Prayagraj: આ પ્રયાગરાજનું મુખ્ય ધાર્મિક સ્થળ છે, તેની મુલાકાત લીધા વિના સંગમસ્નાન અધૂરું માનવામાં આવે છે.
પ્રયાગરાજને સંગમ સ્થળ તરીકે ઓળખવું જોઈએ. લોકો વિશ્વભરમાંથી અહીં આવે છે અને સંગમમાં શ્રદ્ધાથી ડૂબકી લગાવે છે. પ્રયાગરાજ સંગમ પાસે ઘણા ધાર્મિક સ્થળો છે. આ ધાર્મિક સ્થળોનો ઈતિહાસ ઘણો પ્રાચીન છે. અહીં સ્થિત કેટલાક ધાર્મિક સ્થળોની મુલાકાત લીધા વિના તમારું સંગમ સ્નાન પૂર્ણ થતું નથી. જેમાં વેણી માધવ મંદિર, અક્ષય વટ મંદિર, મનકામેશ્વર મંદિર, બડે હનુમાન મંદિર, નાગવશુકી વગેરે જેવા મુખ્ય મંદિરોનો સમાવેશ થાય છે.
પ્રયાગરાજ સંગમ નજીક મંદિર ભગવાન રામ દ્વારા સ્થાપિત કરવામાં આવ્યું હતું. જ્યારે ભગવાન રામ માતા સીતા અને ભાઈ લક્ષ્મણ સાથે વનવાસ દરમિયાન અહીં પહોંચ્યા ત્યારે તેમણે અક્ષયવત વૃક્ષની પૂજા કરી અને અહીં એક મૂર્તિ સ્થાપિત કરી. ત્રેતાયુગમાં સ્થાપિત આ પ્રતિમા આજે પણ પ્રયાગરાજ સંગમ પાસે અકબરના કિલ્લામાં સ્થિત અક્ષયવત મંદિરમાં છે.
સંગમથી માત્ર એક કિલોમીટર દૂર વેણી માધવનું પ્રયાગરાજ મંદિર, પ્રયાગમાં ભગવાન વિષ્ણુનું મંદિર છે. જ્યારે મહર્ષિ બ્રહ્માએ સંગમ ખાતે યજ્ઞ કર્યો હતો અને પ્રયાગરાજના નિર્માણ પર કામ કરી રહ્યા હતા ત્યારે તેની સ્થાપના થઈ હતી. વેણી માધવને પ્રયાગરાજના નગર દેવતા પણ કહેવામાં આવે છે. પ્રયાગરાજ સંગમમાં સ્નાન કર્યા પછી તેમની મુલાકાત લેવી ફરજિયાત છે.
સિવિલ લાઇન્સમાં આવેલું હનુમાન મંદિર શહેરના ધમધમતા વચ્ચે આવેલું છે. આ મંદિર તેના ભવ્ય પરિસર અને શાંતિના કારણે પ્રયાગરાજમાં હનુમાન ભક્તોની પ્રથમ પસંદગી છે. દર મંગળવાર અને શનિવારે અહીં ભક્તોની ભારે ભીડ હોય છે.
પ્રયાગરાજ સંગમ ખાતે આવેલું બડે હનુમાન મંદિર જૂઠી મુદ્રામાં છે. તેની સ્થાપના કોલકાતાના એક બિઝનેસમેને કરી હતી. સંગમ પર આવેલું આ મંદિર સંગમમાં આવતા ભક્તોની પહેલી પસંદ છે. સ્નાન કર્યા પછી, ભક્તો પહેલા અક્ષય વટ મંદિરની મુલાકાત લે છે અને પછી બડે હનુમાન મંદિરની મુલાકાત લે છે.
ભારતમાં સાપના રાજાનું એકમાત્ર મંદિર પ્રયાગરાજમાં ગંગાના કિનારે દારાગંજ ખાતે આવેલું છે, જે નાગવસુકી મંદિર તરીકે ઓળખાય છે. આ મંદિરના દર્શન કરવાથી ભક્તોના કાલસર્પ દોષ દૂર થઈ જાય છે. સંગમ સ્નાન કર્યા પછી આ મંદિરની મુલાકાત લેવી ફરજિયાત છે કારણ કે સર્પોના રાજાને મહર્ષિ બ્રહ્મા પાસેથી આ વરદાન મળ્યું છે.
દારાગંજમાં જ વેણી માધવ મંદિર પાસે આવેલું નરસિંહ દેવનું મંદિર ખૂબ જ પ્રાચીન છે. એવું માનવામાં આવે છે કે જ્યારે આ મંદિરમાં ભગવાન નરસિંહની સ્થાપના કરવામાં આવી ત્યારે ભારતમાં મૂર્તિ પૂજા શરૂ થઈ હતી. ભગવાન નરસિંહ તેમના ભક્ત પ્રહલાદની રક્ષા માટે સ્તંભ તોડી નાખે છે અને પ્રહલાદને હિરણ્યકશિપુ જેવા ખતરનાક રાક્ષસથી બચાવે છે.
અક્ષયવત મંદિરમાં આવેલી નાગરાજની આ પ્રતિમા ઘણી પ્રાચીન છે. આ મંદિરમાં આવતા લોકો નાગરાજની મૂર્તિ જોઈને આશ્ચર્યચકિત થઈ જાય છે કે આ પ્રતિમાની સાથે એક ડાન્સર પણ હાજર છે. આ મંદિરની પોતાની આગવી વિશેષતા છે અને અહીં મોટી સંખ્યામાં ભક્તો પૂજા માટે આવે છે.
