Pitru Paksha 2024: શ્રાદ્ધ, તર્પણ અને પિંડ દાનમાં શું તફાવત છે? આચાર્ય પાસેથી જાણો પિતૃપક્ષ દરમિયાન કઈ પદ્ધતિ અને ક્યારે કરવી.
જ્યોતિષે જણાવ્યું કે એવું માનવામાં આવે છે કે આ સમય દરમિયાન, જ્યારે પૂર્વજોના સંબંધીઓ તેમના પૂર્વજો માટે તર્પણ, શ્રાદ્ધ અથવા પિંડ દાન કરે છે, ત્યારે તેઓ મોક્ષ પ્રાપ્ત કરે છે. પરંતુ, આ પહેલા આપણે આ ત્રણની પદ્ધતિઓને સમજવી પડશે.
પિતૃ પક્ષનો પ્રારંભ થયો છે. પૂર્વજો પ્રત્યેની શ્રદ્ધા વ્યક્ત કરવાનો આ સમય છે. એવું માનવામાં આવે છે કે પૂર્વજો આ સમય દરમિયાન પૃથ્વી પર આવે છે. પરંતુ, ઘણા લોકો તર્પણ, શ્રાદ્ધ અને પિંડ દાન વચ્ચેના તફાવતને જાણતા નથી. આવી સ્થિતિમાં, ઘણી વખત આપણે આપણા પૂર્વજો માટે આપણા કામમાં ભૂલો કરીએ છીએ. આ મુશ્કેલીને સરળ બનાવતા દેવઘરના જ્યોતિષીએ જણાવ્યું કે શ્રાદ્ધ, તર્પણ અને પિંડદાન કયા સમયે કોને કરવા જોઈએ.
પ્રખ્યાત જ્યોતિષ પંડિત જણાવ્યું કે પિતૃ પક્ષ 18 સપ્ટેમ્બરથી શરૂ થયો છે. પિતૃ પક્ષ દરમિયાન, વ્યક્તિએ પોતાના પૂર્વજોના નામ પર તર્પણ કરવું જોઈએ. કારણ કે, પૂર્વજો આ 15 દિવસ પૃથ્વી પર નિવાસ કરે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ સમય દરમિયાન, જ્યારે પૂર્વજોના સંબંધીઓ તેમના પૂર્વજો માટે તર્પણ, શ્રાદ્ધ અથવા પિંડ દાન કરે છે, ત્યારે તેઓ મોક્ષની પ્રાપ્તિ કરે છે. પરંતુ, આ પહેલા આપણે આ ત્રણની પદ્ધતિઓને સમજવી પડશે.
પિતૃ પક્ષમાં શ્રાદ્ધ, તર્પણ અને પિંડ દાનનું શું મહત્વ છે?
- શ્રાદ્ધનો અર્થઃ શ્રાદ્ધ એટલે કે મૃત્યુના 10 દિવસ પછી ભક્તિભાવથી કરવામાં આવેલું કાર્ય શ્રાદ્ધ કહેવાય છે. આમાં, લોકોને ભોજન પીરસવામાં આવે છે અને તેમના પૂર્વજોની ખાતર અન્ય પરંપરાગત ધાર્મિક વિધિઓ કરવામાં આવે છે. શ્રાદ્ધ કરવાથી પિતૃઓ પ્રસન્ન થાય છે. પિતૃ પક્ષ દરમિયાન, બ્રાહ્મણોએ તેમના પૂર્વજોની તિથિએ શ્રાદ્ધ પર્વનું આયોજન કરવું જોઈએ. આનાથી પૂર્વજો પ્રસન્ન થાય છે.
- પિંડ દાનનો અર્થઃ પિંડ દાન એટલે પિંડનું દાન કરવું એટલે કે મૃત પૂર્વજને મોક્ષ આપવો. આમાં, જવ અથવા લોટનો ગોળ આકાર બનાવવામાં આવે છે, જેને પિંડા કહેવામાં આવે છે. તેનું દાન કરવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે પૂર્વજો આ ખોરાકને ગાય, કાગડો, કૂતરો, કીડી અથવા ભગવાનના રૂપમાં સ્વીકારે છે. ખોરાકના પાંચ ભાગ લેવામાં આવે છે. આ પૂર્વજોને મુક્ત કરે છે. ગયામાં પિંડ દાન કરવામાં આવે છે. જે લોકો ગયા જઈ શકતા નથી તેઓ નદીના કિનારે અથવા પીપળના ઝાડ નીચે પિંડ દાન કરી શકે છે.
- તર્પણનો અર્થઃ તર્પણ ત્રણ પ્રકારના છેઃ ભગવાન, ઋષિ અને માનવ. આખું વર્ષ તર્પણ ચડાવવું જોઈએ. જો તમે આખા વર્ષ દરમિયાન તે કરી શકતા નથી, તો ઓછામાં ઓછું તમારે પિતૃ પક્ષ દરમિયાન તમારા પૂર્વજોના નામ પર તર્પણ કરવું જોઈએ. તર્પણમાં લોકો હાથમાં તલ, જળ, કુશ અને અક્ષત લઈને પિતૃઓને જળ ગ્રહણ કરવા પ્રાર્થના કરે છે. આનાથી પૂર્વજો પ્રસન્ન થાય છે. પિતૃ પક્ષ દરમિયાન તર્પણ ક્રિયા ઘરે જ કરી શકાય છે. આમ કરવાથી પિતૃઓ પ્રસન્ન થાય છે. સામાન્ય રીતે કોઈપણ પુત્ર તેના પૂર્વજો માટે આ કરી શકે છે.
