Economy: પૂર્વ વડાપ્રધાન ડૉ.મનમોહન સિંહના આ મોટા નિર્ણયોએ બદલ્યું ભારતનું ચિત્ર, જાણો કયા હતા નિર્ણયો.
Economy: ભૂતપૂર્વ વડા પ્રધાન ડૉ. મનમોહન સિંહને ભારતના આર્થિક સુધારાના શિલ્પકાર તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. 1991માં સિંઘ માટે મહત્ત્વની ક્ષણ આવી જ્યારે વડાપ્રધાન પી.વી. નરસિમ્હા રાવે અર્થતંત્રને ઉદાર બનાવ્યું. આનાથી વિદેશી પ્રત્યક્ષ રોકાણ અને વેપારમાં નોંધપાત્ર પરિવર્તન આવ્યું, જેનાથી ભારતની આર્થિક વૃદ્ધિ થઈ. ચાલો ડો. મનમોહન સિંઘના કેટલાક મુખ્ય નિર્ણયો પર નજીકથી નજર કરીએ જેણે ભારતની પ્રગતિનો માર્ગ મોકળો કર્યો.
આર્થિક નીતિ શિફ્ટ
1991 માં, નાણા મંત્રી તરીકે, ડૉ. મનમોહન સિંઘે લાયસન્સ રાજને નાબૂદ કર્યું, એક એવી સિસ્ટમ કે જે ભારતમાં ધીમી આર્થિક વૃદ્ધિ અને ભ્રષ્ટાચારનું મુખ્ય સ્ત્રોત હતું. ભારતીય અર્થવ્યવસ્થાને ઉદાર બનાવીને, તેમણે ભારતના વિકાસમાં નોંધપાત્ર પગલાઓની સુવિધા આપી.
2005નો સ્પેશિયલ ઇકોનોમિક ઝોન્સ (SEZ) એક્ટ
તેમના કાર્યકાળ દરમિયાન, SEZ એક્ટ 23 જૂન, 2005 ના રોજ મંજૂર કરવામાં આવ્યો હતો, અને ત્યારબાદ 2006 ના SEZ નિયમો સાથે અમલમાં મૂકવામાં આવ્યો હતો. આ કાયદાકીય પગલાનો હેતુ નિકાસને વેગ આપવા અને નિયુક્ત ઝોનમાં ઔદ્યોગિક વિકાસને પ્રોત્સાહન આપવાનો હતો, જે ભારતના આર્થિક પરિવર્તનમાં ફાળો આપે છે.
રાષ્ટ્રીય ગ્રામીણ રોજગાર ગેરંટી અધિનિયમ (NREGA) 2005
ડૉ. મનમોહન સિંહના નેતૃત્વ હેઠળ, NREGA ની શરૂઆત ગ્રામીણ સમુદાયોને રોજગાર સુરક્ષા અને આવક સહાય પૂરી પાડવા માટે કરવામાં આવી હતી. આ કાયદો વાર્ષિક ઓછામાં ઓછા 100 દિવસના પેઇડ વર્કની બાંયધરી આપે છે, લાખો ગ્રામીણ પરિવારો માટે આજીવિકાની સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરે છે.
જીડીપી વૃદ્ધિ 10.08%
નેશનલ સ્ટેટિસ્ટિકલ કમિશન હેઠળ રિયલ સેક્ટર સ્ટેટિસ્ટિક્સ કમિટી દ્વારા સંકલિત કરવામાં આવેલા ડેટાએ હાઇલાઇટ કર્યું હતું કે ડૉ. મનમોહન સિંઘના કાર્યકાળ દરમિયાન, ભારતે 2006-2007માં 10.08% નો GDP વૃદ્ધિ દર નોંધાવ્યો હતો. 1991ના ઉદારીકરણ પછી આ સૌથી વધુ નોંધાયેલ જીડીપી વૃદ્ધિ દર હતો.
ભારત-યુ.એસ. સિવિલ ન્યુક્લિયર ડીલ
ડૉ. મનમોહન સિંઘના કાર્યકાળની મોટી સિદ્ધિઓમાંની એક ભારત-યુ.એસ. સિવિલ ન્યુક્લિયર એગ્રીમેન્ટ. સિંઘ અને યુએસ પ્રમુખ જ્યોર્જ ડબ્લ્યુ. બુશના સંયુક્ત નેતૃત્વ હેઠળ 18 જુલાઈ, 2005ના રોજ હસ્તાક્ષર કરાયેલ, આ સોદાએ ભારતની નાગરિક અને લશ્કરી પરમાણુ સુવિધાઓને અલગ કરી, નાગરિક પરમાણુ સુવિધાઓને આંતરરાષ્ટ્રીય અણુ ઊર્જા એજન્સી (IAEA) ની દેખરેખ હેઠળ મૂકી.
જીડીપી વૃદ્ધિમાં વધારો
ડૉ. મનમોહન સિંહે સતત 8-9% ની આસપાસ જીડીપી વૃદ્ધિ દર સાથે, સતત આર્થિક વૃદ્ધિના સમયગાળા દરમિયાન ભારતનું નેતૃત્વ કર્યું. 2007માં, ભારતે તેની સર્વોચ્ચ જીડીપી વૃદ્ધિ 9% હાંસલ કરી, પોતાને વિશ્વની સૌથી ઝડપથી વિકસતી મોટી અર્થવ્યવસ્થાઓમાંની એક તરીકે સ્થાપિત કરી.
માહિતીનો અધિકાર (RTI) અધિનિયમ (2005)
ડૉ. મનમોહન સિંઘના કાર્યકાળ દરમિયાન પસાર કરાયેલ RTI કાયદાએ ભારતીય નાગરિકોને જાહેર સત્તાવાળાઓ પાસેથી માહિતી મેળવવા, શાસનમાં પારદર્શિતા અને જવાબદારી વધારવા અને ભ્રષ્ટાચાર ઘટાડવાનો અધિકાર આપ્યો.
આ યોગદાન ભારતની અર્થવ્યવસ્થા માટે પરિવર્તનશીલ યુગને ચિહ્નિત કરે છે એટલું જ નહીં પરંતુ ભવિષ્યના વિકાસ અને વિકાસ માટે પાયો પણ નાખે છે.
