Look Back 2024: શું તમે પણ Motivetoxicationનો શિકાર છો? આ વર્ષે શોધાયેલ આ શબ્દનો વ્યાપક અર્થ છે
Look Back 2024 સોશિયલ મીડિયા પર ઘણી પ્રેરક રીલ્સ અને સામગ્રી પણ છે. શું આ રીલ્સ તમને પ્રેરણા આપે છે કે પ્રેરણાનો નશો? આ શબ્દનો અર્થ શું છે, તેનો અર્થ શું છે? સંશોધકે તમામ માહિતી આપી.
Look Back 2024 સોશિયલ મીડિયા અને રીલ્સની દુનિયા તમને પણ જકડી લે તો નવાઈ નહીં. ધરપકડ શબ્દનો ઉપયોગ એટલા માટે કરવામાં આવ્યો છે કારણ કે વિશ્વભરના નિષ્ણાતો સોશિયલ મીડિયાના વધુ પડતા ઉપયોગ અંગે સતત ચિંતા વ્યક્ત કરી રહ્યા છે. એવી પણ ચિંતા છે કે તેના પર સરળતાથી ઉપલબ્ધ કન્ટેન્ટ જોવાનું માનસિક સ્વાસ્થ્ય માટે હાનિકારક હોવાનું જાણવા મળ્યું છે.
આ સંબંધમાં, ઓક્સફોર્ડ યુનિવર્સિટી પ્રેસે વર્ષ 2024 માટે ‘બ્રેઈન રોટ’ શબ્દને વર્ષનો શબ્દ જાહેર કર્યો. બ્રેઈન રૉટ શબ્દ સોશિયલ મીડિયા પર બીજા-દરની સામગ્રીની વધુ પડતી માત્રાના સંપર્કમાં આવવાથી માનસિક આડઅસર વિશેની ચિંતાઓનો ઉલ્લેખ કરે છે.
સોશિયલ મીડિયા પર ઘણી પ્રેરક રીલ્સ અને સામગ્રી પણ છે.
શું આ રીલ્સ તમને ‘પ્રેરણાદાયી’ બનાવે છે? બ્રેઈન રોટની જેમ ‘મોટીવેટોક્સિકેશન’ પણ આ વર્ષનો સૌથી વધુ ચર્ચિત શબ્દ છે, જે સોશિયલ મીડિયાનો વ્યાપક અર્થ અને માનસિક સ્વાસ્થ્ય પર તેની પ્રતિકૂળ અસરો ધરાવે છે. Motivoxication શું છે અને તેનો અર્થ શું છે, ચાલો આપણે વિગતવાર સમજીએ.
મનોચિકિત્સક અને મનોવૈજ્ઞાનિક વિશ્લેષક ડૉ. સત્યકાંત ત્રિવેદીએ ‘પ્રેરણા’ અથવા પ્રેરણા નશો શબ્દની શોધ કરી હતી. તે બે શબ્દો “પ્રેરણા” અને “પાગલ” (નશો) થી બનેલો છે. આનો અર્થ છે – પ્રેરક રીલ્સ અને સામગ્રીનું વ્યસન, જે તમને પ્રેરણાની ખોટી લાગણી આપે છે, પરંતુ વાસ્તવિક જીવનમાં કોઈ ફેરફાર લાવતું નથી. યુવા વસ્તી આ માટે સૌથી વધુ સંવેદનશીલ છે.
સોશિયલ મીડિયા પર મોટિવેશનલ રીલ્સનો પૂર છે. લોકો સવારે ઉઠતાની સાથે જ રીલ જોવાનું શરૂ કરી દે છે અને સૂતા પહેલા પણ આવું જ કરે છે. પોતાની જાતને પ્રોત્સાહિત કરવાનો પ્રયાસ કરતી વખતે તેઓ અજાણતાં જ ડિપ્રેશનનો શિકાર બને છે.
Addiction to motivational reels and content
ડૉ. સત્યકાંત ત્રિવેદી કહે છે, પ્રેરિત થવું એ મોટિવેશનલ રીલ્સ અને કન્ટેન્ટનું વ્યસન છે. મોટિવેશનલ રીલ્સ જોઈને તમને થોડીક ક્ષણો માટે એવું લાગે છે કે તમારા જીવનમાં પ્રેરણા જાગી છે અને ખુશી આવી ગઈ છે, પરંતુ વાસ્તવિક જીવનમાં તે કોઈ બદલાવ લાવતો નથી.
શું તમે ક્યારેય એવું અનુભવ્યું છે કે તમે દિવસના 2-3 કલાક ફક્ત રીલ્સ જોવામાં જ બગાડો છો? તમે વિચારો છો, “થોડો સમય વધુ…” અને પછી 1-2 કલાક પસાર થઈ જાય છે. આ આદત તમારી કામ કરવાની ક્ષમતા, માનસિક શાંતિ અને નિર્ણય લેવાની ક્ષમતાને અસર કરે છે. જે સમય તમારે કામમાં વિતાવવો જોઈએ તે ફક્ત રીલ્સ જોવામાં જ વિતાવ્યો છે. તમને લાગે છે કે તમે ઘણું શીખ્યા છો, જ્યારે વાસ્તવિકતામાં કંઈ બદલાયું નથી.
How different are brain rot and motivational intoxication?
ડોક્ટર સત્યકાંત સમજાવે છે કે, પ્રેરક રીલ્સ કે વિડીયો જોવાથી થોડી ક્ષણો માટે મગજમાં કેમિકલ મેસેન્જર “ડોપામાઈન” રીલીઝ થાય છે, જેનાથી તમે ખુશ અને તાજગી અનુભવો છો. જો કે, તેના પરિણામો લાંબા ગાળાના નથી. આ પ્રેરણાનું ચક્ર છે, જેમાં લાખો લોકો ફસાયેલા છે.
આરોગ્ય નિષ્ણાતો કહે છે કે મગજ રોટ અને મોટર નશો બંને શબ્દોનો વ્યાપક અર્થ છે, જેના પર ગંભીર ધ્યાન આપવાની જરૂર છે. નિષ્ણાતોએ મગજનો સડો શબ્દને વ્યક્તિની માનસિક અથવા બૌદ્ધિક સ્થિતિમાં બગાડ તરીકે વ્યાખ્યાયિત કર્યો છે, ખાસ કરીને નિમ્ન-સ્તરની ઑનલાઇન સામગ્રીના વધુ પડતા વપરાશને કારણે. મોટિવટોક્સિકેશન એ રીલ્સ અને વીડિયો દ્વારા અદભૂત રીતે પ્રેરિત અનુભવવા વિશે છે.
Have you also become a victim of motivational intoxication?
જો તમારે પણ પ્રેરણા મેળવવા અને ખુશી મેળવવા માટે વારંવાર રીલ્સ અથવા મોટિવેશનલ સ્પીકરનો આશરો લેવો પડે તો તે એ સંકેત હોઈ શકે છે કે તમે પણ મોટિવેશનના નશાના શિકાર બન્યા છો. જ્યારે પણ તમે કંઈક કરતા પહેલા “થોડી પ્રેરણા” મેળવવા માટે રીલ્સ જોવાનું શરૂ કરો છો, વારંવાર પ્રેરણા હોવા છતાં, જ્યારે તમને પરિણામ મળતું નથી, ત્યારે તમે તમારી જાતને દોષ આપવાનું શરૂ કરો છો. આ પ્રેરણાની નિશાની છે.
