Chanakya Niti: આ 6 દુ:ખ વ્યક્તિને અંદરથી તોડી નાખે છે, જીવનમાં ઊંડી પીડા લાવે છે
Chanakya Niti: આચાર્ય ચાણક્ય, જેમને રાજનીતિ, રાજકારણ અને જીવન દર્શનના મહાન નિષ્ણાત માનવામાં આવે છે, તેમણે ચાણક્ય નીતિમાં જીવન સાથે જોડાયેલી ઘણી ગહન બાબતો સમજાવી છે. સુખ અને દુ:ખ જીવનનો એક ભાગ છે, પરંતુ કેટલાક દુ:ખ એવા હોય છે જે વ્યક્તિને અંદરથી બાળી નાખે છે – અને ઘણીવાર કોઈ આ દુ:ખને સમજી શકતું નથી કે શેર કરી શકતું નથી.
ચાણક્ય નીતિના બીજા અધ્યાયમાં એક શ્લોક છે:
“કાન્તવિયોગો સ્વજનસ્યાપમનો, રણસ્ય શેષઃ કુપુરુષસ્ય સેવા.
દરિદ્રભવો વિષય સભા ચ, વિનાગ્નિમતે પ્રધાનંતિ કાયામ.”
આ શ્લોકમાં આવા 6 દુ:ખોનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે, જે વ્યક્તિને અંદરથી તોડી નાખે છે. આવો, ચાણક્યના દૃષ્ટિકોણથી આ ઊંડા દુ:ખોનું મહત્વ જાણીએ.
1. પ્રિયતમથી અલગ થવું (પત્નીથી અલગ થવું)
જ્યારે કોઈ વ્યક્તિ કોઈ કારણસર તેના જીવનસાથી કે પ્રેમીથી અલગ થઈ જાય છે, ત્યારે તે તીવ્ર પીડાનું કારણ બને છે. આ દુઃખ એવું છે કે બીજાઓ માટે તે સમજવું મુશ્કેલ છે, પરંતુ તે વ્યક્તિ માટે તે માનસિક અને ભાવનાત્મક રીતે ખૂબ જ ભારે હોય છે.
2. પ્રિયજનો તરફથી અપમાન
ચાણક્ય કહે છે કે જો કોઈ વ્યક્તિનું તેના પોતાના નજીકના વ્યક્તિ, સંબંધી કે મિત્ર દ્વારા અપમાન કરવામાં આવે છે, તો તે આત્માને અંદરથી હચમચાવી નાખે છે. બાહ્ય ઘા રૂઝાઈ જાય છે, પરંતુ પ્રિયજનો તરફથી અપમાન હૃદયમાં ઊંડો ઘા છોડી જાય છે.
3. દેવાનો બોજ
દરેક વ્યક્તિને પૈસાની જરૂર હોય છે, પરંતુ જ્યારે કોઈ વ્યક્તિ લોન લે છે અને સમયસર તેને ચૂકવી શકતો નથી, ત્યારે તેને માનસિક તણાવ અને શરમનો સામનો કરવો પડે છે. આ બોજ ધીમે ધીમે તેના આત્મવિશ્વાસનો નાશ કરે છે.
4. દુષ્ટ કે ખોટા લોકોની સેવા કરવી
જો કોઈ સજ્જનને કોઈ દુષ્ટ, ઘમંડી કે ગુસ્સાવાળા વ્યક્તિ હેઠળ કામ કરવાની ફરજ પાડવામાં આવે છે, તો તે તેના આત્માને દુઃખ પહોંચાડે છે. આ સેવા તેને માનસિક રીતે થાકી દે છે અને તેના ગૌરવને ઠેસ પહોંચાડે છે.
5. ગરીબી
ચાણક્ય ગરીબીને માત્ર આર્થિક સ્થિતિ જ નહીં પણ એક ઊંડું દુઃખ માને છે. ગરીબી માત્ર સંસાધનોનો અભાવ જ લાવતી નથી, પરંતુ આત્મસન્માન, તકો અને સમાજમાં સ્થાનને પણ અસર કરે છે. તે વ્યક્તિને અંદરથી તોડી નાખે છે.
6. ખોટા લોકોનો સંગત (દુષ્ટોનો મેળાવડો)
જ્યારે કોઈ સાચો, પ્રામાણિક વ્યક્તિ દુષ્ટ લોકોની સંગતમાં પડે છે, ત્યારે તેનું અપમાન નિશ્ચિત છે. આવા લોકોમાં સારા વિચારો અને આચરણની કોઈ કદર હોતી નથી, જેના કારણે વ્યક્તિને ઊંડી માનસિક તકલીફ થાય છે.
ચાણક્ય નીતિની આ વાતો આજે પણ એટલી જ સચોટ અને સુસંગત છે. આ 6 દુ:ખોથી બચવાનો પ્રયાસ કરવો એ જીવનમાં માનસિક સંતુલન અને ખુશી તરફનું પહેલું પગલું છે. જીવનમાં દુ:ખ ચોક્કસ આવે છે, પરંતુ જો કોઈ વ્યક્તિ આ ઊંડા દુ:ખોને સમજે અને પોતાને સંભાળે તો તે મજબૂત બની શકે છે.
