જ્યારે પણ નવરાત્રીની વાત આવે છે ત્યારે આપણું મન દેવી માતાના પાઠ, પૂજા, પૂજા અને આરતી સુધી જ સીમિત રહે છે, પરંતુ શું તમે જાણો છો કે નવરાત્રીનો તહેવાર શા માટે ઉજવવામાં આવે છે? તેની ઓળખ શું છે?
સદીઓથી આપણે નવરાત્રીનો તહેવાર ઉજવીએ છીએ અને વ્રત રાખીએ છીએ. દેશના જુદા જુદા ભાગોમાં આ તહેવાર અલગ અલગ રીતે ઉજવવામાં આવે છે. કેટલાક લોકો આખી રાત ગરબા અને આરતી કરીને નવરાત્રિનો ઉપવાસ રાખે છે, જ્યારે કેટલાક લોકો મા દુર્ગા અને તેના નવ સ્વરૂપોની પૂજા કરીને ઉપવાસ રાખે છે, પરંતુ આ નવરાત્રિ પાછળની વાસ્તવિક વાર્તા શું છે?
આ સાથે જોડાયેલી એક પૌરાણિક કથા છે. મહિષાસુર નામનો એક અત્યંત શક્તિશાળી રાક્ષસ હતો. તે અમર બનવા માંગતો હતો અને તે ઈચ્છાને લીધે તેણે બ્રહ્માની કઠોર તપસ્યા કરી. ભગવાન બ્રહ્મા તેમની તપસ્યાથી પ્રસન્ન થયા અને તેમની સમક્ષ હાજર થયા અને કહ્યું કે તેઓ જે વરદાન માંગે તે માંગી શકે છે. મહિષાસુરે પોતાના માટે અમર બનવાનું વરદાન માંગ્યું.
મહિષાસુરના આવા શબ્દો સાંભળીને ભગવાન બ્રહ્માએ કહ્યું, ‘આ જગતમાં જે જન્મે છે તેનું મૃત્યુ નિશ્ચિત છે. તેથી, લોકો જીવન અને મૃત્યુને બાજુ પર રાખીને, તેઓ જે ઇચ્છે તે માંગ કરી શકે છે. આ સાંભળીને મહિષાસુરે કહ્યું, ‘ઠીક છે પ્રભુ, તો મને એવું વરદાન આપો કે મારું મૃત્યુ ન તો કોઈ દેવતા કે દાનવના હાથે ન કોઈ મનુષ્યના હાથે થાય. જો તે હોય, તો તે સ્ત્રીના હાથે હોવું જોઈએ.
મહિષાસુરના આવા શબ્દો સાંભળીને ભગવાન બ્રહ્માએ આમીન કહ્યું અને ચાલ્યા ગયા. આ પછી, મહિષાસુર રાક્ષસોનો રાજા બન્યો અને દેવતાઓ પર હુમલો કર્યો. દેવતાઓ ડરી ગયા. જો કે તેઓએ એક થઈને મહિષાસુરનો સામનો કર્યો જેમાં ભગવાન શિવ અને વિષ્ણુએ પણ તેમનો સાથ આપ્યો, પરંતુ મહિષાસુરના હાથે દરેકને હારનો સામનો કરવો પડ્યો અને મહિષાસુરે વિશ્વ પર શાસન કર્યું.
તમામ દેવતાઓએ મહિષાસુરથી તેમની રક્ષા કરવા માટે ભગવાન વિષ્ણુની સાથે આદિ શક્તિની પૂજા કરી હતી. તે બધાના શરીરમાંથી એક દિવ્ય પ્રકાશ નીકળ્યો જેણે ખૂબ જ સુંદર અપ્સરાના રૂપમાં દેવી દુર્ગાનું રૂપ ધારણ કર્યું. દેવી દુર્ગાને જોઈને મહિષાસુર તેના પર મોહિત થઈ ગયો અને તેની સાથે લગ્ન કરવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો. તેણે વારંવાર આ પ્રયાસ કર્યો.
દેવી દુર્ગા સંમત થઈ પરંતુ એક શરતે..તેણે કહ્યું કે મહિષાસુરને તેની સાથેની લડાઈમાં જીતવું પડશે. મહિષાસુર રાજી થયો અને પછી યુદ્ધ શરૂ થયું જે 9 દિવસ સુધી ચાલ્યું. દસમા દિવસે દેવી દુર્ગાએ મહિષાસુરનો વધ કર્યો… અને ત્યારથી નવરાત્રીનો તહેવાર ઉજવવામાં આવે છે.
