Nitin Gadkari: હવે ખરાબ રસ્તાઓ માટે કોન્ટ્રાક્ટરો સામે થશે મોટી કાર્યવાહી, 10 વર્ષની ગેરંટી આપવી પડશે
Nitin Gadkari: દેશમાં ભારે વરસાદના કારણે ક્ષતિગ્રસ્ત થયેલા રસ્તાઓને કારણે ટીકાનો સામનો કરી રહેલી કેન્દ્ર સરકાર હવે સારા રસ્તાઓ માટે બેવડા પગલા લેવાની તૈયારી કરી રહી છે. એક તરફ, સરકાર નિયમોમાં સુધારો કરીને કોન્ટ્રાક્ટરોની જવાબદારી વધારશે, તો બીજી તરફ, એન્જિનિયરિંગની ખામીઓ છોડીને ખરાબ રસ્તાઓ બનાવનારાઓ સામે ઝડપી કાર્યવાહી કરવામાં આવશે.
Nitin Gadkari: જાણકાર સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે હાઇવે અને અન્ય રસ્તાઓ (ગેરંટી પિરિયડ)ની જાળવણી માટે કોન્ટ્રાક્ટરની જવાબદારી પાંચ વર્ષથી વધારીને 10 વર્ષ કરવામાં આવી રહી છે. આ ઉપરાંત ખરાબ રસ્તાઓ બનાવતા કોન્ટ્રાક્ટરો કે પેઢીઓની યાદી તૈયાર કરવામાં આવી રહી છે જેથી કરીને તેમને બ્લેક લિસ્ટ કરી શકાય અને શિક્ષાત્મક પગલાં પણ લઈ શકાય.
સરકારના પૈસા, ખરાબ રોડ બનાવી કોન્ટ્રાક્ટરો હાથ ખંખેરી નાંખે છે
વાસ્તવમાં, દેશમાં રસ્તા નિર્માણના પ્રોજેક્ટ અલગ અલગ રીતે હાથ ધરવામાં આવે છે. સૌથી પ્રચલિત પદ્ધતિ EPC એટલે કે એન્જિનિયરિંગ, પ્રાપ્તિ અને બાંધકામ છે. આવા પ્રોજેક્ટમાં સરકાર નાણાંનું રોકાણ કરે છે અને કોન્ટ્રાક્ટર એન્જિનિયરિંગ, મટિરિયલ પ્રોક્યોરમેન્ટ અને કન્સ્ટ્રક્શન કરે છે.
આ પ્રોજેક્ટ્સમાં, કોન્ટ્રાક્ટરો માટે કોઈપણ ખામી અથવા ખામીને સુધારવા માટે ગેરંટી અવધિ માત્ર પાંચ વર્ષ છે. ત્યાર બાદ જાળવણી અને સમારકામની જવાબદારી સરકાર પર આવે છે. સરકારી તંત્રમાં મોટાભાગના રસ્તાઓ ઈપીસી ધોરણે બનાવવામાં આવે છે. કેન્દ્રીય મંત્રી ગડકરીએ સ્વીકાર્યું છે કે EPC રસ્તાઓની ગુણવત્તા સારી નથી. હવે જો સરકાર ગેરંટી પિરિયડ બમણી કરે એટલે કે 10 વર્ષ કરે તો કોન્ટ્રાક્ટરે ઉચ્ચ ગુણવત્તાનો રોડ બનાવવો પડશે.
ટોલ રોડ દંડ, મોનિટરિંગના અભાવે પગલાં લેવાશે
સામાન્ય રીતે, બિલ્ડ, ઓપરેટ અને ટ્રાન્સફર (BOT) મોડલ હેઠળના ટોલ રોડની ગુણવત્તા અન્ય રસ્તાઓ કરતા સારી હોય છે. આ પ્રોજેક્ટોમાં રસ્તાઓની જાળવણીની કાયમી જવાબદારી કોન્ટ્રાક્ટરની હોય છે, પરંતુ સરકારી અધિકારીઓ દ્વારા પૂરતું મોનિટરિંગ અને જરૂરી કાર્યવાહીના અભાવે આ રસ્તાઓ તૂટી જવા છતાં તેનું સમારકામ અને સુધારણા થતા નથી. તૂટેલા રસ્તાઓ પર ચાલવા છતાં લોકોને ટોલ ચૂકવવાની ફરજ પડી રહી છે સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે હવે સરકારે આવા કિસ્સાઓમાં મોનિટરિંગ વધારવા, ગુણવત્તા અને જાળવણીની શરતોનું પાલન ન કરનારા કોન્ટ્રાક્ટરો પર દંડ વસૂલવા અને તેમને બ્લેકલિસ્ટ કરવા જેવા જરૂરી પગલાં લીધા છે. ભવિષ્ય જેવી કાર્યવાહી કરવાની તૈયારી કરી રહી છે.
ખરાબ રસ્તાઓ અને એન્જિનિયરિંગ અકસ્માતોના મુખ્ય કારણો
હાઈ સ્પીડ ઉપરાંત ખરાબ રસ્તાઓ કે હાઈવેની ખોટી ડિઝાઈન પણ દેશમાં અકસ્માતોનું મુખ્ય કારણ છે. દેશમાં દર વર્ષે લગભગ 5 લાખ માર્ગ અકસ્માતો થાય છે, જેમાંથી અડધાથી વધુ 18-36 વર્ષની વયના લોકો ભોગ બને છે. વર્ષ 2022 માં, ભારતમાં રસ્તાઓ પર 4,61,312 અકસ્માતો થયા હતા જેમાં 1,68,491 લોકો મૃત્યુ પામ્યા હતા અને 4,43,366 ઘાયલ થયા હતા. 2018 અને 2022 ની વચ્ચે, માર્ગ અકસ્માતમાં મૃત્યુની સંખ્યામાં લગભગ 6.9 ટકાનો વધારો થયો છે. આવી સ્થિતિમાં સરકારની પ્રાથમિકતા રસ્તાઓની ગુણવત્તામાં સુધારો કરીને અકસ્માતો ઘટાડવાની છે. એવું માનવામાં આવે છે કે દેશના જીડીપીના લગભગ 3 ટકા માર્ગ અકસ્માતોને કારણે ગુમાવે છે.
ગડકરીની ટીકા, મીમ્સ બન્યા
તાજેતરમાં, દેશમાં સારા ચોમાસાના વરસાદને કારણે, ગામડા-શહેરના રસ્તાઓ તેમજ જિલ્લા-રાજ્ય અને રાષ્ટ્રીય ધોરીમાર્ગો પરના રસ્તાઓને વ્યાપક નુકસાન થયું હતું. દિલ્હી-મુંબઈ એક્સપ્રેસ વે અને જયપુર-દિલ્હી હાઈવે પર પણ રસ્તાઓને નુકસાન થયું હતું. ઉત્તર પ્રદેશ અને બિહાર સહિતના કેટલાક રાજ્યોમાં પણ આવા દાખલા જોવા મળ્યા જેમાં ઉદ્દઘાટનના થોડા દિવસ બાદ જ રોડ ઉખડી ગયેલો જોવા મળ્યો. માર્ગ પરિવહન પ્રધાન નીતિન ગડકરી, જેઓ તેમના ઝડપી રસ્તા નિર્માણ અને નવીનતાઓ માટે પાર્ટી લાઇનમાં લોકપ્રિય બન્યા હતા, તેમને ટીકાનો સામનો કરવો પડ્યો હતો.
સોશિયલ મીડિયા પર ઘણા બધા મીમ્સ બનાવવામાં આવ્યા હતા. ગડકરીએ તાજેતરના કેટલાક પ્રસંગોએ કોન્ટ્રાક્ટરોની બેદરકારી પર સખત નારાજગી વ્યક્ત કરી છે. તેમણે એક કાર્યક્રમમાં કહ્યું છે કે અમે લોકોને સસ્પેન્ડ કરવાનો અને કોન્ટ્રાક્ટરોને દંડ ફટકારવાનો વર્લ્ડ રેકોર્ડ બનાવીશું કારણ કે તેઓ માત્ર સારી ગુણવત્તાના રસ્તાઓ બનાવવા માગે છે.
