Loksabha Election 2024: લોકસભા ચૂંટણી 2024માં અત્યાર સુધીમાં લગભગ 66.95 ટકા મતદાન મતદાન મથકો પર થયું છે. શરૂઆતના ચાર તબક્કામાં લગભગ 45.1 કરોડ લોકોએ મતદાન કર્યું છે. આયોગ એ સુનિશ્ચિત કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યું છે કે બાકીના ત્રણ તબક્કામાં પણ મતદારો ઉત્સાહપૂર્વક ભાગ લે. પરંતુ આ દરમિયાન ડબલ વોટરની સમસ્યા પણ સામે આવી છે. મીડિયા રિપોર્ટ્સ અનુસાર હજારો મતદારો બે વખત મતદાન કરી રહ્યા છે. ચાલો જાણીએ કે આ અંગેના નિયમો અને નિયમો શું છે.
મહારાષ્ટ્રના ચંદ્રપુર શહેરમાં 14 ગામો છે. અહીં લગભગ 5 હજાર મતદારો રહે છે. TOI રિપોર્ટમાં દાવો કરવામાં આવ્યો છે કે તેમાંથી ઓછામાં ઓછા 50 ટકા લોકોએ 19 એપ્રિલે ચંદ્રપુરમાં તેમજ 13 મેના રોજ અદિલાબાદની નજીકના મતવિસ્તારમાં મતદાન કર્યું હતું.
મતદાર યાદીમાં એકથી વધુ વખત નામ આવી શકે?
જનપ્રતિનિધિત્વ અધિનિયમના ભાગ-3માં મતદાર યાદીના નિયમો આપવામાં આવ્યા છે. તેનો નિયમ 17 કહે છે કે કોઈ પણ વ્યક્તિ એક કરતા વધુ મતવિસ્તારમાં નોંધાયેલ નથી. તે જ સમયે, નિયમ 18 મુજબ, કોઈપણ મતદારક્ષેત્રમાં કોઈ વ્યક્તિ એકથી વધુ વખત નોંધાયેલ નથી.
ચૂંટણી પ્રક્રિયામાં મતદાર યાદી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. જો કોઈ ભારતીય નાગરિકની ઉંમર 18 વર્ષથી વધુ છે પરંતુ તેનું નામ મતદાર યાદીમાં નથી, તો તે મતદાન કરી શકશે નહીં. ચૂંટણી પહેલા, પંચ દ્વારા મતદારક્ષેત્રની મતદાર યાદી બહાર પાડવામાં આવે છે. જો કોઈપણ પાત્ર મતદારનું નામ યાદીમાં ન હોય તો, તે ફોર્મ 6 ભરીને તેનું નામ ઉમેરી શકે છે. આ ફોર્મ ચૂંટણી નોંધણી અધિકારીને જમા કરાવવાનું રહેશે.
જો કોઈ વ્યક્તિ બે વાર મત આપે તો શું તેના બંને મત ગણાશે?
બંધારણની કલમ 326 એ સુનિશ્ચિત કરે છે કે લોકસભા અને રાજ્ય વિધાનસભાની ચૂંટણીઓમાં ‘એક વ્યક્તિ, એક મત’ની નીતિ અપનાવવામાં આવશે. એટલે કે તમામ મતદારોના મતને સમાન મહત્વ મળશે. મતદારો એક કરતા વધુ વખત મતદાન કરી શકે છે કે નહીં તેનો ઉલ્લેખ લોકપ્રતિનિધિત્વ અધિનિયમની કલમ 62 (3) અને 62 (4)માં છે.
કલમ 62(3) મુજબ, કોઈ પણ વ્યક્તિ એક ચૂંટણીમાં એક કરતાં વધુ ચૂંટણી બેઠક (વિસ્તાર) માટે મતદાન કરી શકે નહીં. આ સિવાય કલમ 62(4)માં કહેવામાં આવ્યું છે કે જો કોઈ વ્યક્તિનું નામ મતદાર યાદીમાં બે વાર આવે તો પણ તે ચૂંટણીમાં એકથી વધુ વખત મતદાન કરી શકે નહીં. જો કોઈ વ્યક્તિ એક કરતાં વધુ ચૂંટણી બેઠક પર મત આપે છે અથવા એક જ બેઠક પર બે વાર મત આપે છે, તો બંને કિસ્સાઓમાં તે વ્યક્તિ દ્વારા પડેલા તમામ મત રદ કરવામાં આવશે. આવા મતોની ગણતરી કરવામાં આવશે નહીં.
શું EVM બટન વારંવાર દબાવવાથી મતો વધશે?
ઘણા લોકોને લાગે છે કે EVM મશીન પર વારંવાર બટન દબાવવાથી વધુ મતદાન થઈ શકે છે. પરંતુ આવું થતું નથી. EVM મશીન બે યુનિટ, કંટ્રોલ યુનિટ અને બેલેટિંગ યુનિટનું બનેલું છે. કંટ્રોલ યુનિટ પ્રિસાઇડિંગ ઓફિસર પાસે રહે છે અને બેલેટિંગ યુનિટ એ છે જેમાં મતદાર બટન દબાવીને મત આપે છે. બંને મશીનો એકબીજા સાથે જોડાયેલા છે.
મતદાર બેલેટીંગ યુનિટ પરનું બટન દબાવીને મત આપે કે તરત જ તેનો મત નોંધાય છે અને મશીન લોક થઈ જાય છે. જો મતદાર મતદાન કર્યા પછી ફરીથી બટન દબાવશે, તો તેનો વધારાનો મત નોંધવામાં આવશે નહીં. જ્યાં સુધી પ્રિસાઇડિંગ ઓફિસર કંટ્રોલ યુનિટ પર બેલેટ બટન દબાવતા નથી ત્યાં સુધી મશીન લોક રહે છે.
