Rahul Gandhi: કોંગ્રેસ નેતા રાહુલ ગાંધીની નાગરિકતા અંગે ઘણા સમયથી ચર્ચા ચાલી રહી છે.
કોંગ્રેસ નેતા રાહુલ ગાંધીની નાગરિકતાને લઈને ફરી એકવાર હોબાળો થયો છે. હકીકતમાં, અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટની લખનૌ બેંચે કોંગ્રેસ નેતા અને લોકસભામાં વિપક્ષના નેતા રાહુલ ગાંધીની નાગરિકતાના વિવાદ પર નાગરિકતા અધિનિયમ-1955 હેઠળ નોંધાયેલી ફરિયાદ પર કેન્દ્ર સરકાર પાસેથી કાર્યવાહીની વિગતો માંગી છે. . પરંતુ શું તમે જાણો છો કે વ્યક્તિ કયા દસ્તાવેજો દ્વારા પોતાની નાગરિકતા સાબિત કરી શકે છે?
રાહુલ ગાંધીની નાગરિકતા
કોંગ્રેસ નેતા રાહુલ ગાંધીની નાગરિકતા અંગે રાજકીય વર્તુળોમાં લાંબા સમયથી ચર્ચા ચાલી રહી છે. આ ઉપરાંત કોર્ટમાં આપવામાં આવેલી દલીલ મુજબ બ્રિટિશ સરકારના ઘણા દસ્તાવેજો અને કેટલાક ઈ-મેલ છે, જે સાબિત કરે છે કે રાહુલ ગાંધી બ્રિટિશ નાગરિક છે. દલીલમાં કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે તેઓ ચૂંટણી લડવા માટે અયોગ્ય છે અને લોકસભાના સભ્ય પદ પર રહી શકતા નથી.
મામલો શું છે
વાસ્તવમાં એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે કોંગ્રેસ નેતા રાહુલ ગાંધી પાસે બેવડી નાગરિકતા છે. અરજીમાં રાહુલ ગાંધીની બેવડી નાગરિકતા ધારણ કરવી એ ભારતીય ન્યાય સંહિતા અને પાસપોર્ટ એક્ટ હેઠળ ગુનો છે અને કેસ નોંધવા અને સીબીઆઈને તપાસ કરવાનો આદેશ આપવાની પણ માંગ કરવામાં આવી છે. અરજદારનું કહેવું છે કે તેણે બેવડી નાગરિકતા અંગે સક્ષમ અધિકારીને બે વખત ફરિયાદો મોકલી હતી, પરંતુ કોઈ પગલાં ન લેવાયા હોવાથી હાલની અરજી દાખલ કરવામાં આવી રહી છે.
નાગરિકતા
ભારતમાં નાગરિકતા અંગે ઘણી વખત રાજકારણ થાય છે. સરકાર દ્વારા નાગરિકતા સંશોધન અધિનિયમ બનાવવામાં આવ્યા બાદ લોકો તેનાથી સંબંધિત નિયમોને સરળતાથી સમજી શકશે. એટલું જ નહીં, બંધારણમાં વિવિધ કલમો દ્વારા નાગરિકતાની વ્યાખ્યા કરવામાં આવી છે. આ કલમોમાં સમયાંતરે સુધારો પણ કરવામાં આવ્યો છે. આ સિવાય બંધારણના અનુચ્છેદ 5 થી 11 નાગરિકતાની વ્યાખ્યા કરે છે.
આમાં કલમ 5 થી 10 નાગરિકતા માટેની યોગ્યતા વિશે જણાવે છે, જ્યારે કલમ 11 સંસદને નાગરિકતાના મુદ્દે કાયદો બનાવવાનો અધિકાર આપે છે. નાગરિકતાના સંદર્ભમાં, નાગરિકતા કાયદો 1955 માં પસાર કરવામાં આવ્યો હતો. આ કાયદામાં અત્યાર સુધીમાં 1986, 2003, 2005 અને 2015માં ચાર વખત સુધારો કરવામાં આવ્યો છે.
ભારતના નાગરિક કોણ છે?
બંધારણમાં ભારતીય નાગરિકની સ્પષ્ટ વ્યાખ્યા કરવામાં આવી છે. આ સિવાય બંધારણની કલમ 5 કહે છે કે જો કોઈ વ્યક્તિનો જન્મ ભારતમાં થયો હોય અને તેના માતા-પિતામાંથી એક અથવા બંનેનો જન્મ ભારતમાં થયો હોય તો તે ભારતનો નાગરિક ગણાશે. આ ઉપરાંત, બંધારણના અમલના પાંચ વર્ષ પહેલા એટલે કે 1945 પહેલા ભારતમાં રહેતી દરેક વ્યક્તિ ભારતનો નાગરિક ગણાશે.
નાગરિકતા સંબંધિત દસ્તાવેજો
જમીનના દસ્તાવેજો જેમ કે ખત, જમીનની માલિકીનો દસ્તાવેજ.
• રાજ્ય બહારથી જારી કરાયેલ કાયમી રહેઠાણનું પ્રમાણપત્ર.
• ભારત સરકાર દ્વારા જારી કરાયેલ પાસપોર્ટ.
• કોઈપણ સરકારી સત્તાધિકારી દ્વારા જારી કરાયેલ લાઇસન્સ/પ્રમાણપત્ર.
• સરકાર અથવા સરકારી ઉપક્રમ હેઠળ દસ્તાવેજ પ્રમાણિત સેવા અથવા નિમણૂક.
• બેંક/પોસ્ટ ઓફિસમાં ખાતું.
• સક્ષમ અધિકારી દ્વારા જારી કરાયેલ જન્મ પ્રમાણપત્ર.
• બોર્ડ/યુનિવર્સિટી દ્વારા જારી કરાયેલ શિક્ષણ પ્રમાણપત્ર.
• ન્યાયિક અથવા મહેસૂલ કોર્ટની સુનાવણી સંબંધિત દસ્તાવેજ.
