VS Hospital clinical trials : વી.એસ. હોસ્પિટલમાં કિલીનીકલ ટ્રાયલ કૌભાંડ : દર્દીઓ પર રૂ.200 આપીને થયેલ દવા પરીક્ષણનો ખુલાસો
VS Hospital clinical trials : અમદાવાદની જાણીતી શેઠ વી.એસ. હોસ્પિટલમાં છેલ્લા ચાર વર્ષથી થઈ રહેલા એક ગંભીર કૌભાંડનો પર્દાફાશ થયો છે. શહેરની જનતાના આરોગ્ય સાથે સીધો સંકળાયેલો આ મામલો છે, જેમાં સ્થાનિક અને આંતરરાષ્ટ્રીય ફાર્માસ્યુટિકલ કંપનીઓએ લગભગ 500 જેટલા દર્દીઓ પર નવી દવાઓના ક્લિનિકલ ટ્રાયલ કર્યા હોવાનો ખુલાસો થયો છે — અને તે પણ માત્ર રૂ.200થી 500 આપીને.
એથિકલ કમિટી વિના પરીક્ષણ – નિયમોનો ભંગ
તપાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે હોસ્પિટલમાં ચાર વર્ષથી ક્લિનિકલ ટ્રાયલ ચાલી રહ્યા હતા પરંતુ તેનું કોઈ પૂરતું દસ્તાવેજીકરણ ઉપલબ્ધ નથી. સૌથી ચોંકાવનારી વાત એ છે કે એમને માટે જરૂરી એથિકલ કમિટીની મંજૂરી પણ અસલમાં હાજર નહોતી – જે કમિટીઓ બતાવાઈ, તેમની માન્યતા અનેકવાર શંકાસ્પદ હતી.
દર્દીઓની સંમતિ? માત્ર દાવો
એન.એચ.એલ. મેડિકલ કોલેજના ફાર્માકોલોજીસ્ટે દાવો કર્યો કે દર્દીઓની સંમતિ લેવામાં આવી હતી, પરંતુ અનેક દર્દીઓ કે તેમના પરિવારો આ સંમતિ વિશે અજાણ છે. આ રીતે સંમતિનો દાવો પણ હવે શંકાની નજરે જોવાઈ રહ્યો છે.
હોસ્પિટલને ફંડ નહતો અપાયો
આ દવા કંપનીઓ તરફથી હોસ્પિટલને કોઈ નાણાંકીય સહાય કે ફંડ પણ આપવામાં નહોતો આવ્યો. એટલે કે દર્દીઓના આરોગ્ય સાથે ચેડાં કરાયા અને હોસ્પિટલના પ્રમાણિક વ્યવસ્થાપનને પણ અવગણાયું.
દર્દીઓને ઓછામાં ઓછું રૂ.200 અપાયું
ફાર્માસ્યુટિકલ કંપનીઓએ દવાઓના ટ્રાયલ માટે દર્દીઓને રૂ.200થી રૂ.500 સુધી આપ્યા હોવાની માહિતી સમિતિના સભ્યો દ્વારા મિડિયાને આપવામાં આવી છે. મોટી કંપનીઓ વધુ રકમ આપતી હોવાનો પણ ખુલાસો થયો છે.
મ્યુનિસિપલ તંત્રના ઉંચા અધિકારીઓ મૌન
ભવિષ્યમાં વધુ તપાસ અને કાયદાકીય પગલાં લેવામાં આવશે એવું કહેનારા મેયર તથા અધિકારીઓ હજુ સુધી જવાબદારી સ્વીકારતા દેખાતા નથી. ચાંદખેડા વોર્ડના કોર્પોરેટર દ્વારા સામાન્ય સભામાં મુદ્દો ઉઠાવાયા પછી બનેલી તપાસ કમિટીએ આ સમગ્ર કૌભાંડનો ખુલાસો કર્યો છે.
પ્રશ્નો જે હજુ જવાબની રાહ જોઈ રહ્યા છે:
ચાર વર્ષ સુધી આ કૌભાંડ ચાલ્યું – કોઇને શંકા પણ કેમ ના જાગી?
દવા કંપનીઓએ પેમેન્ટ માટે અધિકૃત હસ્તાક્ષરો વિના ચુકવણી કેવી રીતે કરી?
સસ્પેન્ડ થયેલા તબીબો સામે પોલીસ ફરિયાદ હજુ સુધી શા માટે થઈ નથી?
મ્યુનિસિપલ તિજોરીને થયેલ નુકસાન બદલ જવાબદારો સામે કડક પગલાં ક્યારે લેવાશે?
માત્ર કોન્ટ્રાક્ટ આધારિત તબીબોને જ કેમ નિશાન બનાવાયા?
એથિકલ કમિટીઓના છેલ્લા 10 વર્ષના હિસાબ કેમ તપાસવામાં આવતાં નથી?
ફક્ત વી.એસ. કેમ? અન્ય મ્યુનિ. હોસ્પિટલોમાં તપાસ શા માટે ન કરાય?
કેટલાં દર્દીઓ ઉપર કેટલાં પ્રકારની દવાઓનું ટ્રાયલ કરાયું તેની વિગતો શા માટે છુપાવવામાં આવે છે?
દર્દીઓને કેટલી રકમ ચુકવાઈ તેની સ્પષ્ટતા કેમ કરવામાં આવતી નથી?
કઈ દવા કંપનીઓ સામેલ છે – એમના નામ કેમ જાહેર ન કરાય?
આ સમગ્ર ઘટનાક્રમને જોતા સ્પષ્ટ છે કે આરોગ્ય વ્યવસ્થામાં પારદર્શકતા અને જવાબદારીની તાતી જરૂર છે. દર્દીઓનું જીવ કોઈ પ્રયોગની લાઈવ લેબોરેટરી નથી – અને એવી રીતે વર્તન થવું ચિંતાજનક છે.
આગળ શું?
જવાબદારો સામે કડક પગલાં લેવાશે કે ફરી એકવાર કૌભાંડ ફાઇલોમાં દફન થઈ જશે?
