લંકા પહોંચ્યા પછી ત્યાંની સુરક્ષા વ્યવસ્થાની સમીક્ષા કર્યા પછી, જ્યારે હનુમાનજી અંદર પ્રવેશ્યા, ત્યારે તેમણે વિભીષણજીનો મહેલ કંઈક અલગ જ રીતે બનેલો જોયો. ત્યારે હનુમાનજી બ્રાહ્મણના વેશમાં તેમને મળવા આવ્યા. ભગવાન શ્રી રામમાં તેમની શ્રદ્ધા અને શ્રદ્ધા વ્યક્ત કર્યા પછી, વિભીષણ જીએ હનુમાનજીને તે સ્થાન પર જવાનો માર્ગ જણાવ્યો જ્યાં સીતાજીને રાવણ દ્વારા રાખવામાં આવ્યા હતા.
માતા સીતા આખી રાત બેસીને પસાર કરતી
અશોક વાટિકામાં પહોંચ્યા પછી હનુમાનજીએ સીતા માતાને જોયા કે તરત જ તેમના હૃદયને પ્રણામ કર્યા. તેણે જોયું કે માતા સીતા ઝાડના થડને અડીને બેઠી છે અને તે જ રીતે રાતના ચારેય પ્રહર પસાર થઈ ગયા. માતા સીતાનું શરીર દુર્બળ બની ગયું છે અને તેના માથા પર એક વેણી છે અને તે પોતાના હૃદયમાં શ્રી રામના ગુણોનો સતત જાપ કરી રહી છે. જાનકી જી તેમના પગ તરફ જોઈ રહી છે અને તેમનું મન શ્રી રામમાં લીન છે.
જાનકીજીની હાલત જોઈને હનુમાનજી દુઃખી થઈ ગયા.
અશોક વાટિકામાં નબળા શરીરવાળી જાનકી માતાની હાલત જોઈને હનુમાનજી પણ દુઃખી થઈ ગયા. શ્રી રઘુનાથને યાદ કરીને સીતા જે ઝાડની નીચે બેઠી હતી તેના પાંદડાની વચ્ચે તે સંતાઈ ગયો. તે વિચારી રહ્યો હતો કે કેવી રીતે માતા સીતાની સામે આવીને પોતાનો પરિચય આપવો અને શું કરવું જેથી તેનું દુઃખ થોડું ઓછું થાય.
હનુમાનજી તેના વિશે વિચારી રહ્યા હતા, જ્યારે રાવણ ઘણી સ્ત્રીઓ સાથે સજ્જ થઈને ત્યાં પહોંચ્યો. તેણે સામ, દાન, ડર અને ભેદ બતાવીને સીતા માતાને ઘણી રીતે સમજાવવાનો પ્રયાસ કર્યો કે જો તે તેની પત્ની બનવાનો સ્વીકાર કરશે તો તે મંદોદરી જેવી બધી રાણીઓને પોતાની દાસી બનાવી દેશે. રાવણે દબાણ કર્યું અને કહ્યું કે એકવાર તેના ચહેરા તરફ જુઓ, વર્તુળ જુઓ.
સીતાજીએ રાવણને ફાયર ફ્લાય અને રઘુનાથજીને ‘સૂર્ય’ કહ્યા હતા.
સીતા માતાએ જમીન પર પડેલો સ્ટ્રો ઉપાડ્યો અને તેની રોટલી લીધી અને કહ્યું કે કોઈ તેમના માટે કંઈ કરી શકે નહીં. અગ્નિના પ્રકાશમાં કમલિનીનું ફૂલ ક્યારેય ખીલી શકતું નથી, તેના માટે માત્ર સૂર્યપ્રકાશની જરૂર છે. શ્રી રામ સૂર્યના પ્રકાશ સમાન છે અને તમે અગ્નિમાખી છો. રાવણને દુષ્ટ કહીને સંબોધતા તેણે કહ્યું કે તમે શ્રી રામના બાણોની અસર જાણતા નથી, તમે મને એકાંતમાં લાવ્યા હતા અને તમને શરમ પણ ન આવી.
ગુસ્સામાં રાવણે મ્યાનમાંથી તલવાર કાઢી નાખી.
મંદોદરી સહિતની તમામ રાણીઓની સામે સીતાજીને અગ્નિ અને શ્રી રામને સૂર્ય સમાન ગણાવતા રાવણ દંગ રહી ગયો અને તેણે મ્યાનમાંથી તલવાર કાઢી અને ગુસ્સામાં કહ્યું, સીતા તેં મારું અપમાન કર્યું છે, હજુ તક છે. અને મારી આજ્ઞા માનો.નહીંતર હું આ તલવારથી તને કાપી નાખીશ અને તારે જીવ ગુમાવવો પડશે.
