TB ટીબી (ક્ષય) એ એક ગંભીર રોગ છે જેની સમયસર સારવાર ન કરવામાં આવે તો તે જીવલેણ સાબિત થઈ શકે છે. તે બેક્ટેરિયલ ચેપને કારણે થતો રોગ છે જે સામાન્ય રીતે ફેફસાંને અસર કરે છે. આ રોગના સૌથી સામાન્ય લક્ષણો પૈકી એક લાંબી ઉધરસ માનવામાં આવે છે, પરંતુ તાજેતરનો અભ્યાસ કંઈક બીજું જ કહી રહ્યો છે.
ટ્યુબરક્યુલોસિસ એટલે કે ટીબી એ ગંભીર બેક્ટેરિયલ ચેપ છે, જે સામાન્ય રીતે ફેફસાંને અસર કરે છે. વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશન અનુસાર, વિશ્વની એક ચતુર્થાંશ વસ્તી ટીબીના બેક્ટેરિયાથી સંક્રમિત છે અને આમાંથી 5 થી 10 ટકા લોકોમાં લક્ષણો જોવા મળે છે અને ટીબી રોગનો વિકાસ થાય છે. એટલું જ નહીં દર વર્ષે વિશ્વભરમાં ટીબીના 20 લાખ નવા કેસ જોવા મળે છે.
અભ્યાસ શું કહે છે?
ઉધરસને ટીબીનું સૌથી સામાન્ય લક્ષણ માનવામાં આવે છે, પરંતુ ધ લેન્સેટ ચેપી રોગમાં પ્રકાશિત થયેલા તાજેતરના અભ્યાસ અનુસાર, લગભગ 80 ટકા ટીબીના દર્દીઓમાં સતત ઉધરસ જેવા લક્ષણો જોવા મળતા નથી. આ અભ્યાસ માટે એશિયા અને આફ્રિકાના 12 દેશોમાં લગભગ 60,000 લોકોને સામેલ કરવામાં આવ્યા હતા, જેમાં લગભગ 60 ટકા દર્દીઓમાં ઉધરસની કોઈ નિશાની દેખાતી નથી.
લાંબા સમય સુધી ઉધરસને ટીબીનું મહત્વનું લક્ષણ માનવામાં આવે છે, જેના કારણે મોટા ભાગના કિસ્સાઓમાં ટીબીની તપાસ કરવામાં આવે છે. આવી સ્થિતિમાં, આ અભ્યાસનો ઉદભવ સૂચવે છે કે ટીબીના નિદાન માટે વધુ સારા અને નવા માપદંડો અપનાવવાની જરૂર છે. કફની ગેરહાજરીને કારણે લોકો ટીબી તરફ ધ્યાન આપતા નથી અને તેના કારણે સારવારમાં ઘણો વિલંબ થઈ શકે છે, જે આ રોગને વધુ ગંભીર બનાવી શકે છે અને જીવલેણ પણ સાબિત થઈ શકે છે.
ટીબી શ્વાસ દ્વારા પણ ફેલાય છે
આ સિવાય એ પણ ગંભીર ચિંતાનો વિષય છે કે આ અભ્યાસ મુજબ જે લોકોને કફની સમસ્યા નથી, પરંતુ આ બેક્ટેરિયા તેમના થૂંકમાં જોવા મળે છે અને તે બોલવાથી કે શ્વાસ લેવાથી હવામાં ફેલાઈ શકે છે. તેથી, જો કોઈ વ્યક્તિને ટીબી હોય, તો તેની આસપાસ શ્વાસ લેવાથી પણ ચેપનું જોખમ વધે છે.
ટીબી શું છે?
TB ટ્યુબરક્યુલોસિસ બેક્ટેરિયલ ચેપને કારણે થાય છે, જે ફેફસાં અથવા શરીરના અન્ય કોઈપણ ભાગ, જેમ કે કરોડરજ્જુ, કિડની અથવા મગજને પણ ચેપ લગાવી શકે છે, પરંતુ તેના મોટાભાગના કેસ ફેફસામાં જોવા મળે છે.
ક્લીવલેન્ડ ક્લિનિક અનુસાર, જો તમને ટીબીના બેક્ટેરિયાથી ચેપ લાગ્યો હોય અને તમારામાં ટીબીના લક્ષણો ન હોય, તો શક્ય છે કે બેક્ટેરિયા નિષ્ક્રિય હોય. તેને લેટેન્ટ ટ્યુબરક્યુલોસિસ કહેવામાં આવે છે, પરંતુ જો તમને આ રોગના લક્ષણો દેખાવા લાગ્યા હોય, તો તેની સારવાર કરાવવી જરૂરી છે, નહીં તો તે જીવલેણ સાબિત થઈ શકે છે.
ટીબીના લક્ષણો
વર્ષ 2020 માં, લગભગ 10 લાખ લોકોએ ટીબીને કારણે જીવ ગુમાવ્યો છે, તેથી આ રોગને સમયસર શોધીને તેની સારવાર કરવી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. તેથી, તેના લક્ષણો વિશે જાગૃત રહેવું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.
ટીબી માટે કયા લોકોએ સારવાર લેવી જોઈએ?
ક્લેવલેન્ડ ક્લિનિક મુજબ, લોકોએ અમુક ચોક્કસ સંજોગોમાં ટીબી માટે પરીક્ષણ કરાવવું જોઈએ.
ટીબીના દર્દીના સંપર્કમાં આવ્યા છે.
કિડનીની બિમારી, ડાયાબિટીસ અથવા કોઈપણ લાંબી બીમારી હોય.
અંગ પ્રત્યારોપણ થયું છે.
તમારી રોગપ્રતિકારક શક્તિ નબળી છે.
જો તમે માયકોબેક્ટેરિયોલોજી લેબમાં કામ કરો છો, તો ચોક્કસપણે ટીબી માટે પરીક્ષણ કરાવો.
