Religion: કાશ્મીરમાં હિન્દુઓ ક્યારથી રહે છે? 5000 વર્ષ જૂનું સત્ય જાણો
કાશ્મીરમાં હિન્દુઓ કેટલા વર્ષોથી રહે છે? કાશ્મીરમાં હિન્દુઓ કેટલાક વર્ષોથી હાજર છે, તેથી આવું વિચારવું સંપૂર્ણપણે ખોટું છે. પૃથ્વી પરનું સ્વર્ગ કહેવાતા કાશ્મીરમાં હિન્દુઓનો ઇતિહાસ 5000 વર્ષ જૂનો છે.
Religion: કાશ્મીરમાં હિન્દુઓની હાજરી ઋગ્વેદ, મહાભારત, શંકરાચાર્ય અને કાશ્મીર શૈવ ધર્મથી ૫૦૦૦ વર્ષ જૂની છે. પૌરાણિક ગ્રંથો આ વાતની પુષ્ટિ કરે છે. કાશ્મીર ફક્ત ભૂગોળ જ નથી, પરંતુ ભારતના વૈદિક આત્માનું જીવંત પ્રતીક છે. હિન્દુ સંસ્કૃતિના મૂળ અહીં એટલા ઊંડા છે કે તેઓ સમયના દરેક તોફાનનો સામનો કર્યા પછી પણ ટકી રહ્યા. કાશ્મીરમાં હિન્દુઓ ક્યારથી છે? અમને જણાવો.
1. ઋગ્વેદમાં કશ્મીર: વૈદિક કાળ (1500 BCEથી પહેલા)
કશ્મીરની સૌથી પ્રાચીન ઉલ્લેખ આપેલ છે વેદોમાં. ઋગ્વેદમાં વર્ણવાયેલ ‘સપ્ત-સિંધુ’ પ્રદેશનો ભાગ કશ્મીર પણ હતો. આ સમય એવી સમયે હતો જ્યારે આર્ય સંસ્કૃતિનો પ્રવાહ શિખર પર હતો, અને બ્રાહ્મણ, ઋષિ-મુનિ આ હિમાલયી વિસ્તારમાં તપસ્યાનું અર્પણ કરતા હતા. ‘કશ્મીર’ નામ કશ્યપ ઋષિથી ઉત્પન્ન થયું છે. માનવામાં આવે છે કે તેમણે આ પ્રદેશને પાણીથી મુક્ત કરીને વસાવ્યો હતો.
2. મહાભારત કાળમાં કશ્મીર (3100 BCEના આસપાસ)
મહાભારતમાં કશ્મીરનો ઉલ્લેખ એક મહત્વપૂર્ણ જનપદ તરીકે કરવામાં આવ્યો છે. અહીં ક્ષત્રિય, બ્રાહ્મણ અને અન્ય હિન્દૂ જાતિઓની ઉપસ્થિતિ હતી. આ કાળે એ દર્શાવ્યું છે કે કશ્મીર કોઈ અલગ-થળો વિસ્તાર નથી હતો, પરંતુ ભારતીય ભૂ-રાજનીતિ અને ધાર્મિક નીતિનો એક ભાગ હતો.
3. સમ્રાટ આશોક અને મૌર્ય કાળ
આશોકે બૌદ્ધ ધર્મનું પ્રચાર કર્યો, પરંતુ તે પહેલાં કશ્મીર વૈદિક સનાતન સંસ્કૃતિનું ગઢ હતું. બૌદ્ધ ધર્મ પણ અહીંના બ્રાહ્મણોની વિદ્વત્તાથી જ મજબૂત થયો હતો.
4. શંકારાચાર્ય અને શારદા પીઠ (8મી સદી CE)
આદિ શંકારાચાર્ય કશ્મીર આવ્યા અને શારદા પીઠની સ્થાપના કરી. આ પીઠ ભારતની ચાર મુખ્ય વિદ્યા પીઠોમાંથી એક બની ગઈ અને કશ્મીરને જ્ઞાનના રાજધાનીનો દરજ્જો મળ્યો.
5. કશ્મીર શૈવ દાર્ષણિકતા (8મી–12મી સદી)
આ કાળ કશ્મીરમાં હિન્દૂ દાર્ષણિક ઉત્કર્ષનો સોનાનો કાળ હતો. અભિનવગુપ્ત, વસગુપ્ત, કલ્લટ જેવા આચાર્યોએ અહીંથી ‘કશ્મીર શૈવવાદ’ની સ્થાપના કરી, જે અદ્વૈતથી પણ આગળની ચેતનાને છુતા હતા.
6. મુસ્લિમ આક્રમણ અને પ્રતિરોધ (14મી સદી પછી)
જ્યારે મુસ્લિમ આક્રમણો કશ્મીરને પ્રભાવિત કરવા લાગ્યા, ત્યારે પણ કશ્મીરી પંડિતોએ ધર્મ અને સંસ્કૃતિની રક્ષામાં મહાન બલિદાન આપ્યા. માર્તંડ સૂર્ય મંદિર, અવંતીપોરા અને અન્ય મંદિરો આજ પણ એ વૈભવના સાક્ષી છે.
કશ્મીરમાં હિન્દૂઓની ઉપસ્થિતિ માત્ર 100-200 વર્ષ જૂની નથી, પરંતુ આ 5000 વર્ષથી પણ વધારે જૂની છે. આ પ્રદેશ આરંભથી જ ભારતની સનાતન ચેતનાનો એક ભાગ રહ્યો છે, ઋષિઓની તપોભૂમિ, જ્ઞાનનો કેન્દ્ર અને આధ్యાત્મિક પ્રયોગશાળા.
