Budget Expectations : આ વખતે સંરક્ષણ બજેટમાં આશરે 10-12 ટકાનો વધારો થવાની ધારણા છે અને તેનું કદ રૂ. 6.5 લાખ કરોડને પાર થવાની ધારણા છે. વર્ષ 2023-24 દરમિયાન સંરક્ષણ બજેટ માટે 5.94 લાખ કરોડ રૂપિયા આપવામાં આવ્યા હતા. આ વખતે સંરક્ષણ બજેટમાં અગ્નિપથ યોજના માટે ફાળવણીમાં નોંધપાત્ર વધારો અપેક્ષિત છે કારણ કે આ યોજના હવે ત્રણેય સેનાઓમાં સારી રીતે ચાલી રહી છે અને અગ્નિવીરોની સંખ્યા સતત વધી રહી છે.
આ બજેટ સરકાર માટે પણ પડકારજનક છે
જો કે સામાન્ય ચૂંટણીઓને કારણે 1 ફેબ્રુઆરીએ માત્ર વચગાળાનું બજેટ રજૂ કરવામાં આવશે, પરંતુ સંરક્ષણ બજેટમાં વધારો સ્પષ્ટપણે જોવા મળશે. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, ખાસ કરીને સેનાના આધુનિકીકરણ, પેન્શન અને અગ્નિપથ યોજનાના બજેટમાં વધારો થવાની સંભાવના છે. આ બજેટ સરકાર માટે પણ પડકારજનક છે. એક તરફ તેણે લોકશાહી યોજનાઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું પડશે અને બીજી તરફ સંરક્ષણ જરૂરિયાતો પૂરી કરવાનું દબાણ પણ હશે.
પેન્શન બજેટમાં ફરી વધારો થવાની શક્યતા
સેનાઓમાં સંશોધિત વન રેન્ક વન પેન્શન યોજના લાગુ થવાને કારણે પેન્શન બજેટમાં ફરી વધારો થવાની શક્યતાઓ છે. ચાલુ નાણાકીય વર્ષ દરમિયાન તે રૂ. 1.38 લાખ કરોડ છે જે આ વખતે રૂ. 1.5 લાખ કરોડ સુધી પહોંચી શકે છે. કારણ કે OROPમાં સુધારા બાદ પેન્શનરોની સંખ્યામાં વધારો થયો છે. તેવી જ રીતે અગ્નિપથનું વર્તમાન બજેટ 4266 કરોડ રૂપિયા છે, જેમાં લગભગ 25 ટકાનો વધારો થવાની સંભાવના છે.
આધુનિકીકરણ બજેટ પર વિશેષ ધ્યાન
આધુનિકીકરણ બજેટમાં પણ 10-15 ટકાનો વધારો થવાની ધારણા છે. ચાલુ વર્ષ દરમિયાન તે 1.62 લાખ કરોડ રૂપિયા છે. ગત વખતે સંરક્ષણ આધુનિકીકરણ માટેના બજેટમાં આશરે રૂ. 10,000 કરોડનો વધારો થયો હતો પરંતુ સંરક્ષણ નિષ્ણાતોએ કહ્યું હતું કે ચીન અને પાકિસ્તાનના પડકારોને ધ્યાનમાં રાખીને તે ઓછું છે. તેથી નાણામંત્રી આધુનિકીકરણ બજેટ પર વિશેષ ધ્યાન આપે તેવી અપેક્ષા છે.
OROP એરિયર્સ ચૂકવવાના રહેશે
સંરક્ષણ સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર પેન્શન બજેટ વધારવું એ સતત પડકાર બની રહે છે. વાસ્તવમાં દર વર્ષે બજેટમાં વધારાનો મોટો હિસ્સો પેન્શનમાં જાય છે. ઉદાહરણ તરીકે, ગયા વર્ષે સંરક્ષણ બજેટમાં કુલ રૂ. 69 હજાર કરોડનો વધારો થયો હતો, પરંતુ રૂ. 19 હજાર કરોડનો સીધો વધારો ભૂતપૂર્વ સૈનિકોના પેન્શનમાં ગયો હતો. તે પહેલા પેન્શન ફાળવણી 1.19 લાખ કરોડ રૂપિયા હતી. આ વખતે પણ આ એક પડકાર છે કારણ કે OROP ની બાકી રકમ ચૂકવવી પડે છે. પેન્શનમાં પણ વધારો થયો છે. હવે જોવાનું એ રહે છે કે નાણા મંત્રાલય સંરક્ષણ બજેટની વિવિધ બાબતોને કેવી રીતે સમાધાન કરે છે.
સંરક્ષણ બજેટમાં વધારો
2023-24માં 5.94 લાખ કરોડ
20122-23માં 5.25 લાખ કરોડ
2021-22માં 4.78 લાખ કરોડ
