Bangladeshમાં ‘રક્તપાત’ પછી આવામી લીગનું ભવિષ્ય,શું હસીનાની પાર્ટી ફરીથી ઊભી થઈ શકશે?
Bangladesh: બાંગ્લાદેશના ભૂતપૂર્વ વડા પ્રધાન શેખ હસીનાએ પાંચ મહિના પહેલા રાજીનામું આપ્યું હતું. તે સમયે, દેશમાં તેમના વિરુદ્ધ ગુસ્સો ભભૂકી રહ્યો હતો અને આ ગુસ્સો રક્તપાત અને અરાજકતામાં ફેરવાઈ ગયો. આ અસ્પષ્ટ ઘટનાએ શેખ હસીનાના 16 વર્ષના નેતૃત્વનો અંત લાવ્યો. હવે પાંચ મહિના પછી, બાંગ્લાદેશના રાજકીય પરિદૃશ્યમાં એક મુખ્ય શક્તિ રહેલી હસીનાની પાર્ટી ફરીથી ઉભા થવા માટે સંઘર્ષ કરી રહી છે.
પાર્ટીની અંદર પરિસ્થિતિ ભયાનક છે. અહેવાલ મુજબ, પાર્ટીમાં વરિષ્ઠ નેતાઓ અને મધ્યમ સ્તરના કાર્યકરો વચ્ચે ઊંડો મતભેદ ઉભરી રહ્યો છે. ઘણા નેતાઓ માને છે કે અવામી લીગને તેની ભૂલો પર ચિંતન કરવાની જરૂર છે, જ્યારે કેટલાક નેતાઓ તેમની જવાબદારી ટાળી રહ્યા છે. પાર્ટીના સંયુક્ત સચિવ એ.એફ.એમ. બહાઉદ્દીન નસીમ કહે છે કે “અમે આંતરરાષ્ટ્રીય ષડયંત્રનો ભોગ બન્યા છીએ, આ ટૂંક સમયમાં સાબિત થશે.” જોકે, તેમણે સ્પષ્ટ કર્યું નથી કે તેઓ કોના પર આરોપ લગાવી રહ્યા છે. વિશ્લેષકો માને છે કે આવા દાવાઓ પાર્ટી નેતૃત્વની નિષ્ફળતા અને લોકોની ફરિયાદો પર કાર્યવાહી કરવામાં તેની અસમર્થતા દર્શાવે છે.
પાર્ટીમાં વધતું વિરોધ અને વિભાજન
આવામી લીગના જમીન કાર્યકરો વચ્ચે વિરોધ અને અલગાવ વધતો જતો છે. ઘણા કાર્યકરો હવે છિપાયેલા છે અથવા કાનૂની પરિણામોનો ડર હોય ત્યારે પાર્ટી સાથે સંપર્કમાં નથી. 5 ઓગસ્ટ 2024 ના રોજ જ્યારે વિશાળ ભીડ હસીનાના આથિક નિવાસ તરફ વધી રહી હતી, ત્યારે તે સમયે પ્રધાનમંત્રી શેખ હસીના અને તેમની બહેન શેખ રેહાના એ સેનાની હેલિકોપ્ટર દ્વારા બિનમુલ્ય છેડા આપ્યો. આ સમયે બાંગ્લાદેશ વિદ્યાર્થી લીગ (BCL) ના એક સ્થાનિક નેતા જણાવે છે કે “જ્યારે ટીવી પર આ નાટકીય બિચારાની પ્રસારણ થઈ રહી હતી, હું ખૂળના રસ્તાઓ પર કેટલાક કાર્યકરો સાથે હતો. મેં અમારી ઉચ્ચ નેતાની કોલ કરવા પ્રયાસ કર્યો, પરંતુ તેમનો ફોન બંધ હતો. તે સમયે હું ઠગાઈ અનુભવતો.”
વિશાળ કાર્યકરો અને નેતા પાર્ટીમાંથી દૂર થઈ ગયા
બાંગ્લાદેશમાં ઘણા કાર્યકરો હવે પાર્ટીથી અલગ થઈ ગયા છે. BCL ના એક પ્રભાવશાળી નેતા પોતાનો સંઘર્ષ બતાવતા કહે છે કે “મેં મારો ફેસબુક એકાઉન્ટ, ફોન નંબર અને બધું બદલાવ્યું છે, અને જીવિત રહેવા માટે એક નાનું ધંધો શરૂ કર્યો છે. પાર્ટીએ અમને છોડ્યું છે અને હવે હું ક્યારેય રાજકારણમાં પાછો નથી આવીશ.” આ સાથે જ બાંગ્લાદેશ કૃષક લીગના સહાયક સચિવ સામીઉલ બશીર પણ સોશિયલ મીડિયા પર ખુલાસો કરી રહ્યા છે કે “અમારા જેવા પ્રતિબદ્ધ કાર્યકરોને વર્ષોથી બાજુ પર રાખવામાં આવ્યું છે અને અવસરવાદીઓ અને સ્થાનિક વિધાનસભા ધારકોના પરિવારો જમીન સ્તરે પાર્ટી સંરચનાઓ પર હાવી થઈ ગયા છે, જેના પરિણામે પાર્ટી નાશ પામી છે.”
શું આવામી લીગ ફરીથી ઊભી થઈ શકે છે?
પક્ષનું પુનર્નિર્માણ હવે ગંભીર કટોકટીનો સામનો કરી રહ્યું છે. ૧૫ ઓગસ્ટ ૧૯૭૫ના રોજ શેખ મુજીબુર રહેમાનની હત્યા પછી, શેખ હસીના ઘણા વર્ષો સુધી ભારતમાં રહ્યા, પરંતુ ૧૯૮૧માં તેમણે આવામી લીગનું નેતૃત્વ સંભાળ્યું અને પક્ષને ફરીથી બનાવવામાં ૨૧ વર્ષ લાગ્યા. આ વખતે, પરિસ્થિતિ અલગ છે. હસન ઉઝમાનના મતે, “પક્ષ સેના દ્વારા સમર્થિત વિદ્યાર્થીઓ દ્વારા ચલાવવામાં આવતા ખૂણામાં પડી ગઈ છે અને શેખ હસીનાની છબીને ખૂબ જ નુકસાન થયું છે.” તેમનું માનવું છે કે આવામી લીગ હવે ગંભીર નેતૃત્વ અને છબી સંકટનો સામનો કરી રહી છે. આ ઉપરાંત, બીએનપી અને જમાત જેવા અન્ય મુખ્ય રાજકીય પક્ષોએ પણ માંગ કરી છે કે જુલાઈ અને ઓગસ્ટમાં નાગરિકોની હત્યામાં સામેલ આવામી લીગના નેતાઓ અને કાર્યકરો પર કેસ ચલાવવામાં આવે.
અંતે, વિશ્લેષકો માનતા છે કે આવામી લીગનો ભવિષ્ય હવે બાંગ્લાદેશના લોકોના હાથમાં છે. પાર્ટીને ફરીથી ઊભું કરવા અને રાજકારણમાં પોતાની જગ્યા બનાવતી વખતે તેને માત્ર નેતૃત્વમાં સુધારો કરવો પડશે, પરંતુ લોકોને પોતાના વિશ્વસનીયતા પર ફરીથી સ્થાપિત પણ કરવી પડશે.
