Indian Currency: મહાત્મા ગાંધી પહેલા ભારતીય ચલણી નોટો પર કોનું નામ હતું, શું બાપુ RBI ની પહેલી પસંદ હતા?
Indian Currency: ભારતીય ચલણ પર મહાત્મા ગાંધીનું ચિત્ર એક ઓળખ બની ગયું છે, પરંતુ તેના પર ગાંધીજીનું ચિત્ર કેવી રીતે આવ્યું તે જાણવું રસપ્રદ છે. જ્યારે આપણે ભારતીય ચલણી નોટો વિશે વાત કરીએ છીએ, ત્યારે મહાત્મા ગાંધીનો ફોટો યાદ આવે છે, પરંતુ ભારતીય ચલણ પર તેમનું આવવું એક રસપ્રદ પ્રક્રિયા છે.
ગાંધીજી પહેલા ભારતીય ચલણમાં કોનું નામ હતું?
આઝાદી પહેલા, બ્રિટિશ ભારતમાં ભારતીય ચલણ પર રાજા જ્યોર્જ પંચમના ચિત્રો હતા. ૧૫ ઓગસ્ટ ૧૯૪૭ના રોજ ભારત સ્વતંત્ર થયું ત્યારે પણ બંધારણ બને ત્યાં સુધી આ નોટો ચલણમાં રહી. જોકે, સ્વતંત્રતા સંગ્રામ પછી, બધા માનતા હતા કે ભારતીય ચલણી નોટોમાં રાષ્ટ્રપિતા મહાત્મા ગાંધીનું ચિત્ર હોવું જોઈએ.
બાપુ પહેલા શું હતું?
ભારતની સ્વતંત્રતા પછી, ભારતીય રિઝર્વ બેંક અને સરકારે ભારતીય ચલણમાં વિવિધ ફેરફારો કર્યા. ૧૯૫૦ થી ૧૯૬૦ ની વચ્ચે, નોંધોમાં વાઘ, હરણ અને અન્ય પ્રાણીઓના ચિત્રો દર્શાવવામાં આવ્યા હતા. ભારતની પ્રગતિ અને વિકાસ દર્શાવતા પ્રતીકોના ચિત્રો જેમ કે હીરાકુડ ડેમ, આર્યભટ્ટ સેટેલાઇટ અને બૃહદેશ્વર મંદિર પણ જોવા મળ્યા.
મહાત્મા ગાંધીનું આગમન
મહાત્મા ગાંધીનો ફોટો સૌપ્રથમ ૧૯૬૯માં તેમની ૧૦૦મી જન્મજયંતિ નિમિત્તે ભારતીય ચલણી નોટો પર છાપવામાં આવ્યો હતો. આ નોટ પર ગાંધીજીને બેઠેલા દર્શાવવામાં આવ્યા હતા, અને તેમની પાછળ સેવાગ્રામ આશ્રમનું ચિત્ર હતું. આ પછી, ૧૯૮૭ માં, ભારતીય રિઝર્વ બેંકે નિયમિતપણે ભારતીય ચલણ પર મહાત્મા ગાંધીનું ચિત્ર છાપવાનું શરૂ કર્યું.
અન્ય વિકલ્પો
મહાત્મા ગાંધી ઉપરાંત, ભારતીય રિઝર્વ બેંક પાસે જવાહરલાલ નેહરુ, સુભાષ ચંદ્ર બોઝ, સરદાર પટેલ, દેવી લક્ષ્મી અને ભગવાન ગણેશ જેવા દેવતાઓના ચિત્રો સહિત અન્ય ઘણા વિકલ્પો હતા. જોકે, મહાત્મા ગાંધીની છબી સૌથી યોગ્ય માનવામાં આવતી હતી, અને તેઓ આજે પણ ભારતીય ચલણ પર મુખ્ય રીતે દેખાય છે.
નિષ્કર્ષ
ભારતીય ચલણ પર મહાત્મા ગાંધીનું ચિત્ર તેમની વિચારધારા, સ્વતંત્રતા સંગ્રામમાં યોગદાન અને દેશ પ્રત્યેના તેમના અતૂટ સમર્પણનું પ્રતીક બની ગયું છે. તેમના સિવાય, અન્ય ઘણી ઐતિહાસિક હસ્તીઓના ચિત્રો પણ નોટો પર પ્રકાશિત કરી શકાતા હતા, પરંતુ ભારતીય રિઝર્વ બેંકે ગાંધીજીના ચિત્રને સૌથી યોગ્ય માન્યું.
