ધારાવી એશિયાનો સૌથી મોટો સ્લમ વિસ્તાર છે, જેને પુનઃવિકાસ માટે અદાણી જૂથ તરફથી ટેન્ડર મળ્યું છે. જો કે આ પહેલા પણ તેના વિકાસને લઈને અનેક પ્રયાસો કરવામાં આવ્યા છે.
ભારતીય અબજોપતિ ગૌતમ અદાણીએ મુંબઈના સ્લમ વિસ્તાર ધારાવીને સ્માર્ટ સિટીમાં રૂપાંતરિત કરવાનું કામ હાથમાં લીધું છે. અહીં 10 લાખ લોકોનું પુનર્વસન કરવું એક પડકારજનક કાર્ય હશે. આ પહેલા પણ મુંબઈના આ સ્લમ વિસ્તારના વિકાસ માટે ઘણા પ્રયત્નો કરવામાં આવ્યા છે. ચાલો જાણીએ કે 94 એકર (240 હેક્ટર) સ્લમ વિસ્તારના વિકાસ માટે કેટલી વખત પ્રયાસો કરવામાં આવ્યા છે અને અત્યાર સુધીમાં શું બદલાવ આવ્યો છે.
ધારાવીનો ઉદય 1800 ના દાયકાના અંતમાં થયો હતો, જ્યારે કુંભારો, ચામડાના કારીગરો, મજૂરો અને મજૂરોએ આ વિસ્તારમાં નાનો વેપાર શરૂ કર્યો હતો. અધિકારીઓનું કહેવું છે કે ઝૂંપડપટ્ટીના રહેવાસીઓએ આ જમીનો પર અતિક્રમણ કરીને ઝૂંપડાઓ બાંધ્યા અને ધીમે ધીમે વિસ્તાર વધતો ગયો.
1971-76 દરમિયાન, મહારાષ્ટ્ર રાજ્ય સરકારે મુંબઈના ઝૂંપડપટ્ટીના રહેવાસીઓની સ્થિતિ સુધારવા માટે એક કાયદો પસાર કર્યો. આ અંતર્ગત આવાસ, વીજળી અને શૌચાલયની વ્યવસ્થા કરવામાં આવી હતી.
2004-05 દરમિયાન, મહારાષ્ટ્ર સરકારે ધારાવીના પુનઃવિકાસ માટે મંજૂરી આપી અને પ્રોજેક્ટને સ્લમ રિહેબિલિટેશન ઓથોરિટીને નિયુક્ત કર્યો.
2007-08માં, મહારાષ્ટ્ર સરકાર દ્વારા એક સર્વે કરવામાં આવ્યો હતો, જે અંતર્ગત અહીં 47 હજાર કાનૂની રહેવાસીઓ અને 13 હજાર કોમર્શિયલ સ્ટ્રક્ચર્સ મળી આવ્યા હતા. જોકે, ઉપરના માળે રહેતા લોકોને આમાં સામેલ કરવામાં આવ્યા ન હતા.
2016 સુધીમાં, મહારાષ્ટ્ર ડેવલપર્સને ધારાવી તરફ આકર્ષવાનો પ્રયાસ કરે છે, પરંતુ આ યોજના પણ કામ કરતી નથી.
2018 દરમિયાન, તેને વિકસાવવા માટે 20 ટકા સરકારી અને 80 ટકા ખાનગી ટેન્ડર બહાર પાડવામાં આવે છે, જે અંતર્ગત દુબઈનું સેકલિંક કન્સોર્ટિયમ અને ભારતનું અદાણી જૂથ જોડાયા હતા.
સેકલિંકની $871 મિલિયનની બિડ 2019માં સૌથી વધુ છે. અદાણી $548 મિલિયનની બિડ સાથે બીજા ક્રમે છે. 2020 હેઠળ, સેકલિંકે મહારાષ્ટ્ર સરકાર પર ખોટી રીતે ટેન્ડર જારી કરવાનો આરોપ લગાવ્યો અને હાઈકોર્ટમાં અરજી દાખલ કરી. રાજ્યએ આનો ઇનકાર કર્યો હતો.
2022 માં ફરીથી ટેન્ડર બહાર પાડવામાં આવે છે અને આ વખતે સેકલિંકનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો નથી. DLF અને અદાણી ગ્રૂપે બિડ કરી હતી. અદાણીએ આ વખતે $614 મિલિયનની બિડ કરી હતી.
વર્ષ 2023 માં અદાણી ગ્રુપને રાજ્ય સરકાર દ્વારા તેને રિડેવલપ કરવાનું કામ સોંપવામાં આવ્યું હતું. સેકલિંકે સરકાર પર આ અંગે ખોટી રીતે કામ કરવાનો આરોપ લગાવ્યો હતો.
