Gold: નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણ દ્વારા બજેટમાં સોના પરની કસ્ટમ ડ્યૂટી ઘટાડવાની જાહેરાત સાથે જ સોનાના ભાવમાં પાંચ ટકાથી વધુનો ઘટાડો નોંધાયો હતો. તેના કારણે દેશના સામાન્ય લોકોની બચતના મૂલ્યમાં લગભગ 11 લાખ કરોડ રૂપિયાનો ઘટાડો થયો છે. જો શેરબજાર સાથે તેની સરખામણી કરીએ તો શેરબજારના ઈતિહાસમાં એક જ દિવસમાં આ છઠ્ઠો સૌથી મોટો ઘટાડો છે. આ ઘટાડાની સીધી અસર દેશના લાખો પરિવારો પર પડી છે. આનું કારણ એ છે કે સોનાની માલિકી ધરાવતા પરિવારોની સંખ્યા શેરબજારમાં રોકાણ કરનારા કરતાં ઘણી વધારે છે.
Gold ભારતમાં, લોકો, ખાસ કરીને મધ્યમ વર્ગના પરિવારો,
શેરબજાર કરતાં સોનામાં વધુ રોકાણ કરે છે. દેશની માતાઓ અને બહેનો પાસે ઘરગથ્થુ બચતના નામે ભારતમાં રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા કરતાં પણ વધુ સોનાનો ભંડાર છે. ભારતીય પરિવારો પાસે વિશ્વનો સૌથી મોટો સોનાનો ભંડાર છે. એક આંકડા મુજબ, ભારતીય પરિવારો વિશ્વના કુલ સોનાના લગભગ 11 ટકાના માલિક છે. આ અમેરિકા, જર્મની, સ્વિત્ઝર્લેન્ડ અને IMFના કુલ સોનાના ભંડાર કરતાં વધુ છે.
સોનાના ભાવ કેમ ઘટ્યા?
સોનાના ભાવ કેમ ઘટ્યા?આ વર્ષની શરૂઆતથી જ સોનાના ભાવમાં ઝડપથી વધારો થઈ રહ્યો છે. બજેટના એક દિવસ પહેલા સુધી આ વર્ષે સોનાના ભાવમાં 14.7 ટકાનો વધારો થયો હતો, જે સેન્સેક્સના વળતર કરતા વધુ હતો, પરંતુ બજેટમાં નાણામંત્રીએ સોના અને ચાંદી પરની મૂળભૂત કસ્ટમ ડ્યુટી 10 ટકાથી ઘટાડીને 6 ટકા કરી હતી. આ ઉપરાંત, આના પર કૃષિ સેસ 5 ટકાથી ઘટાડીને 1 ટકા કરવામાં આવ્યો હતો. આના કારણે સોના પરની એકંદર ડ્યૂટી હવે પહેલાના 18.5 ટકાથી ઘટાડીને 9 ટકા થઈ ગઈ છે, જેમાં GST પણ સામેલ છે.
બજેટ પહેલા અને પછી સોનાના ભાવ
બજેટ રજૂ થયાના એક દિવસ પહેલા દેશમાં સોનાની કિંમત 75,200 રૂપિયા પ્રતિ 10 ગ્રામ હતી, જ્યારે બજેટ રજૂ થયા બાદ 23 જુલાઈએ તેની કિંમત 71,200 રૂપિયા પ્રતિ 10 ગ્રામ પર પહોંચી ગઈ હતી. જો તેની સરખામણી શેરબજાર સાથે કરવામાં આવે તો એક જ દિવસમાં સોનાના ભાવમાં થયેલા ઘટાડાને કારણે રોકાણકારોને 11 લાખ કરોડ રૂપિયાથી વધુનું નુકસાન થયું છે.
ભાવ ઘટવાની અસર
ભાવ ઘટવાની અસરસોનાના ભાવ ઘટવાથી બુલિયન ટ્રેડર્સ ખુશ ન હતા. તેણે પોતાનું સોનું વેચીને પ્રોફિટ બુક કરવાનું શરૂ કર્યું. જેના કારણે સોનાના ભાવમાં વધુ ઘટાડો નોંધાયો હતો. ગોલ્ડ લોનનું વિતરણ કરતી કંપનીઓ પણ આનાથી ખુશ ન હતી, કારણ કે તેનાથી તેમના લોન-ટુ-વેલ્યુ (LTV) રેશિયોમાં ઘટાડો થવાની ધારણા છે, જે તેમને નાણાકીય રીતે નબળી બનાવી શકે છે.
તેને આ રીતે સમજો
ચાલો ધારીએ કે ભારતીય ઘરો અને મંદિરોમાં મળીને 30,000 ટનથી વધુ સોનું છે. હવે 22મી જુલાઈએ તેની કિંમત પ્રમાણે તે દિવસે આ સોનાની કુલ કિંમત 218 લાખ કરોડ રૂપિયા થાય છે. જ્યારે 23 જુલાઈના રોજ ભાવ ઘટ્યા બાદ આટલા સોનાની કિંમત 207 લાખ કરોડ રૂપિયા રહી હતી. આ સોનાના મૂલ્યમાં 10 લાખ કરોડ રૂપિયાનું નુકસાન દર્શાવે છે.
જો કે આ પગલાથી મોટી જ્વેલરી કંપનીઓને ફાયદો થઈ શકે છે.
વેપારીઓ લાંબા સમયથી સોનાની કસ્ટમ ડ્યુટી ઘટાડવાની માંગ કરી રહ્યા હતા અને તેઓએ કહ્યું હતું કે આનાથી સોનાની દાણચોરી અટકશે. સોનાની દાણચોરીમાં ઘટાડો એ સરકાર માટે પણ સારા સમાચાર છે કારણ કે તેની આવકનું નુકસાન ઓછું થશે.
સોનાના ભાવ ક્યારે વધશે?
રિલાયન્સ સિક્યોરિટીઝના સિનિયર કોમોડિટી એનાલિસ્ટ જીગર ત્રિવેદીએ જણાવ્યું હતું કે યુએસ ડૉલરમાં નબળાઈ, તહેવારોની સિઝનમાં માંગ, વધતો જિયો પોલિટિકલ ટેન્શન અને સેન્ટ્રલ બેન્કની નીતિઓ એવા કેટલાક કારણો છે જે સોનાના ભાવમાં ફરી વધારો કરી શકે છે. આવી સ્થિતિમાં રોકાણકારોએ તેમના પર નજર રાખવી જોઈએ.
