ભારતમાં સમયાંતરે બળજબરીથી ધર્મ પરિવર્તનના સમાચારો આવતા રહે છે. બળજબરીથી ધર્મપરિવર્તન કરાવનારાઓ પર આરોપ છે કે તેમણે સમજાવટ અને ગેરમાર્ગે દોરીને હિન્દુઓને મુસ્લિમ બનાવ્યા છે. આવા કેસોની તપાસ દરમિયાન કેટલાક એવા તથ્યો પણ સામે આવ્યા છે કે જેઓ આવું કરે છે તેઓ અન્ય ધર્મના ગરીબ યુવાનોને અથવા તો જેઓ બોલી શકતા નથી અને સાંભળતા નથી એવા વિકલાંગો એટલે કે તેઓ બહેરા અને મૂંગા છે.
ધર્માંતરણ રોકવા કડક કાયદા બનાવ્યા
છેલ્લાં કેટલાંક વર્ષોમાં ધર્માંતરણના કિસ્સાઓ વચ્ચે, ઇસ્લામમાં બળજબરી છે અને મુસ્લિમ ધર્મગુરુઓ બળજબરીથી ધર્માંતરણ કરાવે છે તેવી માન્યતાએ વેગ પકડ્યો છે. આવી ઘટનાઓને રોકવા માટે ઘણા રાજ્યોએ ધર્મ પરિવર્તનને લઈને કડક કાયદા બનાવ્યા છે. લવ જેહાદ અને બળજબરીથી ધર્માંતરણના મામલામાં સંડોવાયેલા લોકોને નિયંત્રિત કરવા માટે કડક જોગવાઈઓ કરવામાં આવી છે.
શું ઇસ્લામ બળજબરીથી ધર્મ પરિવર્તનની મંજૂરી આપે છે?
શું ઇસ્લામ બળજબરીથી ધર્મ પરિવર્તનની મંજૂરી આપે છે? આજે આપણે કુરાનના પ્રકાશમાં આવા કેટલાક પ્રશ્નોના જવાબો શોધવાનો પ્રયત્ન કરીશું, હકીકતમાં તે શું છે?
કુરાન શું કહે છે?
ઇસ્લામના નિષ્ણાતોના મતે ઇસ્લામ ધર્મમાં કોઇપણ પ્રકારની કડકતા કે જબરદસ્તીનો રિવાજ નથી. આ સંદર્ભમાં ઇસ્લામના વિદ્વાનો કુરાનમાંથી એક શ્લોક ટાંકે છે અને તે આયત છે:
ઇસ્લામમાં કોઈ જબરદસ્તી નથી
લા ઇકરાહા ફિદ્દીન (સુરા બકરા, શ્લોક 256)
આ શ્લોક કુરાનની સુરા અલ બકરામાં હાજર છે. આ આયતનો સાદો અર્થ એ છે કે ધર્મ (ઈસ્લામ)માં કોઈ પણ પ્રકારનું બળજબરી નથી. એટલે કે, ધર્મમાં ક્યાંય બળજબરીનો અવકાશ નથી અને ઇસ્લામમાં તે સંપૂર્ણપણે પ્રતિબંધિત છે.
વલાઉ શા રબ્બુકા લ-આમના મન ફિલ-અર્દી કુલ્લુહુમ જામિયા. અફાંતા તુકારાહુન્નાસા હટ્ટા યાકૂનુ મોમીનીન
કુરાનની સુરા યુનુસમાં આ આયત છે. આ શ્લોકનો અર્થ એ છે કે જો ઈશ્વરની ઈચ્છા હોત તો દુનિયામાં દરેક વ્યક્તિ મુસ્લિમ હોત. શું તમે લોકો પર દબાણ કરશો જ્યારે અલ્લાહે તેમને બળજબરીથી ઈમાન નથી બનાવ્યા? ભલે તે ઇસ્લામ સ્વીકારે. આ આયતનો સાદો અર્થ એ છે કે કોઈને બળજબરીથી ઈસ્લામનું આમંત્રણ ન આપી શકાય.
ઇબ્ને કદમાહ અલ-મકદુસીનું વર્ણન
આ પંક્તિઓની વધુ સ્પષ્ટતા કરતાં ઇસ્લામના પ્રખ્યાત ન્યાયશાસ્ત્રી ઇબ્ને કદમહ અલ-મકદુસીએ તો ત્યાં સુધી લખ્યું છે કે જો કોઇએ ઇસ્લામ કબૂલ કર્યો હોય તો પણ તેને ત્યાં સુધી મુસ્લિમ ન ગણવો જોઇએ જ્યાં સુધી તે સાબિત ન થાય કે તેની સાથે કોઇ નથી. બળપૂર્વક કરવામાં આવ્યું છે.
બળજબરીથી ધર્માંતરણનો ગુનો
કુરાનની આ બે આયતો હતી જેમાં સ્પષ્ટપણે કહેવામાં આવ્યું છે કે કોઈને પણ બળજબરીથી ઈસ્લામમાં લાવી શકાય નહીં અને તે પાપનું કૃત્ય છે. આનાથી સાબિત થયું છે કે કોઈને પણ લાલચ, છેતરપિંડી કે બળજબરીથી ઈસ્લામમાં પ્રવેશવા માટે દબાણ કરી શકાતું નથી.
પ્રોફેટ મુહમ્મદે બળજબરીથી ધર્મ પરિવર્તનની મનાઈ કરી હતી
માત્ર કુરાને આ વાતો નથી કહી પરંતુ કુરાનના લાવનાર પયગંબર મુહમ્મદ સાહેબે પણ આ બાબતોનો અમલ કરીને બતાવ્યું. હદીસમાં આવ્યું છે કે પયગંબર મુહમ્મદના સમયમાં એક વ્યક્તિએ ઇસ્લામ કબૂલ કર્યો હતો. પરંતુ થોડા દિવસો પછી તેણે તેના ધર્મમાં પાછા જવાની પરવાનગી માંગી, પછી પયગંબર મોહમ્મદે ખુશીથી તેને તેના જૂના ધર્મમાં પાછા ફરવાની મંજૂરી આપી અને પયગંબરે કોઈ દબાણ કર્યું નહીં.
પ્રોફેટ મોહમ્મદના અનુગામીઓએ પણ નમૂના રજૂ કર્યા
પયગંબર મોહમ્મદ પછી તેમના ઉત્તરાધિકારીઓએ પણ આ મામલે બળજબરીથી કાર્યવાહી કરી ન હતી અને ન તો જબરદસ્તીનો માર્ગ અપનાવ્યો હતો. એકવાર એવી વાર્તા છે કે ખલીફા ઉમર એક વૃદ્ધ ખ્રિસ્તી સ્ત્રીને મળવા બોલાવે છે. તે સ્ત્રી આવે છે, પરંતુ ખલીફા ઉમરને મળ્યા વિના, તે સ્ત્રી પાછી જાય છે. આ પછી ખલીફા ઉમરને ખૂબ જ પસ્તાવો થાય છે અને તે કહે છે કે મેં બહુ મોટી ભૂલ કરી છે કારણ કે તે મહિલાએ કદાચ વિચાર્યું પણ નહીં હોય કે હું તેને બળજબરીથી ઇસ્લામ સ્વીકારવાનું કહી રહ્યો છું.
આ ઉદાહરણો દર્શાવે છે કે ઇસ્લામિક ગ્રંથોએ બળપૂર્વક ધર્માંતરણને ખૂબ જ ખરાબ કાર્ય તરીકે વર્ણવ્યું છે. એટલે કે તેને બિલકુલ મંજૂરી આપવામાં આવી નથી. ઈસ્લામના તમામ ઈતિહાસકારો, વિદ્વાનો અને નિષ્ણાતો પણ ધર્મ પરિવર્તનને ખૂબ જ ખરાબ કાર્ય માને છે.
