BUDGET 2024: વાસ્તવમાં, ભારતમાં બજેટનો ઈતિહાસ 180 વર્ષથી વધુ જૂનો છે. આ પરંપરા અંગ્રેજોના સમયથી ચાલી આવે છે, 2 ફેબ્રુઆરી 1946ના રોજ પાકિસ્તાનના પ્રથમ વડાપ્રધાન લિયાકત અલી ખાને ભારતમાં બજેટ રજૂ કર્યું હતું. તે બજેટે દેશ અને દુનિયામાં હેડલાઈન્સ બનાવી હતી. હોબાળો થયો. તેને ગરીબ માણસનું બજેટ નામ આપવામાં આવ્યું હતું. વાંચો એ રસપ્રદ વાર્તા.
કેન્દ્રીય નાણા મંત્રી નિર્મલા સીતામરન 1 ફેબ્રુઆરીએ દેશનું વચગાળાનું બજેટ રજૂ કરશે. તૈયારીઓ પૂર્ણ કરી લેવામાં આવી છે.
વાસ્તવમાં, ભારતમાં બજેટનો ઈતિહાસ 180 વર્ષથી વધુ જૂનો છે. આ પરંપરા અંગ્રેજોના સમયથી ચાલી આવે છે, પરંતુ એક એવું બજેટ પણ આવ્યું છે જે ઈતિહાસની ઐતિહાસિક ઘટનાઓમાંથી એક છે. 2 ફેબ્રુઆરી 1946 ના રોજ, પાકિસ્તાનના પ્રથમ વડા પ્રધાન લિયાકત અલી ખાને ભારતમાં બજેટ રજૂ કર્યું. તે બજેટે દેશ અને દુનિયામાં હેડલાઈન્સ બનાવી હતી. હોબાળો થયો. તેને ગરીબ માણસનું બજેટ નામ આપવામાં આવ્યું હતું.
લિયાકત અલી ખાનની ટીકા થઈ હતી. જે સમયે બજેટ રજુ થયું તે સમયે જવાહરલાલ નેહરુની છેલ્લી સરકારમાં લિયાકત નાણામંત્રી હતા.
તે ભારત અને પાકિસ્તાનના ભાગલા પહેલા રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું. દોઢ વર્ષ પછી વિભાજન થયું અને લિયાકત અલી ખાન પાકિસ્તાનના પહેલા પીએમ બન્યા.
શું લિયાકત ઝીણાની નજીક હતો?
લિયાકતને પાકિસ્તાનના સ્થાપક મોહમ્મદ અલી ઝીણાના નજીકના માનવામાં આવતા હતા. લિયાકત અલી ખાન, જે ભારતના કરનાલના રાજવી પરિવાર સાથે સંકળાયેલા હતા, તેઓ મેરઠ અને મુઝફ્ફરનગરથી ઉત્તર પ્રદેશ વિધાનસભા માટે ચૂંટણી લડતા હતા. જિન્ના પછી, લિયાકત ઓલ ઈન્ડિયા મુસ્લિમ લીગના સૌથી મોટા નેતા હતા. જ્યારે ભારતમાં પંડિત નેહરુની વચગાળાની સરકારની રચના થઈ ત્યારે મુસ્લિમ લીગે લિયાકતને તેના પ્રતિનિધિ તરીકે મોકલ્યા. પંડિત નેહરુએ તેમને નાણાં મંત્રાલયની કમાન સોંપી.
બજેટને હિન્દુ વિરોધી કેમ કહેવામાં આવ્યું?
2 ફેબ્રુઆરી 1946ના રોજ લિયાકત અલીએ બજેટ રજૂ કર્યું. બજેટને અનેક નામો આપવામાં આવ્યા હતા. કેટલાકે તેને હિંદુ વિરોધી બજેટ ગણાવ્યું તો કેટલાકે તેને ગરીબ માણસનું બજેટ ગણાવ્યું. લિયાકતે દરખાસ્ત કરી હતી કે 1 લાખ રૂપિયાના નફા પર વેપારીઓ પાસેથી 25 ટકા ટેક્સ લેવામાં આવશે. કોર્પોરેટ ટેક્સ બમણો કરવામાં આવ્યો હતો. લિયાકત અલીએ કરચોરી અટકાવવા અને આવું કરનારાઓ સામે કડક કાર્યવાહી કરવા માટે એક અલગ વિભાગ બનાવવાનો પ્રસ્તાવ પણ મૂક્યો હતો.
ઉદ્યોગપતિઓએ આ બજેટની ટીકા કરી હતી. ઉદ્યોગકારોએ નારાજગી વ્યક્ત કરી હતી. આને ગરીબોનું બજેટ કહેવામાં આવતું હતું.
કોંગ્રેસના અનેક નેતાઓએ તેને સમર્થન આપ્યું હતું. જો કે, સરદાર પટેલે કહ્યું કે લિયાકત અલી હિંદુ ઉદ્યોગપતિઓ સામે જાણી જોઈને કાર્યવાહી કરી રહ્યા છે. તે દરમિયાન ઘણા પ્રખ્યાત ઉદ્યોગપતિઓ કોંગ્રેસ સાથે જોડાયેલા હતા અને તેઓ પાર્ટીને આર્થિક મદદ કરતા હતા.
એવું બિલકુલ નહોતું કે બજેટની મુસ્લિમ અને પારસી ઉદ્યોગપતિઓને અસર થઈ નથી. પરંતુ તે સમયે ભારતમાં વ્યાપારમાં હિંદુઓનું વર્ચસ્વ હતું. તેથી તેને હિંદુ વિરોધી કહેવામાં આવ્યું.જ્યારે ભારત અને પાકિસ્તાનનું વિભાજન થયું ત્યારે પાકિસ્તાનની કમાન લિયાકત અલી ખાનને સોંપવામાં આવી હતી. તેઓ પાકિસ્તાનના પ્રથમ વડાપ્રધાન બન્યા. તેઓ આ પદ પર વધુ સમય સુધી રહી શક્યા નહીં. વિભાજનના 4 વર્ષ બાદ 1951માં લિયાકત અલી ખાનની ગોળી મારીને હત્યા કરવામાં આવી હતી.
