ભારતમાં ઉપલબ્ધ સસ્તી દવાઓનો સપ્લાય આગામી દિવસોમાં બંધ થઈ શકે છે, કારણ કે તે મોંઘી થવાની સંભાવના છે. જેના કારણે લોકોની સારવારનો ખર્ચ વધી રહ્યો છે. છેવટે, આનું કારણ શું છે?
ભારતને વિશ્વની ફાર્મસી કહેવામાં આવે છે. સસ્તી દવાઓ બનાવવામાં ભારતની બરાબરી નથી, પરંતુ આવનારા દિવસોમાં આ વાસ્તવિકતા બદલાઈ શકે છે. દેશમાં લોકોની સારવારનો ખર્ચ વધી શકે છે, કારણ કે દવાઓની કિંમતો વધવાની શક્યતા છે. વાસ્તવમાં, દવાઓના ઓછા પુરવઠાને કારણે, થોડા સમય પછી તેની કિંમતોમાં વધારો થવાની સંભાવના છે.
વાસ્તવમાં, સ્વાસ્થ્ય મંત્રાલયે ફાર્માસ્યુટિકલ કંપનીઓ માટે કેટલાક નિયમો બનાવ્યા છે, જે તેમની ફેક્ટરીઓ ચલાવવાની માનક પદ્ધતિઓ (SOPs) સાથે સંબંધિત છે. આ નિયમોના કારણે દેશમાં સસ્તી દવાઓનું ઉત્પાદન કરતી ઘણી નાની કંપનીઓને ફેક્ટરી બંધ થવાનો ખતરો છે.
સ્વાસ્થ્ય મંત્રાલયના નિયમોથી ચિંતા વધી.
આરોગ્ય મંત્રાલયે તાજેતરમાં ફાર્માસ્યુટિકલ ફેક્ટરીઓની કામ કરવાની પદ્ધતિઓ અંગે બનાવેલા સુધારેલા નિયમો ‘શિડ્યૂલ-એમ’ અંગે નોટિફિકેશન બહાર પાડ્યું છે. તે જણાવે છે કે ફાર્માસ્યુટિકલ કંપનીઓની ઓફિસ કેટલી મોટી હોવી જોઈએ, ફેક્ટરી કેટલી મોટી હોવી જોઈએ, કયા પ્લાન્ટ અને કયા સાધનોનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ. આ તમામની વિગતો આપવામાં આવી છે. ઉપરાંત ઔષધ ઉત્પાદન માટે કઈ કઈ સારી પદ્ધતિઓ છે તેની પણ માહિતી આપવામાં આવી છે. એટલું જ નહીં, ફાર્માસ્યુટિકલ કંપનીઓએ દર વર્ષે ક્વોલિટી રિવ્યૂ અને ક્વોલિટી રિસ્ક મેનેજમેન્ટની પણ સમીક્ષા કરવી પડશે.
જેના કારણે દેશની ઘણી નાની અને મધ્યમ દવા કંપનીઓ બંધ થવાનો ખતરો છે. તે કંપનીઓ પાસે આમાંના ઘણા નિયમોનું પાલન કરવા માટે પૂરતા સંસાધનો નથી. આવી સ્થિતિમાં દવાઓની અછત અનિવાર્ય છે. તેનાથી દવાઓના ભાવમાં વધારો થશે.
સરકારે નિયમો ફરજિયાત બનાવ્યા છે
ગયા વર્ષે જુલાઈમાં, આરોગ્ય પ્રધાન મનસુખ માંડવિયાએ સ્પષ્ટ કર્યું હતું કે માઇક્રો, સ્મોલ એન્ડ મીડિયમ (MSME) ફાર્માસ્યુટિકલ કંપનીઓ માટે ‘શેડ્યૂલ-M’ ફરજિયાત બનાવવામાં આવશે. તેનો તબક્કાવાર અમલ કરવામાં આવશે. સ્વાસ્થ્ય મંત્રાલયનું કહેવું છે કે જે કંપનીઓનું એક વર્ષમાં 250 કરોડ રૂપિયાથી વધુનું ટર્નઓવર છે તેમણે 1 ઓગસ્ટ 2023 સુધીમાં આ નિયમોનું પાલન કરવું પડશે. જ્યારે નાની કંપનીઓને એક વર્ષનો સમય મળશે.
આ મામલે ETએ રાષ્ટ્રીય સ્વયંસેવક સંઘ સાથે જોડાયેલી સંસ્થા ‘લઘુ ઉદ્યોગ ભારતી’ને ટાંકીને જણાવ્યું છે કે નાના પાયાની ફાર્માસ્યુટિકલ કંપનીઓ માટે ‘શેડ્યૂલ-M’ લાગુ કરવું મુશ્કેલ કામ છે. કંપનીઓ ગુણવત્તા અંગેના નિયમોનું પાલન કરી શકે છે, પરંતુ અપગ્રેડ કરવા માટે મૂડીની જરૂર છે. આવી સ્થિતિમાં ઘણી કંપનીઓએ પોતાનો બિઝનેસ બંધ કરવો પડશે.
