Loan: લોનની માંગને પહોંચી વળવા બેંકોમાં થાપણોનો અભાવ, ગ્રાહકોનું બદલાયેલ વલણ સમસ્યા બની જાય છે
છેલ્લા બે નાણાકીય વર્ષોમાં, બેંકોને લોનની વધતી માંગને પહોંચી વળવા માટે ઘણો સંઘર્ષ કરવો પડ્યો છે. બેંકોમાં મોટી થાપણોના અભાવે આવી સ્થિતિ સર્જાઈ છે. એક રિપોર્ટમાં આ દાવો કરવામાં આવ્યો છે. ક્રેડિટ રેટિંગ ફર્મ ઇન્ફોમેરિક્સ રેટિંગ્સે એક અહેવાલમાં જણાવ્યું હતું કે અનુસૂચિત વ્યાપારી બેંકો (SCBs) એ નાણાકીય વર્ષ 2023-24માં રૂ. 1,64,98,006 કરોડની લોનનું વિતરણ કર્યું હતું, જે અત્યાર સુધીની સૌથી વધુ બાકી લોન છે. જો કે, ટકાવારીની દ્રષ્ટિએ થાપણોમાં ધિરાણનો વૃદ્ધિ દર 75.8 ટકાથી વધીને 80.3 ટકા થયો છે.
ઓછી થાપણો, વધુ લોન
રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયાના એપ્રિલ 2024ના બુલેટિન જણાવે છે કે માર્ચ 2024માં ઇન્ક્રીમેન્ટલ ક્રેડિટ-ડિપોઝીટ રેશિયો (ICDR) લગભગ 95.94 ટકા હતો. જ્યારે 8 માર્ચે તે 92.95 ટકા હતો. રિપોર્ટ અનુસાર, એવું જોઈ શકાય છે કે ત્રિમાસિક ધોરણે પણ થાપણોની વૃદ્ધિ કરતાં અનુસૂચિત બેંકોની ધિરાણ ઘણી વધારે વધી છે. નાણાકીય વર્ષ 2018-19 થી નાણાકીય વર્ષ 2023-24 દરમિયાન બેંક ધિરાણની વૃદ્ધિએ થાપણોની વૃદ્ધિ કરતાં આગળ વધી. તેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે અસંગઠિત ક્ષેત્રમાં, ખાસ કરીને ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં વૈકલ્પિક રોકાણો અને પર્યાપ્ત રોકડ આધારના અભાવે થાપણ સંચયની ગતિ ધીમી કરી છે.
શેરબજારમાં રોકાણ કરનારા લોકો
રિપોર્ટ અનુસાર, 30 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના વ્યક્તિગત રોકાણકારોનું પ્રમાણ સતત વધી રહ્યું છે. રજિસ્ટર્ડ રોકાણકાર આધારમાં યુવાનોનો હિસ્સો નાણાકીય વર્ષ 2018-19માં 22.6 ટકાથી વધીને નાણાકીય વર્ષ 2024-25 (31 જુલાઈ, 2024 સુધીમાં) 39.9 ટકા થયો છે. આ વલણ યુવા રોકાણકારોમાં ઇક્વિટી માર્કેટમાં વધતી જતી રુચિને દર્શાવે છે. રિપોર્ટ કહે છે કે 30-39 વર્ષની વયના રોકાણકારોનો હિસ્સો સમાન સમયગાળા દરમિયાન પ્રમાણમાં સ્થિર રહ્યો હતો. જ્યારે 40 વર્ષથી વધુ ઉંમરના લોકોનું પ્રમાણ ઘટ્યું છે. આ રિપોર્ટના પરિણામો પર ટ્રુ નોર્થ ફાઇનાન્શિયલ સર્વિસિસના ચીફ એક્ઝિક્યુટિવ ઓફિસર રોચક બક્ષીએ કહ્યું કે બેન્કો અને સરકારે ડિપોઝિટ રેશિયો વધારવા માટે સંયુક્ત પ્રયાસો કરવા જોઈએ. તેમણે કહ્યું કે બેંકોએ બલ્ક કોર્પોરેટ ડિપોઝિટનો પીછો કરવાને બદલે સામાન્ય લોકો પાસેથી નાની થાપણો એકત્ર કરવાના જૂના વલણ પર પાછા ફરવાની જરૂર છે. તેમણે સરકારને થાપણો પર મળતા વ્યાજ પરના ટેક્સને ઘટાડવા વિશે વિચારવાનું પણ સૂચન કર્યું હતું.
