Gopashtami 2024: ગોપાષ્ટમી પાછળની વાર્તા, ધાર્મિક વિધિઓ અને મહત્વ જાણો
ગોપાષ્ટમીનો તહેવાર હિંદુ મહિનાના કાર્તિક મહિનાની આઠમના દિવસે શુક્લ પક્ષના સમયગાળા દરમિયાન ઉજવવામાં આવે છે. ગ્રેગોરિયન કેલેન્ડર મુજબ, તે ઓક્ટોબર અને નવેમ્બરમાં આવે છે. આ તહેવાર ગોવર્ધન સાથે જોડાયેલો છે.
Gopashtami 2024: આ તહેવાર ગાયોની પૂજા અને પ્રાર્થના કરવા માટે સમર્પિત છે. તે જાણીતી હકીકત છે કે હિન્દુ સમુદાયના સભ્યો ગાયને ભગવાનનો પુનર્જન્મ માને છે. અને તેથી, આ દિવસે, લોકો ગાયોને પ્રાર્થના કરે છે અને આ પ્રાણીઓ પ્રત્યે કૃતજ્ઞતા અને આદર દર્શાવે છે, જેમને જીવનદાતા તરીકે ગણવામાં આવે છે.
ગોપાષ્ટમીનું મહત્વ
હિંદુ સંસ્કૃતિમાં ગાયને ‘ગૌ માતા’ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે અને દેવીની જેમ તેની પૂજા કરવામાં આવે છે. હિંદુઓ માટે ગાયને તેમના ધર્મની આત્મા માનવામાં આવે છે. તેઓ માને છે કે ગાય શુદ્ધ અને પવિત્ર પ્રાણી છે જે દેવતાઓની જેમ પૂજનીય છે. હિંદુ પૌરાણિક કથાઓ અનુસાર, એવું માનવામાં આવે છે કે ગાયની અંદર અનેક દૈવી દેવતાઓ નિવાસ કરે છે, તેથી જ તેઓ હિન્દુઓના હૃદયમાં આટલું અસાધારણ સ્થાન ધરાવે છે.
આ પવિત્ર પ્રાણીને આધ્યાત્મિક અને દૈવી ગુણોનો રક્ષક માનવામાં આવે છે અને તે દેવી પૃથ્વીનું અભિવ્યક્તિ પણ માનવામાં આવે છે. તેથી, સામાન્ય રીતે એવું માનવામાં આવે છે કે જે લોકો ગોપાષ્ટમીના પર્વ પર ગૌ માતાની પૂજા કરે છે તેઓને સુખી, સુમેળ, સમૃદ્ધ અને ભાગ્યશાળી જીવનનો આશીર્વાદ મળે છે.
ગોપાષ્ટમી 2024 તારીખ અને સમય
ગોપાષ્ટમી 2024 9મી નવેમ્બર 2024 (શનિવાર) ના રોજ ઉજવવામાં આવશે.
- અષ્ટમી તિથિ શરૂ થાય છે – 8મી નવેમ્બર 2024ના રોજ રાત્રે 11:56 વાગ્યે
- અષ્ટમી તિથિ સમાપ્ત થાય છે – 9મી નવેમ્બર 2024ના રોજ સવારે 10:45 કલાકે
ગોપાષ્ટમી પાછળની વાર્તા
ગોપાષ્ટમીની ઉજવણી સાથે ઘણી બધી કથાઓ જોડાયેલી છે ત્યારે સૌથી પ્રસિદ્ધ દંતકથા ભગવાન કૃષ્ણ સાથે જોડાયેલી છે. દંતકથા અનુસાર, ગોપાષ્ટમીના ચોક્કસ દિવસે, નંદ મહારાજે તેમના પુત્રો, ભગવાન કૃષ્ણ અને ભગવાન બલરામને ગાયોના ધણ માટે પ્રથમ વખત મોકલ્યા, કારણ કે તેઓ બંને પૌગંડા યુગમાં પ્રવેશ્યા હતા, એટલે કે 6 થી 10 વર્ષની વય વચ્ચે. તેથી, આ દિવસથી, તેઓ બંને ગાયોના પશુપાલનનો હવાલો સંભાળશે.
અન્ય દંતકથા અનુસાર, એવું માનવામાં આવે છે કે ભગવાન કૃષ્ણએ બ્રજના લોકોને ભગવાન ઇન્દ્રને આપવામાં આવતી વાર્ષિક પ્રસાદી બંધ કરવાનું સૂચન કર્યું હતું. આનાથી ભગવાન ઇન્દ્ર ગુસ્સે થયા, અને તેમના અહંકારને કારણે, તેઓ વૃંદાવનના તમામ લોકોને તેમની શક્તિ અને શક્તિ બતાવવા માંગતા હતા. તેણે બ્રિજના પ્રદેશમાં પૂર લાવવાનું નક્કી કર્યું જેથી લોકો તેની આગળ નમ્યા. આના પરિણામે ગામમાં સાત દિવસના લાંબા મુશળધાર અને અવિરત વરસાદ થયો હતો.
જ્યારે ભગવાન કૃષ્ણને ખબર પડી કે લોકો જોખમમાં છે, ત્યારે તેમણે ભગવાન ઇન્દ્રના ક્રોધથી તમામ જીવોને બચાવવા અને આશ્રય આપવા માટે તેમની નાની આંગળી પર ગોવર્ધન પર્વત ઉપાડ્યો. આઠમા દિવસે જ્યારે ભગવાન ઈન્દ્રને પોતાની ભૂલનો અહેસાસ થયો અને તેણે પોતાની હાર સ્વીકારી લીધી, ત્યારે તેણે વરસાદ અટકાવ્યો અને ભગવાન કૃષ્ણ પાસે ક્ષમા માંગી. ગાય, સુરભીએ ભગવાન ઇન્દ્ર અને ભગવાન કૃષ્ણ બંને પર દૂધ વરસાવ્યું. ત્યારબાદ તેણીએ ભગવાન કૃષ્ણને ગોવિંદા એટલે કે ગાયોના ભગવાન તરીકે જાહેર કર્યા. આ રીતે આઠમો દિવસ, જેને અષ્ટમી કહેવાય છે, તેને ગોપાષ્ટમી તરીકે ઉજવવામાં આવે છે.
ગોપાષ્ટમી: ઉજવણી અને ધાર્મિક વિધિઓ
- ગોપાષ્ટમીના દિવસે ભક્તો વહેલી સવારે ઉઠીને ગાયોને સાફ કરવા અને નવડાવતા હોય છે. ગાયોના શિંગડાને પણ રંગોથી ચમકદાર રંગવામાં આવે છે. ગાયોને કપડાં અને ઝવેરાતથી શણગારવામાં આવે છે. ગાયોને તેમના સારા સ્વાસ્થ્ય માટે ખાસ ઘાસચારો પણ આપવામાં આવે છે.
- ધાર્મિક વિધિઓના ભાગ રૂપે, આ દિવસે વાછરડા અને ગાયની પૂજા કરવાનો રિવાજ છે.
- ગાય જે ગૌ માતાનું પ્રતીક છે તેની પૂજા પાણી, ચોખા, કપડાં, સુગંધ, ગોળ, રંગોળી, ફૂલો, રોલી, મીઠાઈઓ અને ધૂપથી કરવામાં આવે છે. આ દિવસે આરતી પણ કરવામાં આવે છે. ઘણા પ્રદેશો અને મંદિરોમાં, પંડિતો દ્વારા ગોપાષ્ટમી માટે વિશિષ્ટ પૂજાઓ પણ કરવામાં આવે છે.
- ગાય અને વાછરડાની પૂજા કરવાની વિધિ મહારાષ્ટ્ર રાજ્યમાં ગોવત્સ દ્વાદશી જેવી જ છે. સુખી, સુમેળભર્યું અને સમૃદ્ધ જીવન માટે આશીર્વાદ મેળવવા માટે ગાયોની પૂજા કરવામાં આવે છે. જો ઘરમાં ગાય ન હોય તો ભક્તોએ ગૌશાળામાં જઈને ગાયોની સેવા કરવી જોઈએ.
