Chanakya Niti: આવી સ્થિતિમાં ધીરજ રાખવી એ કાયરતાની નિશાની બની જાય છે
Chanakya Niti: આચાર્ય ચાણક્ય તેમની નીતિઓમાં ધૈર્યને અત્યંત મહત્વપૂર્ણ માનતા હતા, કેમ કે આ જીવનના મુશ્કેલ સમયમાં સામનો કરવાની ક્ષમતા અને માનસિક શાંતિ જાળવવામાં મદદ કરે છે. જોકે, આચાર્ય ચાણક્યએ આ પણ સ્પષ્ટ કર્યું કે ધૈર્યની એક મર્યાદા હોય છે. જયારે આ મર્યાદા પાર થાય છે, ત્યારે તે કાયરતા તરીકે કામ કરવાનો એક માર્ગ બની જાય છે, જે વ્યક્તિને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે.
આચાર્ય ચાણક્યનું પ્રસિદ્ધ ઉક્તિ છે: “ધૈર્યની પોતાની મર્યાદા છે, જો વધારે થાય તો તે કાયરતા તરીકે ઓળખાય છે.”
આનો અર્થ એ છે કે જીવનમાં દરેક વસ્તુની મર્યાદા હોય છે, અને ધૈર્ય તેમાંથી મર્યાદાવિહિન નથી. ધૈર્ય એ ગુણ છે જે વ્યક્તિને મુશ્કેલ પરિસ્થિતિઓનો સામનો કરવાની શક્તિ આપે છે, પરંતુ જો આ અતિરિક્ત હોય તો તે વ્યક્તિને નિષ્ક્રિય અને નિર્ણય લેવામાં ધીમું બનાવી શકે છે.
ઉદાહરણ તરીકે, જ્યારે કોઈ તમારો અપમાનો કરે છે અથવા તમારા અધિકારોનો હનન કરે છે, ત્યારે જો તમે વધારે ધૈર્ય બતાવતાં રહેતા હો અને જવાબ ન આપતા હો, તો તે સામેના વ્યક્તિને ફાયદો મળી શકે છે. એવી પરિસ્થિતિમાં તમારો શાંત અને સહનશીલ રહેવું નકારાત્મક અસર કરી શકે છે. આ સ્થિતિ કાયરતાના ચિહ્ન તરીકે માનવામાં આવે છે, કેમ કે તમે તમારા અધિકારો અને સન્માન માટે કંઈપણ કર્યું નથી.
તેની સાથે સાથે, આચાર્ય ચાણક્યએ કહ્યું હતું કે જ્યારે તમારા પરિવારજનો અથવા પ્રિયજનોને તમારી મદદની જરૂર હોય, ત્યારે પણ તમારે ધૈર્યની મર્યાદા સમજતા તમારો કાર્ય ઝડપી રીતે કરવું જોઈએ. જો તમે સતત પરિસ્થિતિને સહન કરતા રહેતા હો, તો તે માત્ર તમારું ન્યાય નહીં, પરંતુ તમારા સંબંધો પર પણ અસર કરી શકે છે.
આથી, ચાણક્યની નીતિ અનુસાર, ધૈર્ય એ શક્તિ છે, પરંતુ જયારે આ પરિસ્થિતિને સુધારવાના બદલે તેને વધુ બગાડવાનું કારણ બને, ત્યારે તેને છોડવું જોઈએ. જીવનમાં સંતુલન જરુરી છે, અને યોગ્ય સમયે યોગ્ય નિર્ણય લેવું સૌથી મહત્વપૂર્ણ છે.
