Supreme Court: સુપ્રીમ કોર્ટે મહિલા સુરક્ષા પર કેન્દ્રને નોટિસ મોકલી, ‘કાસ્ટ્રેશન’ની સજા પર ઉઠાવ્યા પ્રશ્નો
Supreme Court 16 ડિસેમ્બર 2024ના રોજ, સુપ્રીમ કોર્ટે મહિલાઓ, બાળકો અને ટ્રાન્સજેન્ડર વ્યક્તિઓની સુરક્ષા સંબંધિત PIL પર કેન્દ્રને નોટિસ જારી કરી હતી. અરજીમાં ઓનલાઇન પોર્નોગ્રાફી પર પ્રતિબંધ, સાર્વજનિક પરિવહનમાં યોગ્ય સામાજિક વર્તણૂકને પ્રોત્સાહન આપવા અને બળાત્કારના દોષિતો માટે કાસ્ટ્રેશન જેવી આકરી સજા સહિત વિવિધ સુધારાત્મક પગલાંની માંગ કરવામાં આવી હતી. પિટિશનનો હેતુ મહિલાઓ અને સમાજના નબળા વર્ગોને સુરક્ષિત વાતાવરણ પ્રદાન કરવાનો હતો અને સમગ્ર દેશમાં માર્ગદર્શિકા ઘડવાની વિનંતી કરવામાં આવી હતી.
કોર્ટે કેટલાક મુદ્દાઓની વિચારણા કરી
Supreme Court જસ્ટિસ સૂર્યકાન્ત અને જસ્ટિસ ઉજ્જવલ ભુયાનની બનેલી સુપ્રીમ કોર્ટની બેંચે આ અરજીની સુનાવણી કરતાં કેન્દ્રને નોટિસ જારી કરી હતી અને જાન્યુઆરી 2025માં આ મામલાની વધુ સુનાવણી માટે પોસ્ટ કરી હતી. કોર્ટે અરજીમાં ઉઠાવવામાં આવેલા કેટલાક મુદ્દાઓ પર હકારાત્મક વલણ અપનાવ્યું હતું, પરંતુ કેટલીક અરજીઓને ‘બર્બર અને કઠોર’ ગણાવી હતી. ખાસ કરીને, કોર્ટે બળાત્કારીઓને કાસ્ટ્રેશનની સજાની માંગ પર સખત અપવાદ લીધો હતો. જસ્ટિસ સૂર્યકાન્તે કહ્યું કે આ વિચાર બંધારણીય અને માનવ અધિકારની વિરુદ્ધ હોઈ શકે છે.
મહિલાઓની સુરક્ષા અને નપુંસકતા માટે સજા પર વિચારણા
અરજદાર સુપ્રીમ કોર્ટ લોયર્સ એસોસિએશનના વરિષ્ઠ વકીલ મહાલક્ષ્મી પવાણીએ કોર્ટને જણાવ્યું હતું કે નાના શહેરોમાં મહિલાઓ સામે જાતીય હિંસાની ઘણી ઘટનાઓ છે, જેને દબાવી દેવામાં આવે છે અને તે અહેવાલો મીડિયામાં જાહેર કરવામાં આવતા નથી. તેણીએ એ પણ ધ્યાન દોર્યું કે કોલકાતાની આરજી કાર મેડિકલ કોલેજ હોસ્પિટલમાં મહિલા ડૉક્ટર પર બળાત્કાર અને હત્યાની ઘટના પછી, જાતીય હિંસાના અન્ય સેંકડો બનાવો પ્રકાશમાં આવ્યા, પરંતુ મીડિયા દ્વારા તેની અવગણના કરવામાં આવી.
સ્કેન્ડિનેવિયન દેશોનું ઉદાહરણ આપતાં મહાલક્ષ્મી પવાણીએ કહ્યું કે બળાત્કારીઓને કાસ્ટ્રેશન જેવી સજા મળવી જોઈએ. જો કે, સુપ્રીમ કોર્ટે આનો ગંભીર વાંધો લીધો હતો અને તેને ‘બર્બર’ સજા ગણાવી હતી. કોર્ટે કહ્યું કે આવી વિનંતીઓ પર ધ્યાન આપી શકાતું નથી, પરંતુ કેટલાક મુદ્દાઓ પર ગંભીર ચર્ચાની જરૂર છે, જેમ કે જાહેર પરિવહનમાં યોગ્ય સામાજિક વર્તન જાળવવું.
જાહેર પરિવહન અને મહિલા સુરક્ષા પર વિચારો
સુપ્રીમ કોર્ટે એમ પણ કહ્યું હતું કે સાર્વજનિક પરિવહનમાં યોગ્ય સામાજિક વર્તણૂક જાળવવા પર વિચાર કરવો જોઈએ અને તેને સખત રીતે લાગુ કરવાની જરૂર છે. જસ્ટિસ સૂર્યકાન્તે કહ્યું હતું કે જાહેર પરિવહનમાં વ્યક્તિએ કેવું વર્તન કરવું જોઈએ તે અંગે જાગૃતિ ફેલાવવાની જરૂર છે અને આ અંગેના કાયદાકીય પાસાઓનો કડકપણે અમલ થવો જોઈએ.
નિર્ભયા કેસની વર્ષગાંઠ પર વિશેષ ધ્યાન
16 ડિસેમ્બરે નિર્ભયા ઘટનાની વર્ષગાંઠ હતી, જેના સંદર્ભમાં મહાલક્ષ્મી પવાણીએ કોર્ટને યાદ અપાવ્યું હતું કે આ ઘટના પછી ઘણા કડક કાયદા અને માર્ગદર્શિકા જારી કરવામાં આવી હતી, પરંતુ તે દિશાનિર્દેશોનું પાલન કરવામાં આવે છે કે કેમ તે એક મહત્વપૂર્ણ મુદ્દો છે. તેમણે કહ્યું કે ઘણી ઘટનાઓ પ્રકાશમાં આવી છે, પરંતુ મીડિયા અને સમાજ દ્વારા તેનું યોગ્ય મૂલ્યાંકન કરવામાં આવ્યું નથી.
સર્વોચ્ચ અદાલતે જાહેર પરિવહનમાં યોગ્ય વર્તન, બળાત્કારીઓ સામે કડક સજા અને જાતીય હિંસાના મામલામાં કડક માર્ગદર્શિકા સહિત મહિલાઓ અને બાળકોની સુરક્ષા સાથે સંબંધિત અનેક મહત્વપૂર્ણ મુદ્દાઓ પર ચર્ચા કરી છે. જોકે કોર્ટે કેટલીક માંગણીઓને ‘અત્યંત કઠોર’ અને ‘અસંસ્કારી’ ગણાવી હતી, પરંતુ તેણે સંકેત આપ્યો હતો કે કેટલીક બાબતો પર વિચાર કરવામાં આવશે. હવે આ કેસની આગામી સુનાવણી જાન્યુઆરી 2025માં થશે, જેમાં સરકાર પાસેથી વધુ માહિતી માંગવામાં આવશે અને આ મુદ્દા પર વિગતવાર ચર્ચા કરવામાં આવશે.
