ્રધાનની પહેલી મુલાકાત હશે.
આ બેઠકનો એજન્ડા શું છે?
બેઠકનો કાર્યસૂચિ ફક્ત ઔપચારિક વાતચીત પૂરતો મર્યાદિત નથી. અહેવાલો અનુસાર, ઢાકા યુનિવર્સિટીમાં પાકિસ્તાની વિદ્યાર્થીઓ પરનો પ્રતિબંધ હટાવી લેવામાં આવ્યો છે, અને વિઝા પ્રક્રિયાઓ પણ સરળ બનાવવામાં આવી છે. પાકિસ્તાન હવે સીધી હવાઈ સેવાઓ, વેપાર સહયોગ વધારવા અને સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમોના આદાનપ્રદાન માટે પણ દબાણ કરી રહ્યું છે. આ પહેલથી સ્પષ્ટ થાય છે કે પાકિસ્તાન બાંગ્લાદેશમાં પોતાની જૂની રાજકીય પકડ ફરીથી મજબૂત કરવા માંગે છે.
ભારત માટે રાજદ્વારી ચેતવણી?
2024 માં શેખ હસીના સરકારના પતન બાદ બાંગ્લાદેશ હાલમાં વચગાળાની સરકાર હેઠળ છે. આ સરકારના વડા, મોહમ્મદ યુનુસ પર પહેલાથી જ ચીન પ્રત્યે પક્ષપાતી હોવાનો અને ભારતના હિતોને અવગણવાનો આરોપ મૂકવામાં આવ્યો છે. હવે જ્યારે પાકિસ્તાન પણ બાંગ્લાદેશમાં પોતાની રાજદ્વારી હાજરી વધારી રહ્યું છે, તો આ ભારત માટે સંભવિત રાજદ્વારી ચેતવણી બની શકે છે.
વિશ્લેષકો માને છે કે ચીન પછી હવે બાંગ્લાદેશમાં પાકિસ્તાનની સક્રિયતા દર્શાવે છે કે દક્ષિણ એશિયામાં રાજદ્વારી સમીકરણો ઝડપથી બદલાઈ રહ્યા છે. ભારતે હવે આ ક્ષેત્રમાં પોતાનો વ્યૂહાત્મક પ્રભાવ જાળવી રાખવા માટે નવી રણનીતિ બનાવવી પડશે.
