GST: ચૂંટણી પછી GSTના દરોમાં ફેરફાર થશે?

GST

GST Tax Rates એમ્બિટ કેપિટલે તેના રિપોર્ટમાં જણાવ્યું છે કે જે પ્રોડક્ટ્સ પર GST મુક્તિનો લાભ આપવામાં આવી રહ્યો છે તેનો ફાયદો ગરીબોને નહીં પરંતુ અમીરોને થઈ રહ્યો છે.

Goods And Services Tax: નાણાકીય વર્ષ 2024-25ની શરૂઆત GST કલેક્શનની દ્રષ્ટિએ ખૂબ સારી રહી હતી. નાણાકીય વર્ષના પહેલા જ મહિનામાં, જીએસટી કલેક્શન પ્રથમ વખત રૂ. 2 લાખ કરોડના આંકડાને પાર કરીને રૂ. 2.10 લાખ કરોડ સુધી પહોંચી ગયું હતું. 1 જુલાઈ, 2017 થી શરૂ થયેલા GST યુગમાં આ પ્રથમ વખત હતો, જ્યારે 2 લાખ કરોડ રૂપિયાથી વધુનો GST એકત્રિત કરવામાં સફળતા મળી છે. પરંતુ મોટો સવાલ એ ઊભો થાય છે કે 4 જૂન, 2024ના રોજ લોકસભા ચૂંટણીના પરિણામોની જાહેરાત પછી, જ્યારે કેન્દ્રમાં નવી સરકાર બનશે, ત્યારે જીએસટીના દરોમાં શું ફેરફાર થશે?

GST પર મેનિફેસ્ટો શું કહે છે?

સત્તાધારી ભાજપના ઠરાવ પત્રમાં જીએસટીના દરો અંગે કંઈ જ કહેવામાં આવ્યું નથી. માત્ર પ્રામાણિક કરદાતાઓને સન્માનિત કરવાનું કહેવામાં આવ્યું છે, પરંતુ કોંગ્રેસે તેના ઢંઢેરામાં હાલના GST કાયદાને બદલવા માટે GST 2.0 લાવવાનું વચન આપ્યું છે. GSTના નવા શાસનમાં એવું કહેવામાં આવ્યું છે કે કેટલીક છૂટ સાથે એક જ દર હશે જેમાં ગરીબો પર કોઈ બોજ નાખવામાં આવશે નહીં. કોંગ્રેસે કૃષિ સાથે જોડાયેલી વસ્તુઓ પર જીએસટી નહીં લગાવવાનું વચન પણ આપ્યું છે.

GSTમાં ફેરફાર થશે?

બ્રોકરેજ હાઉસ એમ્બિટ કેપિટલે GST સંબંધિત એક સંશોધન પેપર બહાર પાડ્યું છે જેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે GST દરને તર્કસંગત બનાવવાનો સમય આવી ગયો છે. અહેવાલ મુજબ, GST લાગુ કરતાં પહેલાં, સરકાર દ્વારા નિયુક્ત સમિતિએ સરેરાશ GST દરો 15.3 ટકા રાખવાની ભલામણ કરી હતી જેથી કરીને જો રાજ્યના કરને GSTમાં સમાવી લેવામાં આવે તો રાજ્યોને મહેસૂલ મોરચે કોઈ નુકસાન ન થાય. પરંતુ સમયાંતરે GSTના દરમાં ઘટાડો થવાને કારણે સરેરાશ GST દર ઘટીને 12.6 ટકા થઈ ગયા છે. આવી સ્થિતિમાં સવાલ એ થાય છે કે શું ચૂંટણી બાદ કેન્દ્રમાં બનેલી સરકાર જીએસટી માળખામાં કોઈ મોટા ફેરફાર કરશે કે જેથી કરીને રાજ્યોની આવકમાં વધારો કરી શકાય?

GST મુક્તિનો ગરીબો કરતાં અમીરોને વધુ ફાયદો થાય છે

નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ પબ્લિક ફાઇનાન્સ એન્ડ પોલિસી અનુસાર, ઘણી વસ્તુઓ પર GST મુક્તિ નાબૂદ કરી શકાય છે. રિપોર્ટ અનુસાર, જે પ્રોડક્ટ્સ પર GST મુક્તિ આપવામાં આવી રહી છે તેનાથી ઓછી આવક ધરાવતા વર્ગ કરતાં સમૃદ્ધ પરિવારોને વધુ ફાયદો થઈ રહ્યો છે. ગરીબોના વપરાશની બાસ્કેટમાં સમાવિષ્ટ 20 ટકાથી ઓછી વસ્તુઓને GST મુક્તિ મળે છે, જ્યારે અમીરોના વપરાશની બાસ્કેટમાં મોટાભાગની વસ્તુઓને GST મુક્તિ મળે છે.

3 GST દર સૂચનો

હાલમાં GSTના ચાર સ્લેબ છે, 5 ટકા, 12 ટકા, 18 ટકા અને 28 ટકા. આવશ્યક ચીજવસ્તુઓ પર શૂન્ય ટકા જીએસટી છે જ્યારે સોના પર 3 ટકા જીએસટી લાગુ છે. GST સેસ હાઈ એન્ડ મોટર વાહનો પર પણ વસૂલવામાં આવે છે. એમ્બિટ કેપિટલે સૂચન કર્યું કે માત્ર ત્રણ GST સ્લેબ હોવા જોઈએ – 5 ટકા, 12 થી 18 ટકા વચ્ચેનો સ્લેબ અને 28 ટકા ટેક્સ રેટ સ્લેબ. GST સંગ્રહમાં GST સેસનો હિસ્સો 7 ટકા છે અને તે 2025-26માં પણ નાબૂદ થાય તેવી શક્યતા નથી.

GST દરોનું મર્જર ફાયદાકારક રહેશે

એમ્બિટ કેપિટલ અનુસાર, જો 12 ટકા અને 18 ટકાના સ્લેબને મર્જ કર્યા પછી, 15 કે 16 ટકાનો નવો સ્લેબ બનાવવામાં આવે છે, તો ટ્રેક્ટર, કેટલાક કોમર્શિયલ વાહનો, રેફ્રિજરેટેડ વાહનો અને ઓટોમોબાઇલ્સમાં ઇલેક્ટ્રિક વાહનો પર જીએસટી દરનું મર્જર થશે. લાભ થશે. ઈલેક્ટ્રોનિક્સ વસ્તુઓમાં મોબાઈલ ફોન, ટીવી, કોમ્પ્યુટરનો ફાયદો થશે. ઘડિયાળો, શૂઝ, થીમ પાર્ક, બ્રોડકાસ્ટિંગ સેવાઓ જેવી ઉપભોક્તા ચીજવસ્તુઓને ફાયદો થશે. કેપિટલ ગુડ્સમાં પાઇપ, ટ્યુબ, વાયર, ઔદ્યોગિક ભઠ્ઠીઓ અને મશીનરીને પણ ફાયદો થશે.

રાજ્યોની કમાણી વધશે

GST દરોને તર્કસંગત બનાવવાથી રાજ્યોને ઘણો ફાયદો થશે. આ તેમની આવક વધારવામાં મદદ કરશે કારણ કે સરેરાશ GST દર વધશે. GST સેસમાંથી જે 7 ટકા પૈસા આવે છે તે રાજ્યોને આપવામાં આવતા નથી. આ રકમનો ઉપયોગ GST આવકમાં થયેલા નુકસાનની ભરપાઈ કરવા માટે રાજ્યો દ્વારા લેવામાં આવેલી લોનની ચુકવણી કરવા માટે થાય છે. જીએસટીના સરેરાશ દરમાં વધારો કરવાથી રાજ્યોની નાણાકીય સ્થિતિમાં સુધારો થશે. તે જ સમયે, અહેવાલમાં કહેવામાં આવ્યું હતું કે 2021-22 થી જીએસટી કલેક્શનમાં વધારો થઈ રહ્યો છે અને આગામી દિવસોમાં પણ જીએસટી કલેક્શનમાં વધારો ચાલુ રહેશે.