eનવી દિલ્હી : બેંક લોકર્સને લગતા નિયમો બદલાવાના છે. રિઝર્વ બેંકે (RBI) નવા નિયમો જારી કર્યા છે. જો કે આ પરિવર્તનને અમલમાં હજુ લગભગ ચાર મહિના બાકી છે, પરંતુ લોકર ધારકોને નવા નિયમો જાણવાની જરૂર છે.
રિઝર્વ બેંક દ્વારા જારી કરાયેલા નવા નિયમો અનુસાર, 1 જાન્યુઆરી, 2022 પછી કેવાયસી દ્વારા, લોકર સુવિધા પણ એવા લોકોને આપી શકાય છે જેમનું બેંકમાં ખાતું નથી. જો કે, સંબંધિત વ્યક્તિને લોકર સુવિધા આપવી કે નહીં તે બેંકો પર નિર્ભર રહેશે.
હવે બેંક લોકરમાં ચોરી, છેતરપિંડી, આગ અથવા અન્ય નુકસાનના કિસ્સામાં, ગ્રાહકને વાર્ષિક ફી 100 ગણી સુધી ચૂકવવામાં આવશે. RBI એ બુધવારે નવી માર્ગદર્શિકા જારી કરી છે, જે 1 જાન્યુઆરી, 2022 થી લાગુ થશે.
રિઝર્વ બેંકે કહ્યું કે ગ્રાહકોએ લોકરમાં ગમે તેટલી રકમ રાખી હોય, જો કોઈ નુકશાન થાય તો બેંકો વાર્ષિક ફીના 100 ગણા જવાબદાર રહેશે. દરેક બેંકે ગ્રાહક સાથે સ્ટેમ્પ દ્વારા કરાર કરવો પડશે. આગામી વર્ષથી નોન-બેન્કિંગ ગ્રાહકોને લોકર સુવિધા પણ મળશે. જો કે, તે સંપૂર્ણપણે બેંકો પર નિર્ભર રહેશે. જો કોઇ લોકરના ગેરકાયદે ઉપયોગની શંકા હોય તો બેંક પણ તેની સામે કાર્યવાહી કરી શકશે.
ગ્રાહકો બેંકમાં કેવાયસી પૂર્ણ કર્યા બાદ લોકર માટે અરજી કરી શકે છે. નવા નિયમો હાલના ગ્રાહકોને પણ લાગુ પડશે. બેંકોએ તમામ શાખાઓમાં ખાલી લોકરની વિગતો કોર બેન્કિંગ સિસ્ટમને આપવી પડશે જેથી ગ્રાહકો ઓનલાઇન અરજી કરી શકે. ભૂકંપ, પૂર જેવી દૈવી આફતથી લોકરથી થતા નુકસાનને બેંકો વળતર આપશે નહીં.
વાર્ષિક લોકર ફી
નાના લોકર્સ માટે વાર્ષિક 2,000 રૂપિયા ફી
મેટ્રો શહેરોમાં લોકર ચાર્જ તરીકે રૂ. 4,000
જીએસટી સહિતના મોટા લોકર માટે વાર્ષિક ફી રૂ .8,000 છે
ગ્રાહકને જણાવ્યા બાદ જ લોકર શિફ્ટ કરશે
બેંકો ગ્રાહકને જાણ કર્યા પછી જ લોકર એક જગ્યાએથી બીજી જગ્યાએ શિફ્ટ કરી શકાશે. ટર્મ ડિપોઝિટ લોકર ભાડા તરીકે વાપરી શકાય છે. બેંકો ગ્રાહકોને ઈ-મેલ અને એસએમએસ દ્વારા દરેક વખતે ઉપયોગ વિશે જાણ કરશે. આ સાથે, પ્રવેશ અને બહાર નીકળવાના 180 દિવસના CCTV ફૂટેજ પણ તિજોરીમાં રાખવામાં આવશે.
એક નજરમાં મોટા ફેરફારો
- બેંક અને ગ્રાહક વચ્ચેનો કરાર સ્ટેમ્પ પર રહેશે.
- લોકરનો ઉપયોગ કરવા પર, બેંકોએ સંબંધિત ગ્રાહકને એસએમએસ અને ઇમેઇલ મોકલવા પડશે.
- લોકર ખોલવા માટે ગ્રાહકો પાસેથી અરજી લેવામાં આવશે. તે પછી નંબર જારી કરવામાં આવશે.
- લોકર ફાળવણીની માહિતી કોર બેન્કિંગ સિસ્ટમ સાથે જોડવામાં આવશે.
- જ્યારે લોકર એક જગ્યાએથી બીજી જગ્યાએ ખસેડવામાં આવે ત્યારે ગ્રાહકને અગાઉથી જાણ કરવી પડશે.
- બેંકોએ સ્ટ્રોંગ રૂમ અથવા તિજોરીઓની મજબૂત સુરક્ષા કરવી પડશે.
- લોકર રૂમમાં પ્રવેશ અને બહાર નીકળવાના સીસીટીવી ફૂટેજ ઓછામાં ઓછા 180 દિવસ સુધી રાખવા પડશે.
- FD નો ઉપયોગ લોકર ભાડા તરીકે કરી શકાય છે. ભાડાની રકમ તેના વ્યાજમાંથી કાપી શકાય છે.
સુપ્રીમ કોર્ટે ફેબ્રુઆરીમાં આ વાત કહી હતી
સુપ્રીમ કોર્ટે આ વર્ષે ફેબ્રુઆરીમાં આપેલા ચુકાદામાં શુક્રવારે રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (આરબીઆઈ) ને બેંકોની લોકર સુવિધા વ્યવસ્થાપન અંગે છ મહિનાની અંદર નિયમન ઘડવા જણાવ્યું હતું. સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું કે લોકર ઓપરેશનના મામલે બેંકો ગ્રાહકો પ્રત્યેની તેમની જવાબદારીથી દૂર રહી શકે નહીં.