Sambhal સંભલમાં મસ્જિદ કે મંદિર? એક ઐતિહાસિક વિવાદની ફરી ચર્ચા
Sambhal સંભલ જિલ્લામાં શાહી જામા મસ્જિદ પર તાજેતરમાં વિવાદ ઉભો થયો હતો જ્યારે એક અરજી દાખલ કરવામાં આવી હતી જેમાં દાવો કરવામાં આવ્યો હતો કે તે મસ્જિદ નથી પરંતુ શ્રી હરિહર મંદિર છે. આ અરજી બાદ, ૧૯ નવેમ્બર, ૨૦૨૪ ના રોજ જિલ્લા કોર્ટમાં સુનાવણી યોજાઈ હતી અને મસ્જિદનો સર્વે કરવામાં આવ્યો હતો, જે શાંતિપૂર્ણ રહ્યો હતો. જોકે, જ્યારે ટીમ 24 નવેમ્બરે ફરીથી સર્વે કરવા પહોંચી ત્યારે હિંસા ફાટી નીકળી હતી અને પાંચ લોકોના મોત થયા હતા, ત્યારબાદ સર્વે બંધ કરી દેવામાં આવ્યો હતો. અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટે આ કેસની સુનાવણી 8 જાન્યુઆરી, 2025 ના રોજ સ્ટે આપી દીધો છે.
Sambhal આ પહેલી વાર નથી જ્યારે સંભલમાં મસ્જિદ અને મંદિરનો મુદ્દો ઉઠાવવામાં આવ્યો હોય. ૧૮૭૮માં, છેડા સિંહ નામના એક વ્યક્તિએ મસ્જિદમાં પ્રવેશવાની પરવાનગી માટે અરજી દાખલ કરી હતી, પરંતુ કોર્ટે દસ્તાવેજી પુરાવાના અભાવે તેને ફગાવી દીધી હતી. તે સમયે કોર્ટે સ્વીકાર્યું કે આ જગ્યા એક મસ્જિદ હતી અને અહીં ક્યારેય કોઈ મંદિર બનાવવામાં આવ્યું નથી.
આજે પણ બંને પક્ષો આ વિવાદ અંગે પોતાની દલીલો આપી રહ્યા છે.
હિન્દુ પક્ષના અરજદાર મહંત ઋષિરાજ ગિરીએ જણાવ્યું હતું કે સંભલ એક પ્રાચીન શહેર છે અને ભગવાન વિષ્ણુના દસમા અવતાર કલ્કીનો જન્મ અહીં થશે. તેઓ તેને મંદિર માને છે અને તેના પરિસરમાં પૂજા કરવાનો દાવો કરે છે. તે જ સમયે, બાબરનામાના સંદર્ભમાં, અરજદાર હરિશંકર જૈન કહે છે કે આ મસ્જિદનો ઉલ્લેખ બાબરનામામાં છે અને તે બાબરના આદેશ પર હિન્દુ બેગે બનાવી હતી.
જોકે, અમેરિકન ઇતિહાસકાર હોવર્ડ ક્રેને જણાવ્યું હતું કે બાબરનામામાં સંભલ ખાતેની મસ્જિદનો કોઈ ઉલ્લેખ નથી. આ વિવાદમાં, બંને પક્ષોએ ઘણા ઐતિહાસિક તથ્યો અને દસ્તાવેજોના આધારે પોતાની દલીલો રજૂ કરી છે, અને આ કેસ હવે કોર્ટમાં પેન્ડિંગ છે.
