general knowledge: ભારતીય સેનાના નવા વડા તરીકે લેફ્ટનન્ટ જનરલ ઉપેન્દ્ર દ્વિવેદીની નિમણૂક કરવામાં આવી છે, પરંતુ શું તમે જાણો છો કે ચીફ ઑફ આર્મી સ્ટાફ અને ચીફ ઑફ ડિફેન્સ સ્ટાફમાં શું તફાવત છે?
11 જૂને કેન્દ્ર સરકારે ઉપેન્દ્ર દ્વિવેદીને સેનાના આગામી વડા બનાવવાનો નિર્ણય કર્યો છે. તેઓ 30 જૂન, 2024 ના રોજ ચાર્જ સંભાળશે . તેમની જવાબદારી આર્મી ચીફ તરીકે રહેશે. આવી સ્થિતિમાં, ઘણા લોકો ચીફ ઓફ આર્મી સ્ટાફ અને ચીફ ઓફ ડિફેન્સ સ્ટાફ વચ્ચેનો તફાવત જાણતા નથી. તો ચાલો આજે આ બે શબ્દો વચ્ચેનો તફાવત જાણીએ.
ચીફ ઓફ આર્મી સ્ટાફ શું છે ?
આર્મી ચીફ ઓફ ધ આર્મી સ્ટાફ ( COAS ) આર્મીના એકંદર કમાન્ડ નિયંત્રણ અને વહીવટ માટે જવાબદાર છે. તેઓએ સેનામાં થતા ફેરફારો અને કામ જોવું પડશે. તેઓ સેનામાં ઊભી થતી સમસ્યાઓને પણ સંભાળે છે.
ભારતના ચીફ ઓફ આર્મી સ્ટાફ એ ભારતીય સેનાના કમાન્ડર છે . આ પોસ્ટ સામાન્ય રીતે જનરલ રેન્કના અધિકારીઓ દ્વારા રાખવામાં આવે છે . હાલમાં જનરલ મનોજ પાંડે આ પદ સંભાળી રહ્યા છે . ઉપેન્દ્ર દ્વિવેદી 30 જૂનથી આ જવાબદારી સંભાળશે . ઉપેન્દ્ર દ્વિવેદી 40 વર્ષથી આર્મીમાં છે અને તેમણે વિવિધ કમાન્ડ , સ્ટાફ , સૂચનાત્મક અને વિદેશી નિમણૂંકોમાં સેવા આપી છે . તેમની કમાન્ડની નિમણૂંકમાં રેજિમેન્ટ (18 જમ્મુ અને કાશ્મીર રાઇફલ્સ ), બ્રિગેડ (26 સેક્ટર આસામ રાઇફલ્સ ), ડીઆઇજી , આસામ રાઇફલ્સ ( પૂર્વ ) અને 9 કોર્પ્સના કમાન્ડનો સમાવેશ થાય છે .
ચીફ ઓફ ડિફેન્સ સ્ટાફ શું છે ?
તેની રચનાની ભલામણ 2001 માં મંત્રીઓના જૂથ દ્વારા કરવામાં આવી હતી , જેને કારગીલ સમીક્ષા સમિતિ (1999) ના અહેવાલનો અભ્યાસ કરવાનું કાર્ય પણ સોંપવામાં આવ્યું હતું . જનરલ બિપિન રાવત દેશના પહેલા CDS હતા , તેમની નિમણૂક 31 ડિસેમ્બર 2019 ના રોજ કરવામાં આવી હતી.
જવાબદારી શું છે?
CDS ‘ ચીફ્સ ઓફ સ્ટાફ કમિટિ ‘ ના કાયમી અધ્યક્ષ તરીકે સેવા આપે છે જેમાં ત્રણેય સેવાઓના વડાઓ પણ સભ્યો છે . કોઈપણ ચીફ ઓફ ડિફેન્સ સ્ટાફનું મુખ્ય કાર્ય ભારતીય સેનાની ત્રણેય સેનાઓ વચ્ચે વધુ ઓપરેશનલ સંકલનને પ્રોત્સાહન આપવાનું અને કોઈપણ પ્રકારના સંઘર્ષને ઘટાડવાનું છે . આ ઉપરાંત, CDS સંરક્ષણ મંત્રાલયમાં લશ્કરી બાબતોના નવા વિભાગના વડા પણ છે . CDS સેનાની ત્રણેય સેવાઓને લગતી બાબતોમાં સંરક્ષણ પ્રધાનના મુખ્ય સલાહકાર તરીકે કામ કરે છે . સીડીએસને ત્રણેય સેના પ્રમુખોને આદેશ આપવાનો પણ અધિકાર છે . જો કે, તેની પાસે કોઈપણ સૈન્યને કમાન્ડ કરવાનો અધિકાર નથી .
