Chanakya Niti: જે રાજા આળસુ છે તે તેના રાજ્યને દિવસેને દિવસે બગડતા રોકી શકતો નથી.
એક આળસુ રાજા તેણે જે મેળવ્યું છે તેનું રક્ષણ કરવામાં અસમર્થ છે<
- જે રાજા આળસુ છે તે તેના રાજ્યને દિવસેને દિવસે બગડતા રોકી શકતો નથી.
‘આળસુ રાજા’ તેના વિવેકનું રક્ષણ કરી શકતો નથી - જે રાજા આળસુ છે, તેની બુદ્ધિ પણ નાશ પામે છે. તે પોતાના અંતરાત્માનું રક્ષણ કરવામાં સંપૂર્ણપણે અસમર્થ બની જાય છે.
તેના સેવકો પણ આળસુ રાજાની પ્રશંસા કરતા નથી
- જો કોઈ રાજા આળસુ હોય તો તેના સેવકો પણ તેની પ્રશંસા કરતા નથી કારણ કે તેઓ પણ તેમના માલિકોની જેમ આળસુ બની જાય છે.
- એક રાજા જે શક્તિશાળી છે તે પ્રદેશો અને વસ્તુઓ મેળવવાનો પ્રયાસ કરે છે જે તેના રાજ્ય માટે ફાયદાકારક છે અને જે તેના રાજ્યની સમૃદ્ધિ તરફ દોરી જાય છે.
- રાજા જેટલા વધુ મિત્રો બનાવે છે, તેટલો શક્તિશાળી બને છે.
રાજાશાહીના ‘ચાર પાયા’
- જે રાજા અપ્રાપ્ય લાભ મેળવવાનો પ્રયત્ન કરતો નથી, પ્રાપ્ત કરેલી સંપત્તિ અથવા જમીનની રક્ષા કરતો નથી, સુરક્ષિત સંપત્તિ અથવા જમીનનો વધારો અને વિકાસ કરતો નથી અને યોગ્ય સરકારી અધિકારીઓની નિમણૂક કરીને સરકારના કાર્યમાં સંકલન કરતો નથી, તે ચલાવવા માટે સક્ષમ નથી. તે નિષ્ફળ જાય છે કારણ કે આ રાજાશાહીના ચાર મુખ્ય પાયા છે.
