Waqf Amendment Act સુપ્રીમ કોર્ટની સખત ટિપ્પણી: “અમે કયા ધર્મના છીએ, એ ભુલીને ન્યાય કરીએ છીએ” – વકફ કેસમાં SG મહેતાની દલીલ પર CJIનો સ્પષ્ટ જવાબ
Waqf Amendment Act વકફ સુધારા અધિનિયમ 2025 સામે દાખલ થયેલી અરજીની સુનાવણી દરમિયાન બુધવારે સુપ્રીમ કોર્ટમાં એક મહત્વપૂર્ણ દ્રશ્ય સામે આવ્યું. મુખ્ય ન્યાયાધીશ સંજીવ ખન્ના (CJI) એ સોલિસિટર જનરલ તુષાર મહેતાની દલીલ પર પોતાનું ઋજુ, મક્કમ અને સદંતર સમાનતાવાદી વલણ વ્યક્ત કર્યું.
CJIનું સ્પષ્ટ વલણ – ન્યાયમાં ધર્મ નહીં આવે
જ્યારે SG મહેતાએ દલીલ રજૂ કરતાં કહ્યું કે જો વકફ બોર્ડમાં બિન-મુસ્લિમના સમાવેશ પર વાંધો છે, તો પછી વર્તમાન બેન્ચ—which includes only Hindu judges—કેવી રીતે આ કેસની નિષ્પક્ષ રીતે સુનાવણી કરી શકે?
ત્યારે CJI સંજીવ ખન્ના એ તેમને તરત અટકાવ્યા અને સ્પષ્ટપણે કહ્યું:
“માફ કરશો મહેતા, જ્યારે અમે અહીં બેસીએ છીએ ત્યારે અમે આપણો ધર્મ ભૂલી જઈએ છીએ. તમામ પક્ષો સમાન છે.”
આ ટિપ્પણી ભારતીય ન્યાયવ્યવસ્થાની ધર્મ-નિરપેક્ષતાની અભિવ્યક્તિ છે, જેમાં જજ પોતાનું પૃષ્ઠભૂમિ બહાર મૂકી, માત્ર કાયદાના માપદંડથી જ ચુકાદો આપે છે.
વકફ બોર્ડમાં બિન-મુસ્લિમોનો સમાવેશ
બેન્ચમાં સામેલ ન્યાયાધીશો કે.વી. વિશ્વનાથન અને સંજય કુમારએ પણ SG મહેતાને પૃચ્છ્યું કે જો વકફ બોર્ડ જેવી ધાર્મિક સંસ્થામાં બિન-મુસ્લિમોનો સમાવેશ થઇ શકે, તો પછી શું સરકાર હિન્દુ મંદિરોના બોર્ડમાં પણ મુસ્લિમોનું સામેલ કરવાનું વિચારશે?
SG મહેતાએ ઉત્તર આપતાં કહ્યું કે “મંદિરોના મેનેજમેન્ટ માટેની કાનૂની સમિતિઓમાં એવા ઉદાહરણ નથી, પણ કાયદેસર સમિતિમાં કોઈપણ હોઈ શકે છે.” તેઓએ ઉમેર્યું કે નવા સુધારા મુજબ વકફ બોર્ડમાં ફક્ત બે બિન-મુસ્લિમ સભ્યો હોઈ શકે છે.
સીજેઆઈનો વધુ પ્રશ્ન: “તો બોર્ડમાં બધા મુસ્લિમ કેમ નહીં?”
CJI એ તર્ક આપ્યો કે જો વકફ બોર્ડ સલાહકાર બોર્ડ છે અને તેની કામગીરી ખાસ કરીને મુસ્લિમ સમુદાય માટે છે, તો પછી તેમાં બિન-મુસ્લિમ સભ્યોનો સમાવેશ શું તર્કસંગત છે?
તેમણે પૂછ્યું: “જો તમારું કહેવું એ છે કે બોર્ડ માત્ર સલાહકાર છે, તો તમામ સભ્યો મુસ્લિમ કેમ નહીં હોઈ શકે?”
SG મહેતાએ જવાબ આપતાં કહ્યું કે સંસદીય સમિતિએ આ કલમોને સમર્થન આપ્યું છે, અને પદાધિકારીઓ સિવાય માત્ર બે જ બિન-મુસ્લિમો રાખવાની મંજૂરી છે. તેમણે વધુમાં સ્પષ્ટ કર્યું કે તેમણે આ અંગે સોગંદનામું પણ આપ્યું છે.
ન્યાયાધીશોની પૃષ્ઠભૂમિ સામે સવાલ ઉઠાવવાનો ઇનકાર
SG મહેતાએ જે રીતે બેન્ચની પૃષ્ઠભૂમિ પર પ્રતિક્રિયા આપી, તેની સીજેઆઈએ સામે પડખે પડીને કહ્યું:
“તમે ન્યાયાધીશોની પૃષ્ઠભૂમિ અને સંવેદનશીલતા વચ્ચે સરખામણી કરી શકતા નથી. અમે કાયદાના દ્રષ્ટિકોણથી સમાનતાને જ મહત્વ આપીએ છીએ.”
આ દલીલ અને જવાબોમાં, સુપ્રીમ કોર્ટનો મુખ્ય ન્યાયાધીશ અને તેમના સહ-ન્યાયાધીશોએ ખૂબ જ દૃઢ મૌલિક માન્યતા વ્યક્ત કરી—કે ન્યાય એ કોઈ ધર્મથી ઉપર હોય છે. SG મહેતાના પ્રશ્નોએ એક મહત્વપૂર્ણ રાજકીય-સામાજિક ચર્ચાને ઉકેલી છે, પરંતુ સાથે સાથે ન્યાયપાલિકા કઈ રીતે આ મુદ્દાઓને યોગ્ય દ્રષ્ટિએ જુએ છે, તેનો પણ સ્પષ્ટ સંદેશ આપ્યો છે.
