Top 5 government schemes ભારત સરકારે નાગરિકોના ભવિષ્યને સુરક્ષિત બનાવવા માટે ઘણી સરકારી બચત યોજનાઓ (Government Savings Schemes) અમલમાં મૂકી છે. આ યોજનાઓ ખાસ કરીને એવી વ્યક્તિઓ માટે છે, જેઓ પોતાનું રોકાણ સુરક્ષિત અને જોખમમુક્ત રીતે વધારવા ઇચ્છે છે. ઘણી સ્કીમ્સ આવકવેરા બચાવવા અને લાંબા ગાળાની બચત માટે પણ ફાયદાકારક છે.
અહીં દેશની ટોચની 5 એવી સરકારી યોજનાઓ વિશે વિગતવાર માહિતી આપવામાં આવી છે, જે હાલના સમયમાં સૌથી વધુ વ્યાજ આપી રહી છે:
1. કિસાન વિકાસ પત્ર (Kisan Vikas Patra – KVP)
કિસાન વિકાસ પત્ર એક લાંબા ગાળાની બચત યોજના છે, જે સરકાર દ્વારા ચલાવવામાં આવે છે.
- હાલનો વ્યાજ દર: 7.5% (દર 9 વર્ષ 5 મહિનામાં રકમ બમણી થાય)
- લાભ: આ યોજનામાં રોકાણ પર કોઈ મહત્તમ મર્યાદા નથી. રોકાણ ઓછામાં ઓછું 1000 રૂપિયા અને ત્યારપછી કોઈ પણ રકમ કરી શકાય છે.
- પરિપક્વતા સમયગાળો: 9 વર્ષ 5 મહિના.
- ટેક્સ લાભ: આ યોજનામાં રોકાણ કરવાથી કરછૂટ નથી, પણ તેના પર મળતા વ્યાજ પર કર લાગુ પડે છે.
- જોખમ: બાંયધરી આપવામાં આવે છે, એટલે કે સરકારની ગેરંટી હેઠળ છે.
2. પોસ્ટ ઓફિસ સમય જમા (Post Office Time Deposit – TD)
પોસ્ટ ઓફિસ સમય જમા (Fixed Deposit) એ એક અનુકૂળ અને સલામત રોકાણ વિકલ્પ છે, જે સરકારી બાંયધરી હેઠળ ચાલે છે.
- હાલનો વ્યાજ દર: 1 વર્ષ માટે 6.9%, 2 વર્ષ માટે 7.0%, 3 વર્ષ માટે 7.1% અને 5 વર્ષ માટે 7.5%
- લાભ: 5 વર્ષના સમયગાળાની જમા પર આવકવેરા અધિનિયમ 80C હેઠળ કરછૂટ મળે છે.
- પરિપક્વતા: 1, 2, 3 અને 5 વર્ષની અવધિ માટે ઉપલબ્ધ.
- જોખમ: જોખમમુક્ત અને સરકારની ગેરંટી હેઠળ.
3. રાષ્ટ્રીય બચત પ્રમાણપત્ર (National Savings Certificate – NSC)
રાષ્ટ્રીય બચત પ્રમાણપત્ર એક મધ્યમ ગાળાની (મધ્યમ અવધિની) બચત યોજના છે, જે ખાસ કરીને એવા રોકાણકારો માટે છે, જેઓ સ્થિર અને સુરક્ષિત વળતર ઇચ્છે છે.
- હાલનો વ્યાજ દર: 7.7% (યોજનાની મર્યાદિત અવધિ માટે)
- લાભ: ટર્મ 5 વર્ષ છે અને આ યોજનામાં રોકાણ કરવાથી આવકવેરા અધિનિયમની 80C હેઠળ કરછૂટ મળે છે.
- પરિપક્વતા: 5 વર્ષ.
- ટેક્સ લાભ: મુખ્ય રકમ પર 80C હેઠળ છૂટ મળે છે, પણ વ્યાજને કરપાત્ર માનવામાં આવે છે.
- જોખમ: સરકારની બાંયધરી હેઠળ ચાલે છે, એટલે કે સલામત રોકાણ.
4. વરિષ્ઠ નાગરિક બચત યોજના (Senior Citizens Savings Scheme – SCSS)
વરિષ્ઠ નાગરિક બચત યોજના ખાસ વયસ્ક નાગરિકો માટે છે, જે નિવૃત્તિ પછી નક્કી વ્યાજ પ્રાપ્ત કરવા ઇચ્છે છે.
- હાલનો વ્યાજ દર: 8.2%
- લાભ: માત્ર 60 વર્ષ કે તેથી વધુ ઉંમરના લોકો જ આ યોજનામાં રોકાણ કરી શકે છે. નિવૃત્ત સરકારી કર્મચારીઓ માટે 55 વર્ષથી 60 વર્ષની ઉંમર વચ્ચે રોકાણ કરવાની છૂટ છે (શરતો લાગુ).
- મહત્તમ રોકાણ: 30 લાખ રૂપિયા.
- પરિપક્વતા: 5 વર્ષ (અગાઉ ભંગ કરાવી શકાય છે, પણ દંડ લાગુ પડે).
- ટેક્સ લાભ: 80C હેઠળ છૂટ, પણ વ્યાજ પર કર લાગુ પડે છે.
- જોખમ: સલામત અને સરકારની બાંયધરી હેઠળ છે.
5. સુકન્યા સમૃદ્ધિ યોજના (Sukanya Samriddhi Yojana – SSY)
આ યોજના ખાસપણે દીકરીઓના ભવિષ્ય માટે છે, જેથી માતા-પિતા દીકરીના શિક્ષણ અને લગ્ન માટે સજ્જ થઈ શકે.
- હાલનો વ્યાજ દર: 8.2%
- લાભ: દીકરી માટે 10 વર્ષથી ઓછી ઉંમરે ખાતું ખોલી શકાય છે.
- મહત્તમ રોકાણ: એક નાણાકીય વર્ષમાં 1.5 લાખ રૂપિયા.
- પરિપક્વતા: 21 વર્ષ (અથવા દીકરીના 18 વર્ષની ઉંમરે લગ્ન થયા પછી આગલા ભંગની મંજૂરી).
- ટેક્સ લાભ: 80C હેઠળ કરછૂટ અને મળતા વ્યાજ પર પણ કર લાગુ પડતો નથી.
- જોખમ: સંપૂર્ણપણે સલામત અને સરકારની બાંયધરી હેઠળ.
શું કરવું જોઈએ?
જો તમે લાંબા ગાળાની રોકાણ યોજના ઈચ્છતા હોવ તો સુકન્યા સમૃદ્ધિ યોજના (SSY) અથવા વરિષ્ઠ નાગરિક બચત યોજના (SCSS) શ્રેષ્ઠ વિકલ્પ છે. જો મધ્યમ ગાળાનું રોકાણ કરવું હોય તો NSC અથવા પોસ્ટ ઓફિસ સમય જમા (TD) સારું છે. જો તમારી પાસે લાંબા ગાળાનું રોકાણ કરવાની યોજના છે અને ઓછી ટેક્સ છૂટની પરવા વગર સુરક્ષિત રોકાણ ઈચ્છતા હો, તો કિસાન વિકાસ પત્ર (KVP) શ્રેષ્ઠ વિકલ્પ છે.