RBI: રાજ્યોની મફત યોજનાઓ ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરના વિકાસને અસર કરી શકે છે
RBI: ઘણા રાજ્યો દ્વારા તેમના 2024-25ના બજેટમાં જાહેર કરાયેલી રાહતોને કારણે જટિલ સામાજિક અને આર્થિક માળખાના વિકાસને અસર થઈ શકે છે. રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI) દ્વારા મંગળવારે એક લેખમાં આ આશંકા વ્યક્ત કરવામાં આવી હતી. આરબીઆઈ બુલેટિનના ડિસેમ્બર અંકમાં પ્રકાશિત થયેલા એક લેખ અનુસાર, કેન્દ્ર અને રાજ્યો બંને માટે એપ્રિલ-સપ્ટેમ્બર, 2024-25માં બજેટ અંદાજની ટકાવારી તરીકે કુલ રાજકોષીય ખાધમાં ઘટાડો થયો છે. આનું મુખ્ય કારણ મજબૂત આવક, આવક ખર્ચમાં ધીમી વૃદ્ધિ અને મૂડી ખર્ચમાં ઘટાડો હતો. લેખ અનુસાર, આનાથી તેમને 2024-25ના ઉત્તરાર્ધમાં મૂડી ખર્ચ વધારવા માટે રાજકોષીય અવકાશ મળે છે. આનાથી મધ્યમ ગાળામાં વૃદ્ધિની સંભાવનાઓને ટેકો આપવામાં મદદ મળશે.
ઘણા રાજ્યો મફત યોજનાઓ લઈને આવ્યા છે
લેખમાં વધુમાં જણાવાયું છે કે ઘણા રાજ્યોએ 2024-25 માટે તેમના બજેટમાં રાહતોની જાહેરાત કરી છે. હરિયાણા, પંજાબ, મહારાષ્ટ્ર અને ઝારખંડ સહિત અનેક રાજ્યોએ કૃષિ અને ઘરેલું ક્ષેત્ર માટે મફત વીજળી, મફત પરિવહન, બેરોજગાર યુવાનોને ભથ્થાં અને મહિલાઓને નાણાકીય સહાય સહિત અનેક રાહતોની જાહેરાત કરી છે. તેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે કેન્દ્રે પ્રત્યક્ષ અને પરોક્ષ બંને કર વસૂલાતમાં વૃદ્ધિ નોંધાવી છે અને આ વલણ ચાલુ રહેવાની અપેક્ષા છે. આરબીઆઈએ સ્પષ્ટતા કરી છે કે લેખમાં વ્યક્ત કરાયેલા મંતવ્યો લેખકોના છે અને તેના મંતવ્યો રજૂ કરતા નથી.
અર્થતંત્ર બીજા ક્વાર્ટરની મંદીમાંથી બહાર આવી રહ્યું છે
ભારતીય અર્થતંત્ર સપ્ટેમ્બરમાં પૂરા થતા ચાલુ નાણાકીય વર્ષના બીજા ત્રિમાસિક ગાળામાં જોવા મળેલી મંદીમાંથી બહાર આવી રહ્યું છે, જેને મજબૂત તહેવારોની પ્રવૃત્તિઓ અને ગ્રામીણ માંગમાં સતત વધારો દ્વારા ટેકો મળ્યો છે. ભારતીય રિઝર્વ બેંકના ડિસેમ્બર બુલેટિનમાં પ્રકાશિત ‘સ્ટેટ ઓફ ધ ઈકોનોમી’ પરના લેખમાં આ માહિતી આપવામાં આવી છે. લેખમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે વૈશ્વિક અર્થતંત્ર સ્થિર વૃદ્ધિ અને મધ્યમ ફુગાવા સાથે સ્થિતિસ્થાપકતા દર્શાવે છે. તે મુજબ, “Q3 2024-25 (HFI) માટે મહત્વપૂર્ણ ડેટા દર્શાવે છે કે ભારતીય અર્થવ્યવસ્થા Q2 માં જોવા મળેલી મંદીમાંથી પુનઃપ્રાપ્ત થઈ રહી છે, જેનું નેતૃત્વ મજબૂત તહેવારોની પ્રવૃત્તિઓ અને ગ્રામીણ માંગમાં સતત વધારો છે.”
