Bombay High Court: લાઉડસ્પીકરનો ઉપયોગ કોઈપણ ધર્મનો આવશ્યક ભાગ નથી
Bombay High Court ગુરુવારે એક મહત્વપૂર્ણ નિર્ણયમાં, બોમ્બે હાઈકોર્ટે કહ્યું કે લાઉડસ્પીકરનો ઉપયોગ કોઈપણ ધર્મનો આવશ્યક ભાગ નથી. કોર્ટે આ નિર્ણયમાં એ પણ સ્પષ્ટ કર્યું છે કે વધુ પડતો અવાજ સ્વાસ્થ્ય માટે ખતરનાક છે અને તેનું ઉલ્લંઘન કરનારાઓ સામે તાત્કાલિક કાર્યવાહી થવી જોઈએ. કોર્ટે કાયદા અમલીકરણ એજન્સીઓને ધ્વનિ પ્રદૂષણ સંબંધિત નિયમોનું પાલન સુનિશ્ચિત કરવા ચેતવણી પણ આપી હતી.
Bombay High Court જસ્ટિસ એ. એસ. ગડકરી અને ન્યાયાધીશ એસ. ન્યાયાધીશ સી. ચાંડકની બેન્ચે આ કેસમાં આદેશ આપ્યો હતો કે રાજ્ય સરકારે ધાર્મિક સંસ્થાઓને ઓટોમેટિક ડેસિબલ લિમિટિંગ સિસ્ટમ સહિત અવાજના સ્તરને નિયંત્રિત કરવા માટે પગલાં અપનાવવાનો નિર્દેશ આપવો જોઈએ. આ કેસની સુનાવણી કુર્લા ઉપનગરમાં બે હાઉસિંગ એસોસિએશન દ્વારા દાખલ કરવામાં આવેલી અરજી પર કરવામાં આવી હતી, જેમાં આરોપ મૂકવામાં આવ્યો હતો કે પોલીસ આ વિસ્તારમાં મસ્જિદો પર લગાવવામાં આવેલા લાઉડસ્પીકરોથી થતા ધ્વનિ પ્રદૂષણ સામે કોઈ કાર્યવાહી કરી રહી નથી.
અરજદારોએ દલીલ કરી હતી કે ધાર્મિક હેતુઓ માટે લાઉડસ્પીકર્સનો ઉપયોગ શાંતિને ખલેલ પહોંચાડે છે અને ધ્વનિ પ્રદૂષણ (નિયમન અને નિયંત્રણ) નિયમો, 2000 અને પર્યાવરણ (સંરક્ષણ) અધિનિયમ, 1986 હેઠળ ગેરકાયદેસર છે. આ અંગે ટિપ્પણી કરતા કોર્ટે કહ્યું કે મુંબઈ એક મહાનગર છે અને અહીં વિવિધ ધર્મના લોકો રહે છે, તેથી લાઉડસ્પીકરનો ઉપયોગ જાહેર હિતમાં ન હોઈ શકે. કોર્ટે એ પણ સ્પષ્ટ કર્યું કે આ નિર્ણય કોઈના પણ અધિકારોનું ઉલ્લંઘન કરતો નથી અને તે ભારતના બંધારણના અનુચ્છેદ 19 અને 25 હેઠળના અધિકારોનું ઉલ્લંઘન નથી.
Use Of Loudspeakers Not 'Essential Religious Practice': Bombay HC Asks Mumbai Police To Act Against Use Of Loudspeakers At Religious Places | @NarsiBenwal
"No religion can claim Fundamental Right of using loudspeakers under Article 25"https://t.co/bOSzD9VcN4
— Live Law (@LiveLawIndia) January 23, 2025
કોર્ટે એમ પણ કહ્યું કે પોલીસે ફરિયાદીની ઓળખ પૂછ્યા વિના લાઉડસ્પીકર વિરુદ્ધ ફરિયાદો પર કાર્યવાહી કરવી જોઈએ. કોર્ટે મુંબઈ પોલીસ કમિશનરને ધાર્મિક સ્થળોએ લાઉડસ્પીકર વિરુદ્ધ ફરિયાદો પર તાત્કાલિક કાર્યવાહી કરવા માટે તમામ પોલીસ સ્ટેશનોને સૂચના આપવાનો નિર્દેશ આપ્યો હતો.
કોર્ટે પોતાના ચુકાદામાં એમ પણ કહ્યું હતું કે નાગરિકોને લાઉડસ્પીકર અને એમ્પ્લીફાયરના વધુ પડતા અવાજથી મુક્તિ આપવી જોઈએ અને આ મુદ્દા પર મૂક પ્રેક્ષક બની રહેવાનું સ્વીકારવામાં આવશે નહીં. આ સાથે, કોર્ટે એમ પણ કહ્યું કે રહેણાંક વિસ્તારોમાં અવાજનું સ્તર દિવસ દરમિયાન 55 ડેસિબલ અને રાત્રે 45 ડેસિબલથી વધુ ન હોવું જોઈએ.
