One Nation One Election: ‘વન નેશન, વન ઇલેક્શન’ બિલ લોકસભામાં રજૂ કરવામાં આવ્યું, તરફેણમાં 269 અને વિરોધમાં 198 મત, JPCને મોકલવામાં આવ્યા
One Nation One Election: ‘વન નેશન, વન ઇલેક્શન’ બિલ 17 ડિસેમ્બર 2024ના રોજ લોકસભામાં રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું, જેના પર ચર્ચા અને મતદાન થયું હતું. આ બિલની તરફેણમાં 269 સાંસદોએ મતદાન કર્યું હતું જ્યારે વિરોધમાં 198 સાંસદોએ અસહમતિ દર્શાવી હતી. આ બિલને બંને ગૃહોની સંયુક્ત સમિતિ (JPC)ને મોકલવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો હતો.
બિલનો ઉદ્દેશ્ય અને પ્રક્રિયા
One Nation One Election ખરડાનો ઉદ્દેશ્ય ભારતીય ચૂંટણી પ્રક્રિયાને એકીકૃત કરવાની દિશામાં પગલાં લેવાનો છે, જેથી લોકસભા અને વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ એક જ સમયે યોજાઈ શકે. કેન્દ્રીય ગૃહ પ્રધાન અમિત શાહના જણાવ્યા અનુસાર, આ એક મહત્વપૂર્ણ બંધારણીય પરિવર્તન હશે, જેને વ્યાપક વિચાર-વિમર્શ પછી જ લાગુ કરી શકાશે. બિલને જેપીસીને મોકલવાનો નિર્ણય એ હકીકત પર આધારિત છે કે તેના માટે તમામ સ્તરે ઊંડાણપૂર્વક ચર્ચા કરવાની જરૂર છે.
JPC ને મોકલવાનું કારણ
ગૃહમાં આ બિલ પર નિવેદન આપતાં અમિત શાહે કહ્યું, “વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ આ બિલ પર ચર્ચા દરમિયાન સૂચન કર્યું હતું કે તેને જેપીસીને સોંપવામાં આવે, જેથી તેના પર તમામ પાસાઓ પર વિગતવાર ચર્ચા થઈ શકે.” તેમણે વધુમાં કહ્યું કે બિલ પર ચર્ચા કર્યા બાદ તેને જેપીસી રિપોર્ટના આધારે કેબિનેટમાં પાસ કરવામાં આવશે.
પ્રક્રિયાને આગળ વધારતા, કાયદા પ્રધાન અર્જુન રામ મેઘવાલે પણ લોકસભાના સ્પીકર ઓમ બિરલાને બિલને જેપીસીને મોકલવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો હતો, જેથી તમામ પક્ષો દ્વારા તેના પર ધ્યાનપૂર્વક વિચારણા કરી શકાય.
વિપક્ષનો વિરોધ
વિપક્ષે આ બિલ સામે જોરદાર વિરોધ વ્યક્ત કર્યો હતો. કોંગ્રેસના નેતા જયરામ રમેશે તેને ‘બંધારણ બદલવાનું પ્રથમ પગલું’ ગણાવ્યું અને આરોપ લગાવ્યો કે ભાજપનો વાસ્તવિક ઉદ્દેશ્ય નવું બંધારણ લાવવાનો છે. તેમણે કહ્યું કે, બંધારણમાં સુધારો કરવો એ એક બાબત છે, પરંતુ નવું બંધારણ લાવવાનો પ્રયાસ કરવો એ ખતરનાક સંકેત છે.
કોંગ્રેસના નેતા ગૌરવ ગોગોઈએ તેને બંધારણ અને લોકોના મતદાન અધિકાર પર હુમલો ગણાવ્યો હતો. આ સાથે જ સમાજવાદી પાર્ટી (SP)ના સાંસદોએ પણ આ બિલ પર સવાલ ઉઠાવ્યા હતા. સપાના વડા અખિલેશ યાદવે તેને લોકશાહી માટે હાનિકારક પગલું ગણાવ્યું અને કહ્યું કે આ નિર્ણય સ્વતંત્રતા અને લોકતાંત્રિક અધિકારોને નબળા પાડશે.
લોકસભામાં ‘એક રાષ્ટ્ર, એક ચૂંટણી’ બિલ પર થયેલી ચર્ચા અને મતદાનથી સ્પષ્ટ થઈ ગયું છે કે આ મુદ્દો દેશની રાજનીતિમાં ગંભીર વિવાદ સર્જી શકે છે. જ્યારે સરકાર તેને ચૂંટણી પ્રક્રિયાને સુવ્યવસ્થિત કરવા અને ખર્ચ ઘટાડવાના પગલા તરીકે માની રહી છે, ત્યારે વિપક્ષ તેને બંધારણ અને લોકતાંત્રિક અધિકારો સામે ખતરા તરીકે જોઈ રહ્યો છે. હાલમાં, બિલ જેપીસીને મોકલવામાં આવ્યું છે, જ્યાં તેની વિગતવાર સમીક્ષા કરવામાં આવશે.
