Import Scam: ભારત-પાકિસ્તાન તણાવ વચ્ચે આયાત કૌભાંડ પ્રકાશમાં આવ્યું, 85 હજાર કરોડ રૂપિયાનો મામલો
Import Scam: ભારત-પાકિસ્તાન તણાવ વચ્ચે એક મોટું કૌભાંડ પ્રકાશમાં આવ્યું છે. આ કૌભાંડને આયાત કૌભાંડ કહેવામાં આવી રહ્યું છે. એવા અહેવાલો છે કે ભારતીય માલ અન્ય દેશોમાંથી પાકિસ્તાન પહોંચી રહ્યો છે. તે પણ એવા સમયે જ્યારે ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચેનો સીધો વેપાર ઘણા વર્ષોથી બંધ છે. આ કૌભાંડ 10 અબજ ડોલર એટલે કે 85 હજાર કરોડ રૂપિયાથી વધુનું હોવાનું કહેવાય છે. આ કૌભાંડની માહિતી આર્થિક થિંક ટેન્ક GTRI ના અહેવાલમાંથી મળી છે. ચાલો તમને જણાવીએ કે આખો મામલો શું છે અને કયા દેશોમાંથી ભારતીય માલ પાકિસ્તાન પહોંચી રહ્યો છે અને દર વર્ષે કેટલા હજાર કરોડ રૂપિયાનું કૌભાંડ આચરવામાં આવી રહ્યું છે.
આ રીતે થઈ રહ્યું છે આખું કૌભાંડ
દર વર્ષે, ભારતમાંથી ૧૦ અબજ ડોલરથી વધુનો માલ દુબઈ, સિંગાપોર અને કોલંબો જેવા બંદરો દ્વારા પરોક્ષ રીતે પાકિસ્તાન પહોંચી રહ્યો છે. ગ્લોબલ ટ્રેડ રિસર્ચ ઇનિશિયેટિવ (GTRI) એ જણાવ્યું હતું કે ભારતીય કંપનીઓ આ બંદરો પર માલ મોકલે છે, જ્યાં એક સ્વતંત્ર કંપની માલ ઉતારે છે અને તેને બોન્ડેડ વેરહાઉસમાં સંગ્રહિત કરે છે. અહીં પરિવહન દરમિયાન ડ્યુટી ચૂકવ્યા વિના માલ રાખી શકાય છે. થિંક ટેન્કે જણાવ્યું હતું કે માલના લેબલ અને દસ્તાવેજોમાં ફેરફાર કરીને મૂળ દેશનો એક અલગ દેશ દર્શાવવામાં આવશે. આવા કિસ્સામાં, એવું લાગે છે કે માલ ત્રીજા દેશમાંથી આવી રહ્યો છે અને પછી તેને ઊંચા ભાવે વેચવામાં આવે છે.
GTRI ના સ્થાપક અજય શ્રીવાસ્તવે જણાવ્યું હતું કે આ મોડેલ હંમેશા ગેરકાયદેસર નથી હોતું, પણ તે ગેરમાર્ગે દોરનારું છે. આ બતાવે છે કે વ્યવસાયો વ્યવસાય ચાલુ રાખવા માટે સર્જનાત્મક રીતો કેવી રીતે શોધે છે. ક્યારેક તેમની ચાલ સરકારની પ્રતિક્રિયા કરતાં ઝડપી હોય છે. તેમણે કહ્યું કે GTRIનો અંદાજ છે કે આ માર્ગ દ્વારા દર વર્ષે ભારતમાંથી પાકિસ્તાનમાં 10 અબજ યુએસ ડોલરથી વધુનો માલ જાય છે. એજન્સીના અહેવાલ મુજબ, એપ્રિલ-જાન્યુઆરી 2024-25માં ભારતની પાકિસ્તાનમાં નિકાસ $447.65 મિલિયન હતી. રિપોર્ટમાં એ પણ ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે કે પહેલગામ આતંકવાદી હુમલા દરમિયાન ભારતે અટારી ઇન્ટિગ્રેટેડ ચેક પોસ્ટ બંધ કરવાનો નિર્ણય લીધા બાદ ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચેનો વેપાર ઠપ્પ થઈ ગયો છે. રિપોર્ટ અનુસાર, પાકિસ્તાને પોતાના દેશ અને ભારત વચ્ચેના તમામ વેપાર સંબંધો સ્થગિત કરવાની પણ જાહેરાત કરી છે.
વાણિજ્ય અને ઉદ્યોગ મંત્રાલયના ડેટા અનુસાર, ભારતે નાણાકીય વર્ષ 2024-25માં કુલ $820.93 બિલિયન મૂલ્યના માલ અને સેવાઓની નિકાસ કરી છે, જે પાછલા નાણાકીય વર્ષમાં $778.13 બિલિયન હતી. ભારત મુખ્યત્વે ચોખા, ચા, કોફી, તમાકુ, મસાલા, દવાઓ અને ફાર્માસ્યુટિકલ્સ, ઇલેક્ટ્રોનિક સામાન, દરિયાઈ ઉત્પાદનો વગેરે જેવી ચીજવસ્તુઓની વિશ્વના અન્ય દેશોમાં નિકાસ કરે છે. ૩૧ માર્ચ, ૨૦૨૫ ના રોજ પૂરા થતા નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૪-૨૫ સુધીમાં, ભારત માટે નિકાસ વૃદ્ધિ સાથે ટોચના નિકાસ સ્થળોમાં યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ ૩૫.૦૬ ટકા, ઓસ્ટ્રેલિયા ૭૦.૮૧ ટકા, કેન્યા ૯૮.૪૬ ટકા અને અન્ય દેશોમાં સમાવેશ થાય છે. ભારત સંયુક્ત આરબ અમીરાત (UAE), ચીન, સાઉદી અરેબિયા, કુવૈત, થાઇલેન્ડ, યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ અને રશિયા સહિત અન્ય વૈશ્વિક દેશોથી તેના માલની આયાત કરે છે.
સરકાર ત્રીજા દેશો દ્વારા પાકિસ્તાનમાં ભારતીય માલની પરોક્ષ નિકાસનું પ્રમાણ નક્કી કરવા માટે ડેટા એકત્રિત કરી રહી છે. આ માહિતી આપતાં સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે આ કવાયતનો હેતુ આવા કન્સાઇન્મેન્ટને પડોશી દેશમાં પહોંચતા અટકાવવાનો છે. તેમણે કહ્યું કે પાકિસ્તાન દ્વારા ભારતીય એરલાઇન્સ માટે પોતાનું હવાઈ ક્ષેત્ર બંધ કરવામાં આવ્યું છે, તેથી સરકાર ઉદ્યોગ સાથે મળીને હવાઈ માર્ગે માલના પરિવહન માટે વૈકલ્પિક માર્ગો શોધી રહી છે. ફૂલો, ફળો અને શાકભાજી જેવા માલની નિકાસ પશ્ચિમ એશિયાઈ દેશોમાં હવાઈ માર્ગે કરવામાં આવે છે. ગયા અઠવાડિયે પહેલગામમાં પ્રવાસીઓ પર થયેલા આતંકવાદી હુમલા બાદ આ પ્રતિબંધો લાદવામાં આવ્યા છે. આ ભયાનક ઘટનામાં 26 લોકો માર્યા ગયા હતા. સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે કસ્ટમ્સ, નિકાસ પ્રમોશન કાઉન્સિલ અને અન્ય વિભાગો પાસેથી નિકાસ ડેટા એકત્રિત કરવામાં આવી રહ્યો છે.
