Gold loan માં વૃદ્ધિથી RBI ની ચિંતામાં વધારો, અનિયમિત પ્રથાઓથી નાણાકીય ખતરો.
દેશમાં gold loan માં તાજેતરમાં થયેલો વધારો ભારતીય રિઝર્વ બેંક (RBI) માટે ચિંતાનો વિષય બની ગયો છે. નોન-બેંકિંગ ફાઇનાન્શિયલ કંપનીઓ (NBFC) વધુને વધુ ગોલ્ડ લોન આપી રહી છે, જેના પરિણામે સોના પર આધારિત નાણાંની માંગ વધી રહી છે. RBIના તાજેતરના અહેવાલ મુજબ, સપ્ટેમ્બર 2024 માં પાકતી ગોલ્ડ લોનમાં ગયા વર્ષના સમાન સમયગાળા કરતાં નોંધપાત્ર વધારો જોવા મળ્યો છે, જે લોકોની નાણાકીય જરૂરિયાતોને પહોંચી વળવા સોના પરની વધતી નિર્ભરતા દર્શાવે છે.
RBI એ રિપોર્ટમાં કેટલીક નિરીક્ષિત સંસ્થાઓ (SE) દ્વારા ગોલ્ડ લોનના મામલે અનિયમિત પ્રથાઓ પર ચિંતાનું પ્રતિકૃતિ વ્યક્ત કરી છે. આમાં આઉટસોર્સિંગની ખામીઓ, સોનાની મૂલ્યાંકન વિસંગતિઓ અને લોન ફંડના અંતિમ ઉપયોગની મોનીટરીંગની અણસૂઝી છે. આ મુદ્દાઓ પર RBI એ 30 સપ્ટેમ્બર 2024 ના રોજ માર્ગદર્શિકા જાહેર કરી હતી, જેમાં SE ને ગોલ્ડ લોન માટે તેમની નીતિઓ, પ્રક્રિયાઓ અને પ્રથાઓની સમીક્ષા કરવા માટે અપીલ કરી છે.
NBFC ની Gold loan માં વધતી હિસ્સેદારી
માર્ચ 2024 સુધી કુલ gold loan માં NBFC ની હિસ્સેદારી 59.9% રહી હતી, જે એ વાતને સ્પષ્ટ કરે છે કે NBFC સોનાના આભૂષણ અને ગહનાની આવક પર આધારિત લોન આપવાનો મહત્વપૂર્ણ ભાગ બજાવે છે. RBI એ આ વૃદ્ધિને ધ્યાનમાં રાખીને ગોલ્ડ લોનના વિકાસને ટકાઉ અને ગડબડી વગર સુનિશ્ચિત કરવા માટે પગલાં ભર્યાં છે.
છૂટક ધિરાણમાં મંદી
રિપોર્ટમાં અન્ય છૂટક ધિરાણ શ્રેણીઓમાં ક્રેડિટ વૃદ્ધિમાં મંદીનો પણ ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે. સપ્ટેમ્બર 2023 પછી અસુરક્ષિત વ્યક્તિગત લોનની વૃદ્ધિમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થયો છે, જ્યારે માઇક્રોફાઇનાન્સ અને સ્વ-સહાય જૂથોને લોનના વિકાસ દરમાં ગયા વર્ષની સરખામણીમાં બે તૃતીયાંશ કરતાં વધુનો ઘટાડો જોવા મળ્યો છે.
