બિહારના સીતામઢી જિલ્લાના પુનૌરા ગામમાં માતા જાનકી જન્મભૂમિ મંદિર છે

મહા મહિનાના વદ પક્ષની આઠમે સીતા જયંતી ઉજવવામાં આવે છે. આ પર્વ 16 ફેબ્રુઆરીએ એટલે કે આજે છે. બિહારના સીતામઢી જિલ્લાના પુનૌરા ગામમાં માતા જાનકી જન્મભૂમિ મંદિર છે તેને પુનૌરા ધામના નામથી પણ ઓળખવામાં આવે છે. સીતામઢી શહેરથી પાંચ કિલોમીટર પશ્ચિમમાં પુનૌરા ગામમાં ભવ્ય જાનકી મંદિર છે. માતા સીતાનો જન્મ આ જ સ્થાને થયો હતો એવું માનવામાં આવે છે. એક કથા પ્રમાણે, મિથિલામાં એકવાર અકાળ પડ્યો હતો બ્રાહ્મણે રાજા જનકને ખેતરમાં હળ ચલાવવાની સલાહ આપી, જ્યારે રાજા જનક ખેતરમાં હળ ચલાવતાં હતાં, ત્યારે જમીનમાંથી માટીનું એક પાત્ર મળ્યું, જેમાં માતા સીતા બાળક અવસ્થામાં હતી. પુનૌરાની આસપાસ સીતા માતા તથા રાજા જનક સાથે જોડાયેલાં અનેક તીર્થ સ્થળ છે. જ્યાં રાજાએ હળ ચલાવવાનું શરૂ કર્યું હતું. અહીં પહેલાં તેમણે મહાદેવનું પૂજન કર્યું હતું તે શિવાલયને હલેશ્વર મંદિરના નામથી ઓળખવામાં આવે છે. એક સમયે વિદેહ નામના રાજાએ આ શિવ મંદિરનું નિર્માણ પુત્રેષ્ટિ યજ્ઞ માટે કરાવ્યું હતું. પુનૌરા ધામમાં મંદિરની પાછળ જાનકી કુંડના નામથી એક સરોવર છે. આ સરોવરને લઇને માન્યતા છે કે, તેમાં સ્નાન કરવાથી સંતાન પ્રાપ્તિ થાય છે. અહીં પંથ પાકાર નામની પ્રસિદ્ધ જગ્યા છે. આ જગ્યા માતા સીતાના લગ્ન સાથે જોડાયેલી છે. આ જગ્યાએ આજે પણ પ્રાચીન પીપળાનું વૃક્ષ છે, જેની નીચે પાલખી બનેલી છે.