Diabetes: શું ડાયાબિટીસ હૃદય રોગનું કારણ બને છે? જાણો ડોક્ટરો શું કહે છે?
Diabetes: છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં, ભારતમાં ડાયાબિટીસના દર્દીઓની સંખ્યામાં જબરદસ્ત વધારો થયો છે. યુવાનો પણ આ રોગનો શિકાર બની રહ્યા છે. આના મુખ્ય કારણોમાં ખરાબ ખાવાની આદતો, બગડતી જીવનશૈલી, દિનચર્યા અને વધતા કોલેસ્ટ્રોલ જેવા રોગો છે જે લોકોને પોતાનો શિકાર બનાવી રહ્યા છે. આના કારણે ડાયાબિટીસની સમસ્યા પણ ઝડપથી વધી છે. આવી સ્થિતિમાં, પ્રશ્ન એ ઊભો થાય છે કે શું ડાયાબિટીસ હૃદય રોગનું કારણ બની શકે છે. શું ડાયાબિટીસ હૃદય રોગનું જોખમ વધારે છે? તો ચાલો જોઈએ કે નિષ્ણાતો આ વિશે શું કહે છે.
ડૉ. અજય કુમાર સમજાવે છે કે ડાયાબિટીસ માત્ર લોહીમાં ખાંડના સ્તરને અસર કરતું નથી, પરંતુ તે શરીરની રક્તવાહિનીઓ અને હૃદયને પણ નબળા પાડી શકે છે. આ સ્થિતિ હૃદય રોગ (CVD) નું મુખ્ય કારણ છે. ડાયાબિટીસના દર્દીઓમાં હૃદયરોગનો હુમલો, સ્ટ્રોક અને અન્ય હૃદય સંબંધિત સમસ્યાઓનું જોખમ વધી જાય છે. ડાયાબિટીસના દર્દીઓમાં સામાન્ય વ્યક્તિઓની સરખામણીમાં હૃદય સંબંધિત રોગો થવાનું જોખમ 2-4 ગણું વધારે હોય છે.
ડાયાબિટીસ અને હૃદય રોગ વચ્ચે શું સંબંધ છે?
હાઈ બ્લડ સુગર જ્યારે લોહીમાં ખાંડનું સ્તર સતત વધે છે, ત્યારે તે રક્ત વાહિનીઓની દિવાલોને નુકસાન પહોંચાડે છે. આના કારણે ધમનીઓ સંકોચાવા લાગે છે. જેના કારણે હૃદયમાં લોહીનો પ્રવાહ ઓછો થવા લાગે છે.
હાઈ બ્લડ પ્રેશર ડાયાબિટીસનો બીપી સાથે ઊંડો સંબંધ છે. બ્લડ પ્રેશર હોવાથી હૃદય પર વધારાનું દબાણ પડે છે. આવી સ્થિતિમાં, ડાયાબિટીસને કારણે હૃદય સંબંધિત રોગોનું જોખમ વધી જાય છે.
ખરાબ કોલેસ્ટ્રોલ: ડાયાબિટીસના દર્દીઓમાં, LDL (ખરાબ કોલેસ્ટ્રોલ) નું સ્તર ઝડપથી વધે છે અને HDL (સારું કોલેસ્ટ્રોલ) ઘટતું રહે છે. આનાથી હૃદય સંબંધિત સમસ્યાઓ પણ વધી શકે છે. ખરાબ કોલેસ્ટ્રોલને કારણે લોહીનો પ્રવાહ પ્રભાવિત થવા લાગે છે.
સ્થૂળતા અને ઇન્સ્યુલિન ડાયાબિટીસના દર્દીઓમાં સ્થૂળતા સામાન્ય છે અને આ સ્થિતિ હૃદય રોગનું જોખમ વધારી શકે છે. સ્થૂળતા ઇન્સ્યુલિન પ્રતિકાર વધારીને મેટાબોલિક સિન્ડ્રોમનું કારણ બની શકે છે.
બળતરા અને ઓક્સિડેટીવ ડાયાબિટીસ બળતરા અને ઓક્સિડેટીવ તણાવ વધારી શકે છે, જે હૃદયના સ્નાયુ અને રક્ત વાહિનીઓને નુકસાન પહોંચાડે છે.
ડાયાબિટીસ હૃદય રોગનું કારણ કેવી રીતે બને છે
કોરોનરી આર્ટરી ડિસીઝ (CAD) એ ધમનીઓમાં ચરબીનો સંચય છે જે રક્ત પ્રવાહને અવરોધે છે, જે હૃદયરોગના હુમલાનું જોખમ વધારી શકે છે.
કન્જેસ્ટિવ હાર્ટ ફેલ્યોર કન્જેસ્ટિવ હાર્ટ ફેલ્યોરમાં હૃદય લોહી પંપ કરવામાં અસમર્થ બની જાય છે.
પેરિફેરલ આર્ટરી ડિસીઝ (PAD) પેરિફેરલ આર્ટરી ડિસીઝ શરીરના અન્ય ભાગોમાં રક્ત પ્રવાહને અવરોધે છે, ખાસ કરીને પગમાં રક્ત પરિભ્રમણ ઘટાડે છે. આ સ્થિતિમાં, હૃદયરોગનો હુમલો થવાની શક્યતા રહે છે.
ડાયાબિટીસને કારણે થતા હૃદય રોગથી બચવાના ઉપાયો
બ્લડ સુગરને નિયંત્રિત કરો. તમારા ડૉક્ટરની સલાહ મુજબ નિયમિતપણે તમારા બ્લડ સુગરનું સ્તર તપાસો.
સ્વસ્થ આહાર અપનાવો: તમારા આહારમાં ફળો, શાકભાજી, આખા અનાજ અને દુર્બળ પ્રોટીનનો સમાવેશ કરો. ટ્રાન્સ ચરબી, સંતૃપ્ત ચરબી અને ખાંડથી ભરપૂર ખોરાક ટાળો.
નિયમિત કસરત કરો. અઠવાડિયામાં ઓછામાં ઓછી ૧૫૦ મિનિટ એરોબિક કસરત કરો. યોગ અને ધ્યાન તણાવ ઘટાડવામાં મદદરૂપ સાબિત થશે.
ધૂમ્રપાન અને દારૂ પીવાનું ટાળો. જોકે ધૂમ્રપાન અને દારૂ પીવો કોઈપણ વ્યક્તિ માટે હાનિકારક છે, ડાયાબિટીસના દર્દીઓએ બિલકુલ ધૂમ્રપાન ન કરવું જોઈએ. આનાથી હુમલાનું જોખમ વધે છે.
