Tax: સ્ટોક્સ ગિફ્ટ અથવા ટ્રાન્સફર કરવા પર કેપિટલ ગેઇન ટેક્સનો અનુયોગ
Tax: જો તમે પણ મ્યુચ્યુઅલ ફંડ અથવા શેરબજારમાં ટ્રેડિંગ કરી રહ્યા છો, તો તમે તેના રિટર્ન પર ટેક્સની ગણતરી કરી જ લીધી હશે. પરંતુ જો તમે આ શેર તમારા સંબંધીને ટ્રાન્સફર કરવા અથવા ગિફ્ટ કરવા માંગો છો, તો તેના પર શું ટેક્સ લાગશે? તેવી જ રીતે, જો તમે સંબંધીને બદલે મિત્રને શેર ઉધાર આપો તો તેના પર ટેક્સ લાગશે કે નહીં? ચાલો તમને ખૂબ જ સરળ રીતે સમજાવીએ.
આ સમજવાનો સાચો રસ્તો એ છે કે તમે તમારી જાતને શાંતિથી માનો. બીજું, અમનનો સંબંધી તેના ભાઈની પત્ની પ્રાચી છે અને અમનનો મિત્ર નમન છે. અહીં અમે ત્રણ પરિસ્થિતિઓ લઈશું જેથી તમે સરળતાથી સમજી શકશો.
કેસ 1: જો અમન પ્રાચીને શેર ભેટ કરે છે
જો અમન પ્રાચીને શેર ગિફ્ટ કરે છે, તો તેણે કોઈ કેપિટલ ગેઈન ટેક્સ ચૂકવવો પડશે નહીં. ભેટને “ટ્રાન્સફર” ગણવામાં આવતી નથી, તેથી તે અમન માટે કરમુક્ત છે. પ્રાચી વિશે વાત કરીએ તો, પ્રાચીને આ ભેટ અમન તરફથી “સ્પષ્ટ સંબંધી” (એટલે કે ભાઈના પતિના સંબંધમાંથી) તરીકે મળી છે. તેથી પ્રાચીએ પણ આ ગિફ્ટ પર કોઈ ટેક્સ ચૂકવવો પડશે નહીં.
જો પ્રાચી આ ગિફ્ટેડ શેર્સ વેચે છે, તો તેણે કેપિટલ ગેઈન ટેક્સ ચૂકવવો પડશે. પરંતુ શેર વેચતી વખતે, તેની મૂળ કિંમત એટલે કે એક્વિઝિશનની કિંમત એ જ ગણવામાં આવશે જ્યારે પ્રાચીએ તે શેર અમન પાસેથી ખરીદ્યા હતા.
બીજી પરિસ્થિતિ: જો અમન પ્રાચીને શેર ઉધાર આપે.
અહીં ધિરાણનો અર્થ થાય છે ટ્રાન્સફર, જ્યારે અમન તેના શેર પ્રાચીના ડીમેટ ખાતામાં ટ્રાન્સફર કરે છે અને થોડા સમય પછી તેને પાછું લઈ લે છે, પછી જ્યારે શેર માત્ર ધિરાણ આપવામાં આવે છે, ત્યારે તેને “ટ્રાન્સફર” તરીકે પણ ગણવામાં આવતું નથી. મતલબ કે અમન અને પ્રાચી બંને પર કોઈ ટેક્સ નહીં લાગે. જો કે, ટ્રાન્ઝેક્શન દસ્તાવેજો અને શરતો તપાસવી મહત્વપૂર્ણ છે જેથી લોન સંબંધિત બધું સ્પષ્ટ રહે.
આ પણ વાંચોઃ શું લગ્નમાં મળેલી ગિફ્ટ પર ટેક્સ લાગે છે, જાણો શું છે નિયમો
ત્રીજી સ્થિતિ: જો અમન નમનને શેર ભેટ આપે.
અહીં અમન તેના સંબંધીને નહીં પણ તેના મિત્રને શેર ગિફ્ટ કરી રહ્યો છે. અહીં પણ આ ભેટને અમન માટે “ટ્રાન્સફર” તરીકે ગણવામાં આવશે નહીં, તેથી અમનને કોઈ મૂડી લાભ કર ચૂકવવો પડશે નહીં.
નમન અમનનો મિત્ર છે, તેથી તે ચોક્કસ સંબંધીની શ્રેણીમાં આવતો નથી. જો ભેટની વાજબી બજાર કિંમત રૂ. 50,000 થી વધુ હોય, તો ભેટ નમનના હાથમાં “અન્ય સ્ત્રોતોમાંથી આવક” તરીકે કરપાત્ર થશે. આ ટેક્સ ભેટ મેળવતી વખતે નમનને ચૂકવવાનો રહેશે.
જો નમન આ ભેટમાં આપેલા શેર વેચે છે, તો તેણે કેપિટલ ગેઈન ટેક્સ ચૂકવવો પડશે. પરંતુ ભેટ પ્રાપ્ત કરતી વખતે વાજબી બજાર મૂલ્યને મૂળ કિંમત એટલે કે સંપાદનની કિંમત તરીકે ગણવામાં આવશે.
એકંદરે, આ તમને સમજે છે કે ટેક્સ નિયમો ભેટ, સંબંધો અને મૂલ્ય પર આધારિત છે.
