Ramayan Story: 14 વર્ષના વનવાસ દરમિયાન લક્ષ્મણ એક પણ દિવસ ઊંઘ્યા નહોતા, ન તો કંઈ ખાધું, આ કેવી રીતે કર્યું?
રામાયણ કથાઃ રામ અને સીતા સાથે 14 વર્ષ સુધી વનવાસ પર ગયેલા લક્ષ્મણ વિશે એવું કહેવામાં આવે છે કે આ સમયગાળા દરમિયાન તે એક દિવસ પણ સૂતો નહોતો. તેણે ઊંઘને કેવી રીતે હરાવ્યું.
Ramayan Story: પૌરાણિક કથાઓ અનુસાર જ્યારે લક્ષ્મણ પોતાના મોટા ભાઈ રામ અને સીતા સાથે 14 વર્ષ સુધી વનવાસ પર ગયા ત્યારે તેમને એક દિવસ પણ ઊંઘ ન આવી. તે તેના ભાઈ અને ભાભીની રક્ષા માટે રાતે સતત જાગતા રહેતા હતા.
આ કારણથી તેમને ‘ગુડા કેશ’ કહેવામાં આવતા હતા. ગુડા કેશ એટલે કે જે ઊંઘનો સ્વામી છે. આ વિશેષતાના કારણે લક્ષ્મણ લંકાના યુદ્ધમાં રાવણના મોટા પુત્ર અને ખૂબ જ પરાક્રમી યોદ્ધા અને અત્યંત શક્તિશાળી મેઘનાદને મારવામાં સફળ રહ્યા હતા. લક્ષ્મણે પોતાના બાણ વડે મેઘનાદનું માથું પોતાના શરીરથી અલગ કરી દીધું હતું.
મેઘનાદને વરદાન મળ્યું
કથાઓ અનુસાર, રાવણે સ્વર્ગ પર નિયંત્રણ મેળવવા માટે દેવતાઓ પર હુમલો કર્યો હતો. આ યુદ્ધમાં મેઘનાદે પણ ભાગ લીધો હતો. મેઘનાદે ઈન્દ્ર સહિત તમામ દેવતાઓને હરાવ્યા. જે બાદ તેને ઈન્દ્રજીત કહેવા લાગ્યા.
યુદ્ધ જીત્યા પછી જ્યારે મેઘનાદ લંકા ગયા ત્યારે તેઓ ઈન્દ્રને પોતાની સાથે લઈ ગયા. ભગવાન બ્રહ્માએ મેઘનાદને કહ્યું કે જો તે ઈન્દ્રને મુક્ત કરશે તો તે તેને વરદાન આપશે. ભગવાન બ્રહ્માએ મેઘનાદના અમરત્વના વરદાનને નકારી કાઢ્યું, પરંતુ તેમને આશીર્વાદ આપ્યા કે પૃથ્વી પર ફક્ત તે જ વ્યક્તિ તેને મારી શકે છે જે 14 વર્ષથી ઊંઘ્યો નથી.
રામ પણ મેઘનાથને કેમ ન મારી શક્યા?
એકવાર અગસ્ત્ય ઋષિએ કહ્યું હતું કે ખુદ ભગવાન શ્રી રામ પણ મેઘનાદને મારી શકતા નથી. ફક્ત લક્ષ્મણ જ તેને મારી શકે છે. કથાઓ અનુસાર, એકવાર અગસ્ત્ય ઋષિ અયોધ્યા આવ્યા, ત્યારે લંકા યુદ્ધની ચર્ચા થવા લાગી.
શ્રી રામે તેમને કહ્યું કે કેવી રીતે તેમણે રાવણ અને કુંભકર્ણ જેવા મહાન યોદ્ધાઓને માર્યા હતા. અનુજ લક્ષ્મણે મેઘનાદ અને અતિકેય જેવા શક્તિશાળી રાક્ષસોનો પણ વધ કર્યો. ઋષિ અગસ્ત્યએ કહ્યું કે એમાં કોઈ શંકા નથી કે રાવણ અને કુંભકર્ણ ખૂબ શક્તિશાળી હતા, પરંતુ મેઘનાદ સૌથી મહાન વીર હતા. લક્ષ્મણે તેને મારી નાખ્યો. તે એકમાત્ર વ્યક્તિ હતો જે તેનો નાશ કરી શકે છે.
રામને નવાઈ થઈ
ઋષિ અગસ્ત્યથી લક્ષ્મણની પ્રશંસા સાંભળી શ્રીરામ ખૂબ ખુશ તો થયા, પરંતુ તેમને નવાઈ પણ લાગી કે એવી કઈ વાત છે કે મેઘનાદને માત્ર લક્ષ્મણ જ મારવા સકશે. શ્રીરામે પોતાની ઉત્તેજના દાખલ કરી અને એ વિશે ઋષિ અગસ્ત્યને પૂછ્યું. ત્યારબાદ ઋષિ અગસ્ત્યએ જણાવ્યુ કે મેઘનાદને આ વિશેષ વરદાન મળ્યું હતું કે તેનું વધ તે વ્યક્તિ કરશે, જેમણે 14 વર્ષ સુધી ઊંઘ ન લીધી હોય, 14 વર્ષ સુધી કોઈ સ્ત્રીનું મુખ ન જોયું હોય અને 14 વર્ષ સુધી ખાવા માટે કંઈ ખાધું ન હોય.
શ્રીરામએ આ પર વિશ્વાસ ન કરતાં કહ્યું, “આ કેવી રીતે શક્ય છે? લક્ષ્મણે સીતાનું મુખ કેમ નહીં જોયું હશે, જ્યારે હું અને સીતાએ બાજુમાં રહેતા કુંટિયામાં રહેતા હતા. 14 વર્ષ સુધી ઊંઘ કેમ નહીં લીધી હોય? અને 14 વર્ષ સુધી મેં નિયમિત રીતે લક્ષ્મણને ખાવા માટે ફળ અને ફૂલો આપ્યાં હતા.”
શું કહ્યું લક્ષ્મણે
ઋષિ અગસ્ત્યએ કહ્યું, “ક્યા નહીં લક્ષ્મણથી જ એ પૂછવામાં આવે?” લક્ષ્મણે જવાબ આપ્યો, “હું કદી સીતાજીના પગની ચિહ્નો પર નજર કરી ન હતી, એટલે હું તેમના આભૂષણોને ઓળખી શક્યો નહોતો.” લક્ષ્મણે કહ્યુ, “જ્યારે તમે ફળ અને ફૂલો આપતા હતા ત્યારે તમે કહતા હતા કે લક્ષ્મણ, ફળ રાખો. તમે કદી ખાવા માટે કહ્યું જ નહોતું. ત્યાર પછી, તમારી todayજ્ઞા વિના હું કેવી રીતે ખાઇ શકતો?”
“14 વર્ષ સુધી ઊંઘ ન લેવા અંગે લક્ષ્મણે કહ્યુ, “તમે અને સીતામાતાજી એક કૂટિયામાં સૂતા હતા. હું બાહ્યમાં ધનુષ પર બાણ ચઢાવીને સુરક્ષા માટે ઊભો રહેતો હતો.”
નિદ્રા દેવીએ આપ્યું વારદાન
લક્ષ્મણે કહ્યું કે વનવાસની પ્રથમ રાત્રે જ્યારે શ્રીરામ અને સીતામાતાજી સુઇ રહ્યા હતા, ત્યારે નિદ્રા દેવી આવી. લક્ષ્મણે નિદ્રા દેવીને પ્રાર્થના કરી કે તે તેમને એવો વરદાન આપે કે આખા વનવાસ દરમિયાન તેમને નિંદ્રા ન આવે, જેથી તે પોતાના પ્રિય ભાઈ અને ભાભીની રક્ષા કરી શકે.
નિદ્રા દેવી આનંદિત થઈને કહ્યું, “જો કોઈ તમારું બદલો 14 વર્ષ સુધી સૂવે, તો આ વારદાન તમે પ્રાપ્ત કરી શકો છો.” ત્યારબાદ લક્ષ્મણના વિનંતી પર, નિદ્રા દેવી લક્ષ્મણની પત્ની અને સીતાની બહેન ઉર્મિલાના પાસેથી પહોંચી. ઉર્મિલાએ લક્ષ્મણના બદલે આખા વનવાસ દરમિયાન સુવાનો સ્વીકાર કર્યો અને 14 વર્ષ સુધી તે સૂતી રહી.
લક્ષ્મણે શ્રીરામને જણાવ્યું, “હું ગુરુ વિશ્વામિત્ર પાસેથી એક વિશિષ્ટ વિધાનોનું જ્ઞાન પ્રાપ્ત કર્યું હતું. આ વિધિ દ્વારા કોઈ પણ વ્યકતિ ખોરાક વિના જીવિત રહી શકે છે.” લક્ષ્મણે કહ્યું, “આજથી મેં આ વિધિથી મારી ભૂખ પર કાબૂ મેળવી લીધો.” આ સાંભળીને શ્રીરામે લક્ષ્મણને ગળે લગાવ્યો.
એક સામાન્ય વ્યક્તિ નીંદર વગર કેટલા દિવસો સુધી રહી શકે છે?
કેટલાક અભ્યાસો દર્શાવે છે કે એક વ્યક્તિ સતત 11 દિવસ સુધી નીંદર વગર રહી શકે છે. જોકે, આ કરવામાં ગંભીર આરોગ્ય સમસ્યાઓ થઇ શકે છે, અહીં સુધી કે મોત પણ આવી શકે છે.
હવે, દરેક વ્યક્તિ અલગ હોય છે અને બિનાનીંદર રહેવાની ક્ષમતા પણ દરેક વ્યક્તિમાં અલગ હોય છે. ઉંમર, આરોગ્ય, જીવનશૈલી અને અન્ય પરિપ્રેક્ષ્યો આ ક્ષમતા પર અસર કરી શકે છે. બિનાનીંદર રહેવું શરીર અને મન પર ગંભીર પ્રભાવ પાડી શકે છે.
એક સામાન્ય વ્યક્તિ ખાધા વગર કેટલા દિવસો સુધી રહી શકે છે?
સામાન્ય રીતે, માનવામાં આવે છે કે એક સ્વસ્થ વ્યક્તિ ખાધા વગર લગભગ 3 થી 8 સપ્તાહ સુધી જીવિત રહી શકે છે. આ ત્યારે શક્ય છે જ્યારે વ્યક્તિ પાસે પૂરતું પાણી હોય. પાણી આપણાં શરીર માટે સૌથી મહત્વપૂર્ણ તત્વ છે. બિનાપાણીના, આપણે થોડા જ દિવસોમાં મૃત્યુ પામી શકીએ છીએ.
જ્યારે આપણે ખોરાક નહી ખાવા, ત્યારે આપણું શરીર પહેલાથી જમા થયેલા ચરબી અને ગ્લાયકોજનનો ઉપયોગ ઊર્જા તરીકે કરવાની શરૂઆત કરે છે. ત્યારબાદ, શરીર માંસપેશીઓ તોડવા શરૂ કરે છે જેથી ઊર્જા પ્રાપ્ત કરી શકે. આ પ્રક્રિયા ખૂબ જ હાનિકારક હોય છે. આથી, શરીરનાં અનેક અંગોને નુકસાન પહોંચી શકે છે.
