New Delhi: દિલ્હીને આજે રાજધાનીનો તાજ મળ્યો, જાણો શું હતું સૌથી મોટું કારણ
નવી દિલ્હી ભારતની રાજધાની: તેના વૈભવી વૈભવ માટે પ્રખ્યાત, દિલ્હીને 113 વર્ષ પહેલાં 12 ડિસેમ્બર 1911ના રોજ ભારતની રાજધાની માટે કોલકાતાના વિકલ્પ તરીકે પસંદ કરવામાં આવ્યું હતું.
New Delhi: આજે દેશની રાજધાની દિલ્હીને બધા જાણે છે, દેશભરના તમામ રાજ્યોના લોકો અહીં રહે છે અને સ્થાયી થાય છે. બહુ ઓછા લોકો જાણે છે કે દિલ્હી પહેલા ભારતની રાજધાની નહોતી, દિલ્હીને આ દરજ્જો 113 વર્ષ પહેલા 12 ડિસેમ્બર 1911ના રોજ મળ્યો હતો. આ પહેલા કોલકાતા દેશની રાજધાની હતી. તે સમયના ગવર્નર જનરલ લોર્ડ હાર્ડિન્જે 1911માં કહ્યું હતું કે નવી રાજધાની દિલ્હી હશે. ચાલો આજે તમને જણાવીએ કે દિલ્હીમાં એવું શું ખાસ હતું કે દિલ્હીને રાજધાની તરીકે પસંદ કરવામાં આવી.
દિલ્હી રાજધાની કેમ બની?
દિલ્હીને ભારતની રાજધાની તરીકે પસંદ કરવાની પાછળ અંગ્રેજોની એક સોચી-સમજી યોજના હતી.
- 1857 ની ક્રાંતિ અને સુરક્ષા:
1857ની ક્રાંતિ દરમિયાન, અંગ્રેજોએ પોતાના શાસનની સુરક્ષા દિલ્હીમાં જ મળી હતી. તે સમયેના વિદ્રોહને અહીં દબાવવામાં આવ્યો હતો. તે સમયમાં, દિલ્હી અંગ્રેજો માટે એક મહત્ત્વપૂર્ણ અને સુરક્ષિત શહેર હતું. - વાઇસ રોયનો નિવાસ:
તે સમયે, વાઇસ રોય (અંગ્રેજોનો દેશની સરકારનો પ્રતિનિધિ) દિલ્હી રિજમાં રહેતા હતા. આજે જ્યાં દિલ્હી યુનિવર્સિટીના કુલપતિનું કાર્યાલય છે, તે એક સમયે વાઇસ રોયનો નિવાસ સ્થાન હતું. - ભૌગોલિક સ્થિતિ:
દક્ષિણ એશિયાની આંગળી તરીકે, દિલ્હી દેશના મધ્યમાં આવેલું હતું, જે સમગ્ર દેશના વિવિધ ભાગોને સરળતાથી જોડતું હતું. બીજી બાજુ, કોલકાતા દેશના પશ્ચિમી હિસ્સે આવેલું હતું, જેના કારણે અન્ય વિસ્તારોમાં પહોંચવા અને નાગરિક સંબંધો જાળવવામાં મુશ્કેલી થતી હતી.
આ તમામ કારણો માટે, 1911 માં દિલ્હીને ભારતની રાજધાની તરીકે પસંદ કરવામાં આવી, અને ત્યારથી આ શહેરને વિશ્વસનીય અને વ્યૂહાત્મક કેન્દ્ર તરીકે વિકસાવવાનો પ્રારંભ થયો.
બંગાળ વિભાજનને કમજોરી બનાવવા માટે દિલ્હીની રાજધાની બનવી:
બંગાળ વિભાજન અને સ્વદેશી આંદોલન:
1905 માં બંગાળનો વિભાજન એ એક મહત્વપૂર્ણ ઘટનામાં થી. વિભાજન પછી સ્વદેશી આંદોલન વધુ તેજીથી ફેલાયું અને એ સમગ્ર પ્રત્યે વિરોધનું કેન્દ્ર બની ગયું. આ કારણે, અંગ્રેજ સરકાર કોલકત્તાથી રાજધાનીને દૂર કરવાની અને આ વિઝલાને દબાવવાની યોજના પર વિચાર કરી રહી હતી.
દિલ્હીને રાજધાની બનાવવાનું નિર્ણય:
25 ઓગસ્ટ, 1911 ના રોજ વાઇસ રોય લોર્ડ હાર્ડિંગ એ શિમલા થી બ્રિટિશ સરકારને એક પત્ર મોકલ્યો હતો. તેમાં તે લખે છે કે, “કોલકત્તાની તુલનામાં, દિલ્હીને રાજધાની બનાવવું વધુ યોગ્ય રહેશે.” પત્રમાં દિલ્હી ના મૌસમનો પણ ઉલ્લેખ હતો, જે અંગ્રેજો માટે અનુકૂળ હતો.
નવી દિલ્હીની સ્થાપના:
બ્રિટિશ સરકારના આ નિર્ણય પછી, 13 ફેબ્રુઆરી, 1931 ના રોજ નવી દિલ્હીનું ઉદ્ધાટન કરવામાં આવ્યું હતું. આ ઉદ્ઘાટન લોર્ડ ઇરવિન દ્વારા કરવામાં આવ્યું. આ સમયે ડાક-તાર વિભાગ દ્વારા છ ડાકટિકટ પણ જારી કરવામાં આવ્યા હતા.
દિલ્હીનો વિકાસ:
નવી દિલ્હી માટેની પ્રથમ ઈમારત ઓલ્ડ સેક્રેટરીયેટ (પૂરાનુ સચિવાલય) હતી, જેનું ડિઝાઇન ઈ. મોન્ટગે થોમસ એ કર્યું હતું. ત્યારબાદ, આજે, દિલ્હી નું નકશો સતત બદલાતું રહ્યો અને 1956 માં તે કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ બની ગયો. 1991 માં, 69 મા સંશોધન બાદ, દિલ્હીને રાષ્ટ્રીય રાજધાની તરીકે સંપૂર્ણ માન્યતા આપવામાં આવી.
