Saturn’s Moon Has Hidden Ocean Under Crust:‘ડેથ સ્ટાર’, શનિનો ચંદ્ર, તેની સપાટીની નીચે એક મહાસાગર છે. નાસાના કેસિની મિશનમાંથી મળેલી તસવીરોનો અભ્યાસ કરીને આ નિષ્કર્ષ પર પહોંચ્યો છે.
શનિનો ચંદ્ર, આપણા સૌરમંડળનો બીજો સૌથી મોટો ગ્રહ, પોતાની અંદર ઘણા રહસ્યો ધરાવે છે. આ ગ્રહ પર એક ચંદ્ર છે જે તેની સપાટી પર મોટા ખાડાઓને કારણે પ્રખ્યાત ફિલ્મ શ્રેણી ‘સ્ટાર વોર્સ’માં બતાવેલ ‘ડેથ સ્ટાર’ જેવો દેખાય છે. વૈજ્ઞાનિકોનું કહેવું છે કે આ ચંદ્રના પોપડાની નીચે કોઈ મહાસાગર છુપાયેલ હોઈ શકે છે. શનિના આ ચંદ્રનું નામ મીમાસ છે.
આ માહિતી પ્રકાશમાં આવ્યા પછી, મીમાસ વિશિષ્ટ ક્લબમાં જોડાઈ ગઈ છે જેમાં અત્યાર સુધી શનિના બે ચંદ્ર (ટાઈટન અને એન્સેલેડસ) અને ગુરુના બે ચંદ્ર (યુરોપા અને ગેનીમીડ) સામેલ હતા. એવું માનવામાં આવે છે કે આ ચંદ્રમાઓની સપાટીની નીચે મહાસાગરો હોઈ શકે છે. વૈજ્ઞાનિકોનું કહેવું છે કે આ એકદમ આશ્ચર્યજનક છે. જો તમે મીમાસની સપાટી પર નજર નાખો, તો તેની સપાટીની નીચે કોઈ મહાસાગર હોઈ શકે તે દર્શાવવા માટે કંઈ નથી.
નાસાના મિશન પિક્ચર્સમાંથી મદદ મળી
વાસ્તવમાં, મીમાસની ભ્રમણકક્ષાની લાક્ષણિકતાઓને જોતા, વૈજ્ઞાનિકોએ બે અનુમાન લગાવ્યા હતા. પ્રથમ એ છે કે તે કાં તો બરફથી ઢંકાયેલો ખૂબ લાંબો કોર હોઈ શકે છે અથવા તેના પોપડાની નીચે કોઈ મહાસાગર હોઈ શકે છે જેના કારણે તેના બાહ્ય સ્તરો કોરથી મુક્તપણે દૂર થઈ શકે છે. વૈજ્ઞાનિકોએ નાસાના કેસિની મિશનથી શનિ સુધીની હજારો છબીઓનું વિશ્લેષણ કર્યા પછી મીમાસની સ્પિન અને ભ્રમણકક્ષાની ગતિનું પુનર્નિર્માણ કર્યું.
સમુદ્ર લગભગ 45 માઈલ ઊંડો હોઈ શકે છે
વૈજ્ઞાનિકોની ગણતરીથી જાણવા મળ્યું છે કે મિમાસ જે રીતે આગળ વધે છે તેના કારણે તેની સપાટીની નીચે મહાસાગર હોવાની સંભાવના વધારે છે. તે બહાર આવ્યું છે કે મીમાસના 15-માઇલ-જાડા બર્ફીલા આવરણની નીચે, 45-માઇલ-ઊંડો સમુદ્ર હોઈ શકે છે. વૈજ્ઞાનિકો કહે છે કે મીમાસની સપાટીની નીચે સમુદ્રનું પ્રમાણ કુલ જથ્થાના અડધાથી વધુ હોઈ શકે છે. તુલનાત્મક રીતે, મીમાસનો સમુદ્ર નવો માનવામાં આવે છે. તમને જણાવી દઈએ કે મીમાસની સપાટી એકદમ તૂટેલી છે.
જીવનની સંભાવના પર શું અંદાજ છે?
એવું માનવામાં આવે છે કે આ સમુદ્ર લગભગ 25 મિલિયન વર્ષો પહેલા બન્યો હોવો જોઈએ. આવી સ્થિતિમાં વૈજ્ઞાનિકોનું કહેવું છે કે જો આ અંદાજ સાચો હોય તો ત્યાં પાણીમાં જીવન શરૂ થવા માટે પૂરતો સમય નથી. ગુરુનો ચંદ્ર યુરોપા અને શનિનો એન્સેલેડસ જીવન માટે શ્રેષ્ઠ ઉમેદવારો માનવામાં આવે છે. જો કે, વૈજ્ઞાનિકો એમ પણ કહે છે કે ભવિષ્યના સંશોધનોથી ખબર પડશે કે શનિનો ચંદ્ર મીમાસ કેટલો મહત્વનો હોઈ શકે છે.
જો કે, વૈજ્ઞાનિકો એમ પણ કહે છે કે જો મીમાસની સપાટીની નીચે મહાસાગર હોય તો પણ પૃથ્વી સિવાય એવી ઘણી જગ્યાઓ છે જ્યાં જીવન શોધવાનું સરળ બની શકે છે. અહીં મહાસાગરના અસ્તિત્વનો સંકેત છે પરંતુ જીવનના અસ્તિત્વનો કોઈ સંકેત મળ્યો નથી. જો મીમાસ પર જીવન હોય તો પણ તે 20 કિલોમીટર અત્યંત મજબૂત બરફથી ઢંકાયેલું હશે.
