Mahakumbh 2025: શું સાંસારિક ઇચ્છાઓનો ત્યાગ કરનારા નાગા સાધુઓ પાસે પણ ગોત્ર હોય છે?
નાગા સાધુ: દરેક બ્રાહ્મણનું એક કુળ અને ગોત્ર હોય છે. આવી સ્થિતિમાં, જે લોકો નાગા સાધુ બનીને મુશ્કેલ ધ્યાન અને તપસ્યાનો માર્ગ પસંદ કરે છે, તેમણે પણ પોતાના કુળ અને વંશનો ત્યાગ કરવો પડે છે. આવી સ્થિતિમાં, ચાલો જાણીએ કે નાગા સાધુઓનું ગોત્ર શું છે.
Mahakumbh 2025: હિન્દુ ધર્મમાં ગોત્ર ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે. માન્યતાઓ અનુસાર, ગોત્ર ઋષિઓની પરંપરા સાથે સંબંધિત છે. બ્રાહ્મણો ગોત્રને ખૂબ મહત્વ આપે છે. કારણ કે એવું માનવામાં આવે છે કે દરેક બ્રાહ્મણ ઋષિઓના કુળ સાથે સંબંધિત છે. ભારતમાં જન્મેલા દરેક વ્યક્તિનું કોઈને કોઈ કુળ કે ગોત્ર હોય છે, પરંતુ શું દુનિયા અને દુન્યવી ઈચ્છાઓનો ત્યાગ કરનારા નાગા સાધુઓનું પણ કોઈ ગોત્ર હોય છે? અમને જણાવો.
સાધુ સંતોને ગોત્ર હોય છે
પૂરી શંકરાચાર્ય સ્વામી નિશ્ચલાનંદ સરસ્વતી જી અનુસાર, જે બધાં સાધુ સંતો હોય છે, એના પણ ગોત્ર હોય છે. આ છતાં, સાધુ સંતો સંસારની મોહ માયા ત્યાગી ઊપર ચડેલા હોય છે. તેમણે જણાવ્યુ હતું કે શ્રીમદભાગવતના ચતુર્થ સ્કંદ અનુસાર, સાધુ સંતો બધું ત્યાગી ચુકેલા હોય છે. તેથી, તેમનું ગોત્ર અચ્યુત માનવામાં આવે છે. કારણકે મોહ માયાને ત્યાગ કર્યા પછી, સાધુ સંતોનો સીધો જોડાવ ભગવાન સાથે થતો હોય છે.
નાગા સાધુઓનો ગોત્ર
નાગા સાધુઓનો સંસાર સાથે કોઈ સંબંધ નથી રહેતો. તેઓ બધાં ભૌતિક મોહ માયા થી પરમ યોગ્ય સ્તરે ઉપરી ઉઠી ચૂક્યા હોય છે. નાગા સાધુઓને ધર્મના રક્ષક તરીકે માનવામાં આવે છે. તેઓ સદાય ભગવાનની ભક્તિમાં મગ્ન રહેતા હોય છે. બધું ત્યાગી દીધા પછી, નાગા સાધુઓનો ગોત્ર પણ અચ્યુત માનવામાં આવે છે.
આ રીતે, સાધુ સંતો અને નાગા સાધુઓના ગોત્ર તેમના આધ્યાત્મિક સ્તરે અનુરૂપ માનવામાં આવે છે, જે તેમની ભગવાન સાથેની નજીકતા અને વિમુક્ત જીવનની નિશાની છે.
ગોત્ર પરંપરા ની શરૂઆત ક્યારે થઈ?
ગોત્ર પરંપરા ની શરૂઆત પ્રાચીન કાળમાં થઈ હતી. ગોત્ર પરંપરાની શરૂઆત ચાર ઋષિઓથી થઈ. આ ઋષિ હતા – અંગિરા, કશ્યપ, વસિષ્ઠ અને ભગુ. આ ચાર ઋષિઓના બાદ, જમદગ્નિ, અત્રિ, વિશ્વામિત્ર અને અગસ્ત મુંિ પણ આનો ભાગ બની ગયા. સરળ ભાષામાં કહીએ તો ગોત્ર એ તમારી ઓળખનું પ્રતીક છે.
જ્યારે ગોત્રની ખબર ન હોય ત્યારે શું થાય છે?
જેમણે ગોત્રનો પતા નથી, તેમને કશ્યપ ઋષિનું ગોત્ર અપવામાં આવે છે. જો ગોત્ર ન જાણતા હોય તો બ્રાહ્મણને કશ્યપ ઋષિ ગોત્રનો ઉચ્ચારણ કરવાનું કહેવામાં આવે છે. કશ્યપ ગોત્ર એ માટે આપવામાં આવે છે કારણ કે ઋષિ કશ્યપે અનેક વિवाहો કર્યા હતા અને તેમના અનેક પુત્રો હતા. અને દરેક પુત્રોના આધારે તેમની ગોત્રો વહેંચાઈ હતી. તેથી, જેમણે પોતાનું ગોત્ર ન જાણતા હોય, તેઓ કશ્યપ ગોત્ર તરીકે માનવામાં આવે છે.
આ રીતે, ગોત્ર એ માનવજાતની ઓળખને સુધારતો અને સંસ્કૃતિનો અમૂલ્ય ભાગ છે.
