Nirmala Sitharaman: રાજકોષીય ખાધ, જાહેર ખર્ચ અને સામાજિક સુરક્ષા વ્યવસ્થા પર બજેટનું વલણ શું હશે? અહીં જાણો
Nirmala Sitharaman: સરકાર નાણાકીય વર્ષ 2025-26માં રાજકોષીય ખાધને જીડીપીના 4.5% સુધી મર્યાદિત કરવા, જાહેર ખર્ચની ગુણવત્તા સુધારવા અને સામાજિક સુરક્ષા માળખાને મજબૂત કરવા પર વિશેષ ભાર મૂકી રહી છે. નાણા મંત્રી નિર્મલા સીતારમણ 1 ફેબ્રુઆરી, 2025 ના રોજ સંસદમાં બજેટ રજૂ કરશે.
મુખ્ય નાણાકીય લક્ષ્યો અને યોજનાઓ
રાજકોષીય ખાધ નિયંત્રણ:
સરકાર નાણાકીય વર્ષ 2021-22માં જાહેર કરાયેલ રાજકોષીય એકત્રીકરણ તરફ આગળ વધીને 2025-26 સુધીમાં રાજકોષીય ખાધને જીડીપીના 4.5%થી નીચે રાખવા માટે પ્રતિબદ્ધ છે.
જાહેર ખર્ચમાં સુધારો:
ગરીબો અને જરૂરિયાતમંદો માટે સામાજિક સુરક્ષા માળખાને મજબૂત કરવા સાથે ખર્ચની ગુણવત્તા સુધારવાને પ્રાથમિકતા આપવામાં આવી રહી છે. આ પ્રયાસ ભારતના મેક્રો-ઈકોનોમિક ફ્રેમવર્કને મજબૂત બનાવશે.
વૈશ્વિક અનિશ્ચિતતાઓની અસર:
યુરોપ અને પશ્ચિમ એશિયામાં ચાલી રહેલા સંઘર્ષો વચ્ચે ઊભી થયેલી વૈશ્વિક અનિશ્ચિતતાને ધ્યાનમાં રાખીને સરકારે આ બજેટ તૈયાર કર્યું છે.
મુખ્ય નાણાકીય આંકડા (2024-25)
- કુલ ખર્ચઃ રૂ. 48.21 લાખ કરોડ.
- મહેસૂલ ખર્ચઃ રૂ. 37.09 લાખ કરોડ.
- મૂડી ખર્ચઃ રૂ. 11.11 લાખ કરોડ.
અસરકારક મૂડી ખર્ચ (કેપેક્સ): રૂ. 15.02 લાખ કરોડ.
- ગ્રોસ ટેક્સ રેવન્યુ (GTR): રૂ. 38.40 લાખ કરોડ.
- કેન્દ્રની કુલ બિન-દેવા રસીદોઃ રૂ. 32.07 લાખ કરોડ.
- ચોખ્ખી કર આવકઃ રૂ. 25.83 લાખ કરોડ.
- બિન-કર આવકઃ રૂ. 5.46 લાખ કરોડ.
રાજકોષીય ખાધ અને ધિરાણ યોજના
- 2024-25ના બજેટ અંદાજમાં રાજકોષીય ખાધ રૂ. 16.13 લાખ કરોડ અથવા જીડીપીના 4.9% છે.
ધિરાણ યોજના:
- બજાર (G-Sec + T-Bill): રૂ. 11.13 લાખ કરોડ.
- અન્ય સ્ત્રોતો (એનએસએસએફ, બાહ્ય દેવું વગેરે): રૂ. 5 લાખ કરોડ.
આર્થિક સ્થિરતા અને વૃદ્ધિ પર ધ્યાન આપો
સરકારનું કહેવું છે કે નીતિમાં ફેરફાર અને બહેતર ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર દ્વારા ભારત વૈશ્વિક રોકાણકારો માટે આકર્ષક સ્થળ બની રહેશે. તે જ સમયે, સામાજિક સુરક્ષા અને કેપેક્સ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીને આર્થિક સ્થિરતા અને વૃદ્ધિને પ્રાથમિકતા આપવામાં આવી રહી છે.
