Engineers Day:શા માટે 15મી સપ્ટેમ્બરે એન્જિનિયર્સ ડે ઉજવવામાં આવે છે? ભારતમાં આ તારીખની વાર્તા શું છે
Engineers Day 2024:ભારતમાં દર વર્ષે, 15 સપ્ટેમ્બરને એન્જિનિયર ડે તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. શું તમે જાણો છો શા માટે? શા માટે 15 સપ્ટેમ્બરે એન્જીનીયર ડે અથવા એન્જીનીયરીંગ ડે ઉજવવામાં આવે છે? તેની પાછળ એક મોટું કારણ છે – સર એમ. વિશ્વકર્મા. આખું નામ- મોક્ષગુંડમ વિશ્વેશ્વરાય, જેમને સરનું બિરુદ આપવામાં આવ્યું હતું. ભારતના તે મહાન એન્જિનિયરો જેમને ભારત રત્ન એનાયત કરવામાં આવ્યો હતો. તેમનો જન્મ 15 સપ્ટેમ્બર 1861માં કર્ણાટકમાં થયો હતો. તેમને ફાધર ઑફ એન્જિનિયરિંગ પણ કહેવામાં આવે છે.
સર એમ. વિશ્વેશ્વરાય કોણ હતા?
સર એમ. વિશ્વેશ્વરાય ભારતીય એન્જિનિયરિંગના ક્ષેત્રમાં તેમની અસાધારણ સિદ્ધિઓ અને યોગદાન માટે જાણીતા છે. તેઓ એક પ્રખ્યાત સિવિલ એન્જિનિયર, વિદ્વાન અને રાજકારણી હતા જેમણે ભારતના ઔદ્યોગિક વિકાસમાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી હતી.
સર એમ. વિશ્વેશ્વરાયે શું કર્યું?
એમ. વિશ્વેશ્વરાયના પ્રસિદ્ધ યોગદાનમાંનું એક કાવેરી નદી પર બનેલો કૃષ્ણ રાજા સાગર ડેમ (KRS) છે. આ ડેમ તે સમયના સૌથી મોટા જળાશયોમાંનો એક હતો અને તેણે દક્ષિણ ભારતના વિકાસમાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવી હતી. આ પ્રોજેક્ટ હજુ પણ આ વિસ્તારમાં ખેતી અને પાણી પુરવઠા માટે મહત્વપૂર્ણ છે.
આ ઉપરાંત સર એમ. વિશ્વેશ્વરાયે સિંચાઈ અને પૂર નિયંત્રણ ક્ષેત્રે પણ ઘણું કામ કર્યું હતું. તેમણે ભારતમાં કૃષિ અને ઔદ્યોગિક વિકાસને વેગ આપનાર ઘણા ડેમ, પુલ અને પાણી વિતરણ પ્રોજેક્ટની રચના કરી હતી. તેણે મુંબઈના બંદર વિસ્તારમાં પૂરનો સામનો કરવા માટે ડ્રેનેજ સિસ્ટમ તૈયાર કરી હતી. આ પણ તેમની મહાન સિદ્ધિઓમાં ગણાય છે. તેમણે દેશમાં ટેકનિકલ શિક્ષણને પ્રોત્સાહન આપવામાં પણ મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી.
એન્જિનિયર્સ ડે: એન્જિનિયર ડેનું મહત્વ
જો કે, ભારતમાં એન્જિનિયર્સ ડે માત્ર સર એમ. વિશ્વેશ્વરાયના યોગદાનને શ્રદ્ધાંજલિ આપવા માટે ઉજવવામાં આવતો નથી. તેના બદલે, આ દિવસ એ તમામ એન્જિનિયરોને સન્માનવાનો પણ છે જેઓ દેશની પ્રગતિમાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી રહ્યા છે. તે એન્જિનિયરો જેઓ વિવિધ ક્ષેત્રોમાં તકનીકી સુધારણા અને નવીનતા દ્વારા દેશ અને સમાજના વિકાસમાં મોટી ભૂમિકા ભજવે છે.
શા માટે એન્જીનિયરીંગ ડે ઉજવીએ?
એન્જિનિયર્સ ડેનો ઉદ્દેશ્ય વિદ્યાર્થીઓ અને યુવાનોને વિજ્ઞાન, ટેકનોલોજી અને એન્જિનિયરિંગમાં કારકિર્દી બનાવવા માટે પ્રેરિત કરવાનો છે. એન્જિનિયર્સ ડે અમને યાદ અપાવે છે કે કેવી રીતે ટેકનિકલ ઇનોવેશન અને એન્જિનિયરિંગની મદદથી આપણે આવનારા પડકારોને હલ કરી શકીએ છીએ. (ફોટો- ફ્રીપિક)
ભારતમાં સૌપ્રથમ વખત એન્જીનિયર્સ ડે ક્યારે ઉજવવામાં આવ્યો?
એન્જિનિયર્સ ડે વિશ્વના વિવિધ દેશોમાં અલગ-અલગ તારીખે ઉજવવામાં આવે છે. યુનેસ્કો દ્વારા જાહેર કરાયેલ વિશ્વ એન્જિનિયરિંગ દિવસ 4 માર્ચે ઉજવવામાં આવે છે. જો કે, ભારતમાં એન્જિનિયરિંગ ડેનો ઈતિહાસ લગભગ 56 વર્ષ જૂનો છે. 1968માં સૌપ્રથમ વખત એન્જિનિયર્સ ડેની ઉજવણી કરવામાં આવી હતી. 1962 માં એમ વિશ્વેશ્વરાય સરના અવસાન પછી, તેમના વારસાને આગળ ધપાવવા અને તેમના યોગદાનને માન આપવા માટે 15 સપ્ટેમ્બરને એન્જિનિયર્સ ડે તરીકે જાહેર કરવામાં આવ્યો.
